Дәріс № 2. Тамақ өнімдерінің негізгі принціптері мен техикалық бақылау реттіліктері Тамақ өніміне байланысты маңызды заңнамалық қадам 1994 жылы орнатылды. Ол кезде АҚШ- та осы тағам өніміне байланысты көптеген заңдық жинақтар белгіленді. Тамақ өнімі жөніндегі заңының екі тең принципі барлық тағам өнімдері қауіпсіздіктің ең жоғары деңгейіне сәйкес келуге тиіс, ал сатып алушылар негізделген таңдау жасау мүмкіндігін алу үшін жеткілікті, анық және мазмұнды ақпаратпен қамтамасыз етілуге тиіс деп жариялайды. Тұтас алғанда, демек, өндірушілердің қауіпсіз, пайдалы және қоректік ингрединттердің кез келген құрамдарын пайдаланып, тағам өнімдерін жан-жақты таңдап алып отыруға мүмкіндіктері бар. Алайда, бірқатар тарихи стандарттары өнімдердің кейбір санаттары үшін (жеміс шырындары, джемдер, шоколад, бал және консервленген сүт сияқтылар) күшінде қалады. Сонымен қатар жекелеген қатысушы мемлекеттер тағамның дәстүрлі және ұлттық өнімдерінің үлкен мөлшерін сақтайды. Бірақ «Бірыңғай нарық» саясаты этикеттегі айқын анықтама шарттарын сақтаған кезде олардың бәсекелес тауарлардың импортына тыйым сала алмайтынын білдіреді
Өндірісте шығарылған өнімнің жарамдылығын ветеринарлық экспертиза орнықтырады, ең бастапқы талаптары өңдіріске күмән тудыратын малдарды тексеріп алдын алу болып табылады. Өнімнің химиялық құрамы, дайын өнім мен жартылай фабрикаттың ферменттік өзгеруі түрлі методтар және техникалық бақылаулар арқылы жүргізіледі. Бұл дисциплина сараптамалық бағалау кезеңіне сай әдістерін меңгеріп өнім сапасын бағалауға мүмкіндік береді, бұл әртүрлі өндірістік шешімдерді қабылдауда өте маңызды рөл атқарады.
Бұл бөлімде шикізаттардың сапасын бағалау және өндірістегі өндірістік – техникалық бақылау қарастырылады:
- малды сою және мүшелеу барысында цехты бақылау және бағалау: өндірістің технологиялық процесіне бақылау;
- ет майын шығаратын цехты бақылау;
- шұжық өндірісін бақылау және бағалау: шикізатқа, материалдарға, дайын өнімнің сапасына қойылатын талаптар;
- консерві өндірісін бақылау және бағалау: шикізатқа, материалдарға, дайын өнімнің сапасына қойылатын талаптар;
- құс өңдеу өндірісін бақылау: өндірістің технологиялық процесіне бақылау;
- сүт өңдеу өндірісін бақылау: НТК талаптары, шикізат сапасына қойылатын талаптар. Өндірістің технологиялық процесіне бақылау. Дайын өнімнің сапасын бақылау;
- сүт қышқылды өнімдер өндірісін бақылау: НТК талаптары, шикізат сапасына қойылатын талаптар. Өндірістің технологиялық процесіне бақылау. Дайын өнімнің сапасын бақылау;
- май өндірісін бақылау: НТК талаптары, шикізат сапасына қойылатын талаптар. Өндірістің технологиялық процесіне бақылау. Дайын өнімнің сапасын бақылау;
Бұл бөлімде шикізат өнім мен оның өңделгеннен кейінгі дайын өнімнің технологиялық процессін және сапа методын қарастырамыз, өнімге бал мен баға қойылады.
Нормативтік құжаттарды қарастырмай өндірісте сапалы өнім шығару мүмкін емес. Сондықтан бұл бөлімде біз нормативтік құжаттармен танысамыз (МЕСТ, ҚРСТ, техникалық шарттар және т.с.с), сапа методын анықтау.