Дәріс Клиент-серверлік жүйелерге кіріспе
жүктеу/скачать 110,67 Kb.
|
Лекциялар жиыны Web қосымшаларды әзірлеу
|
Дәріс 1. Клиент-серверлік жүйелерге кіріспе Клиент-сервер технологиясы — жергілікті желідегі компьютерлерді бір-бірімен байланыстырудың ерекше тәсілі, мұнда бір компьютер (сервер) өз құрылғыларын басқаларға — клиенттерге пайдалануға бере алады. Осыған орай жергілікті желілер бір деңгейдегі желілер және серверлік желілер болып екіге бөлінеді. Бір деңгейдегі желілерде айрықша бөлінген сервер болмайды, мұнда әрбір жұмыс станциясы әрі сервер, әрі клиент болып қызмет атқара береді. Мұның ерекшелігі — әрбір жұмыс станциясы өз ресурстарының белгілі бір бөлігін барлық жұмыс станцияларының ортақ пайдалануы үшін боліп береді. Көбінесе бір деңгейдегі желілер мүмкіндіктері бірдей компьютерлерді біріктірген кезде құралады. Бір деңгейдегі желілер жұмыс істеуге ыңғайлы, олардың қызметі де қарапайым түрде жүзеге асырылады. Егер компьютерлер саны аз болып, олардын негізгі функциясы бір-бірімен мәлімет алмасу болған жағдайда, ең тиімді шешім — оларды бір деңгейлі желілерге біріктіру болып табылады. Мұндай желі кең тараған Windows 98 операциялық жүйесінін басқаруымен жұмыс істей береді. Мәліметтердің компьютерлерге таралып орналасуы және әр жұмыс станциясының ресурстарын ортақтастыруды өзгерту мүмкіндігі бір денгейдегі желілердегі мәліметтерді заңсыз пайдаланудан сақтауды қиындатады. Осыған орай мамандар мұндай желілердегі ақпаратты сақтау мәселелеріне өте көп көңіл бөлуге мәжбүр болып отыр. Бір дейгейдегі желілердің тағы бір кемшілігі — олардың жұмыс өнімділігінің төмендігі. Ол ресурстардың әр жұмыс станцияларына бөлініп, жұмыс кезінде олардың әрқайсысының әрі клиент, әрі сервер қызметін атқаруына байланысты болып отыр. Серверлік желілерде компьютерлердің функциялары алдын ала айқындалған — оның кейбіреуі сервер болып қызмет атқарса, қалғандары тұрақты түрде клиент болып табылады. Компьютерлік желілердің атқаратын қызметтерінің көп түрлілігіне байланысты серверлердің бірнеше типтері бар, олар: желілік сервер, файлдық сервер, баспа сервері, пошталық сервер, т.б. Желілік сервер желіні жалпы басқару функциясын және есептеу жұмыстарынын негізгі бөлігін атқаратын арнайы компьютер болып табылады. Бұл серверде желіні толық басқаратын операциялық жүйенің негізгі ядросы сақталады. Желілік сервердің жады көлемі үлкен және оның жұмыс жылдамдығы да жоғары дейгейде болуы тиіс. Мұндай желідегі жұмыс станцияларынын функциясына мәліметтерді енгізу мен шығару және сервермен ақпарат алмасу жатады. Файлдық сервер термині негізгі функциясы мәліметтер файлын сақтау, басқару және тасымалдау істерінен тұратын арнайы компьютерге байланысты шыққан. Ол өзінде сақталатын және тасымалданатын файлдарды өңдемейді және өзгертпейді. Сервер ол файлдардың мәтіннен, немесе графикалық бейнелерден, немесе электрондық кестеден тұратынын білуге тиісті емес. Сервердің файл сервер түрі жиі қолданыста. Өйткені онда желіні қолданудың барлығынан түскен мәліметтер сақталады. Жоғарыда көрсетілген проблемаларды шеше алатын технологияларды қарастырмас бұрын, клиент – серверлік технологияны еске алайық. Және оларға архитектура жағынан қарайық. Мұндай жүйелер екі құрастырушыдан – желілік транспорттық протокол (көбінесе TCP/IP, NetBEUI немесе IPX/SPX қолданылады) арқылы әрекеттесетін клиенттік қосымшадан және деректер базасының серверінен тұрады. Классикалық клиент-сервер архитектурасы 1.1-суретте бейнеленген 1.1 – сурет - Екідеңгейлі клиент-сервер архитектурасы Функционалдық жағынан, SQL-сервер келесі негізгі қызметтерді атқарады: пайдаланушылардың бір уақытта кіруін қамтамасыз ету; деректерді транзакциялау шекарасында басқару; деректердің сілтемелік біртұтастығын қамтамасыз ету; сақтау процедурасын, триггерлерді орындау; Клиенттік қосымша келесі қабаттардан тұрады: деректер базасының серверінің нақты жабдықтаушысынан "туған" клиенттік бөлік; деректерге кірудің жан-жақты механизмі (BDE, ODBC, JDBC); деректерді бақарудың көзбен шолмайтын компонент түрінде бизнес-логика қабаты, алгоритмдер және т.б.; пайдаланушымен интерактивті жұмыс істеуді қамтамасыз ететін деректерді көзбен шолу. Бұл архитектураны қолданған кезде әр түрлі проблемалар туындайды. Мысалы, SQL-серверінің жаңа түріне көшкен кезде, бұрынғыдан да жақсы функционалдық жиынтыққа ие боламыз, бірақ... қарым-қатынастың транспорттық протоколы қиындатылады, ол лезде кәсіпорынның желілік қорына жоғары міндет қойылады. Бүгін бізге 100-мегабитті желіге қаржы жұмсау қажет болады, ал ертең ше? Клиенттік жақтың қоры болса, қазіргі клиенттік рұқсат ету кітапханасы SQL-серверлеріне жұмыс істеу тәртібінде орташа 12 Мбайт бос оперативтік жадысын талап етеді. Әрине, барлығы үшін қаржы жұмсау керек, соның ішінде SQL-серверлерді өндіруші көпқұрылымды болуы үшін де қаржы жұмсалады. Бірақ ұйымдағы компьютерлік бақ он шақты машинаға жетсе, онда аппараттық қорларды модернизациялау жеткілікті сезілетін қаржылық шығынға әкеліп соғады. Осындай архитектурада құрылған жүйелер жеткілікті сенімді (мысалы, SQL-сервер және IB DataBase сервері 2,5 мың сағатпен жоғары кепілді жұмыс істеуге мүмкіндігі бар) және өнімді, ал қазіргі заманғы Borland Delphi, Borland С++ Builder, Borland JBuilder сияқты компонентті-хабардар құру жабдықтары өте ірі клиент-серверлік жүйелерді құру уақытын азайтуды жүзеге асырады. Бұл архитектураның басты проблемасы - кеңейту мен интеграциялауға төменгі қабілеттіліктен құралатындығында. Нақты бизнес-логика шамамен сервер (триггерлер, сақтау процедуралар) мен клиент (бинарлы код) арасында біркелкі "жағылған" және екі жақтың біреуінен де осы бизнес-логикаға кірудің стандартты жоғарыдеңгейлі механизмі табылмайды. Оның түр өзгертуі немесе жаңа «қолданушыларды» немесе «жабдықтаушыларды» қосуды қажетсінуі аппараттық қамтамасыз етуге талапты күшейтіп, үлкен шығынды қажет етеді, сонымен қатар кодтау кезінде қателік жіберу ықтималдығы ұлғаяды. Сөзсіз, осындай жүйенің түрін өзгерткен соң администраторлар барлық жұмыс орындарына жаңа версиясын орнату керек. Ал егер жұмыс орындары жүзден көп болса ше? жүктеу/скачать 110,67 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|