DFD — көпшілік мақұлдаған сокращение от англ. data flow diagrams-деректер ағындарының диаграммалары. Бұл жүйеге сыртқы деректер көздері мен адресаттарын, логикалық функцияларды, деректер ағындарын және қол жетімді деректер қоймаларын сипаттайтын графикалық құрылымдық талдау әдіснамасының атауы. Деректер ағындарының диаграммасы (data flow diagram, DFD) — UML кең таралғанға дейін болған Ақпараттық жүйелерді құрылымдық талдау мен жобалаудың негізгі құралдарының бірі.Тарихи тұрғыдан алғанда, бұл белгінің синтаксисі екі нұсқада қолданылады — Иордан (Yourdon) және Гейн-Сарсон (Gane-Sarson). Олардың арасындағы айырмашылықтар төмендегі кестеде:
DFD — көпшілік мақұлдаған сокращение от англ. data flow diagrams-деректер ағындарының диаграммалары. Бұл жүйеге сыртқы деректер көздері мен адресаттарын, логикалық функцияларды, деректер ағындарын және қол жетімді деректер қоймаларын сипаттайтын графикалық құрылымдық талдау әдіснамасының атауы. Деректер ағындарының диаграммасы (data flow diagram, DFD) — UML кең таралғанға дейін болған Ақпараттық жүйелерді құрылымдық талдау мен жобалаудың негізгі құралдарының бірі.Тарихи тұрғыдан алғанда, бұл белгінің синтаксисі екі нұсқада қолданылады — Иордан (Yourdon) және Гейн-Сарсон (Gane-Sarson). Олардың арасындағы айырмашылықтар төмендегі кестеде:
Тікелей DFD белгісі келесі элементтерден тұрады:
Тікелей DFD белгісі келесі элементтерден тұрады:
• Процесс (ағылш. Process), яғни деректерді өңдеу үшін жасалатын функция немесе әрекеттер тізбегі. Бұл тапсырыс жасау, Клиентті тіркеу және т.б. процесс атауларында етістіктерді қолдану әдеттегідей, яғни "клиент құру" ("клиент құру" емес) немесе "тапсырысты өңдеу" ("тапсырыс беру"емес). IDEF0 немесе BPMN сияқты қатаң талаптар жүйесі жоқ, мұнда белгілер қатаң анықталған синтаксиске ие, өйткені оларды орындауға болады. Бірақ DFD-ді басқа адамдар оқыған кезде шатаспау үшін белгілі бір ережелерді сақтау керек.
• Сыртқы Нысандар (ағылш. External Entity). Бұл жүйенің өзіне кірмейтін, бірақ ол үшін ақпарат көзі немесе деректерді өңдегеннен кейін жүйеден кез-келген ақпаратты алушылар болып табылатын кез-келген объектілер. Бұл адам, сыртқы жүйе, кез-келген ақпарат тасымалдаушысы және деректер қоймасы болуы мүмкін.
• Деректер қоймасы (ағылш. Data store). Жүйеде процестер үшін ішкі деректер қоймасы. Өңдеу алдында алынған мәліметтер және өңдеуден кейінгі нәтиже, сондай-ақ аралық мәндер бір жерде сақталуы керек. Бұл мәліметтер базасы, кестелер немесе деректерді ұйымдастыру мен сақтаудың кез-келген нұсқасы. Мұнда клиенттер туралы мәліметтер, клиенттердің өтінімдері, шот-фактуралар және жүйеге енгізілген немесе процестерді өңдеудің нәтижесі болып табылатын кез-келген басқа деректер сақталады.
• Деректер ағыны (ағылш. Data flow). Жазбада диаграммадағы бір немесе басқа блоктан қандай ақпарат кіретінін және қайсысы келетінін көрсететін көрсеткілер түрінде көрсетіледі.
DFD диаграммасын жасау үшін қандай ережелерді білу керек:
DFD диаграммасын жасау үшін қандай ережелерді білу керек:
• Әр процесте кем дегенде бір кіріс және бір шығыс болуы керек. Мұндағы процестердің мәні деректерді өңдеу болып табылады, сондықтан процесс деректерді (кіріс көрсеткі) алып, өңдеуден кейін бір жерге беруі керек (Шығыс көрсеткі);
• Деректерді өңдеу процесінде сыртқы кіріс көрсеткі болуы керек (сыртқы нысаннан алынған деректер). Кез-келген ұқсас процесс жұмыс істеуі үшін қоймадағы деректерді пайдалану жеткіліксіз, кейіннен өңдеу үшін жаңа ақпарат келуі керек;
• Көрсеткілер деректер қоймаларын тікелей байланыстыра алмайды, барлық байланыстар процестер арқылы жүреді. Деректерді бір жерден екінші жерге жылжытудың мағынасы жоқ, яғни екі репозиторийдің тікелей байланысы жебемен оқылады. Деректер кейбір әрекеттерді орындау үшін келеді, біздің мысалда сату процесі жүзеге асырылды. Бұл тек өңдеу (процесс)арқылы мүмкін;
• Барлық процестер басқа процестермен немесе басқа деректер қоймаларымен байланысты болуы керек. Процестер өздігінен болмайды, сондықтан нәтиже бір жерге берілуі керек;
• Декомпозиция. DFD диаграммалары үлкен процестерді құруға және оларды әрекеттердің егжей-тегжейлі сипаттамасымен ішкі процестерге бөлуге мүмкіндік береді. Мысалы, біз "өтінімді құру" процесін жасай аламыз, оны әрекеттер тізбегіне бөліп аламыз, мысалы, өтінімді алу үшін, бөлек – клиенттің деректерін тексеру және алу, егер интернет-дүкендегі өнім тапсырыс бойынша сатылса, онда өтінімді қалыптастыру кезінде жеткізушіден қажетті заттардың болуы туралы мәліметтер алу қажет. және т. б. содан кейін жоғарғы диаграммада бізде "өтінімді өңдеу" блогы болады, ал бөлшектеу кезінде біз осы кезеңдегі егжей-тегжейлі әрекеттер тізбегі бар диаграмманы аламыз. Бұл жағдайда ешқандай кезеңде бізде жағдайлар мен бұтақтар болмайды. Процесс және оның тереңдігі 3-4 деңгейге дейін ыдырауы болады.
Диаграмма қандай болады (декомпозициясыз, жоғарғы деңгей):
Диаграмма қандай болады (декомпозициясыз, жоғарғы деңгей):