ОҢТҮСТIК ҚАЗАҚСТАН МЕМЛЕКЕТТIК ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТ
ТАРИХ ЖӘНЕ ПЕДАГОГИКА ФАКУЛЬТЕТІ
МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ЖӘНЕ АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА КАФЕДРАСЫ
АРНАЙЫ ПЕДАГОГИКА ББ
Шымкент 2022
КІРІСПЕ
1 Дислалия сөйлеу тілінің бұзылуының едәуір тараған түрі
Ротацизм
ІІ Дислалияны зерттеген ғалымдар
2.1 Дислалия түрлері, дыбысты айту бұзылуының түрлері
2.2 Р дыбысын айтылу бұзыстары және түзету тәсілдері
2.3 Дыбыс айту бұзылуын түзетудегі логопедиялық жұмыс кезеңдері
ҚОРЫТЫНДЫ
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Дислалия дегеніміз есту қабілеті дұрыс және сөйлеу аппаратының иннервациясы сақталған қалпында сөйлеу тіліндегі дыбыстардың айтылуының бұзылуы.Этиологиялық себептері бойынша дислалия механикалық (органикалық) және функционалдық дислалия болып екіге бөлінеді. Дислалия («dis»-бұзылу, «lalia»-сөз)– бұл сөйлеу тілінің бұзылуының едәуір тараған түрінің бірі. Осы бұзылыстың ең негізгісі - сөйлеу тіліндегі дыбыстардың айтылуының бұзылуы. Дислалияда бұзылыстар уақытша екенін дәлелденген. Түзету жұмысы арқылы, балалардың сөйлеу тілінің дамуына байланысты, бұл бұзылыстар жойылады деуге болады. Сонымен, дыбыс айтудың бұзылуы сөйлеу тілінің бұзылуының ерекше түрі. Балалардағы дислалияның себептері сөйлеу аппаратының құрылымдық ерекшеліктерімен байланысты болмауы мүмкін. Бұл жағдайда дыбыстық айтылымның бұзылуы мыналарға байланысты болады: біреудің дұрыс емес диалектісіне еліктеу, педагогикалық қараусыздық; отбасындағы дұрыс емес сөйлеу мәдениеті; тілді дұрыс қалыпта ұстай алмау; фонематикалық есту қабілетінің дамымауы; тілдің бір қимылдан екінші қозғалысқа жылдам ауысуы. «Ротацизм» гректің «ро» деген әрпі «Р» дабысын білдіреді, «Р» дыбыстарының сөйлеу тілінің айтылуында болатын бұзылу «Р» дыбысының дұрыс айтылуын қалыптастыру, фонематикалық есту қабілетін жетілдіру,«р» дыбыстың буында, сөзде, сөйлемде айжырата білуге үйрету, есте сақтау қабілетін дамыту, сөздегі Р дыбысының орынын табыу, қол мен саусақ бұлшық ет қимылдарының ұсақ моторикасын дамыту.