Ең ірі босниялық ерлер баскетбол клубы 1978/1979 маусымында Чемпиондар Кубогын жеңіп алған Босния болып табылады



Дата13.04.2023
өлшемі1,04 Mb.
#82608



















Сараево - елдiң индустриалды және мәдениет орталығы. Қалада көптеген өнеркәсіптік кәсіпорындар орналасқан, сонымен қатар ғылым және өнер Академиясы, Босния және Герцеговина мұражайы, университет пен көркем галерея бар. Қала халқының тұрғындары ислам, православие, католицизм және иудаизм діндерін ұстанады. Әлемге әртүрлі діни сенім өкілдерінің ғасырлар бойы қатар өмір сүріп жатқан қаласы ретінде танымал, өзінің дәстүрлі діни түрлілігімен белгілі. Осындай діни түрлілігі және ұзақ тарихы үшін Сараевоны "Еуропа Иерусалимі" немесе "Балқан Иерусалимі" деп жиі атайды. Босния және Герцеговина - екі энтитеттен және бір дистрикттен құрастырылған федеративтік мемлекет. Энтиттері - Серб республикасы және Босния және Герцеговина федерациясы (БиХ федерациясы). Серб республикасы Босния және Герцеговинаның - 49% жерін алады, Босния және Герцеговина федерациясы мемлекеттің 51% жерін алады. Жалғыз дистрикттің атауы - Брчко. БиХ федерациясы он кантонға бөлінеді: Босния мен Герцеговинаның жер бедері таулы. Климаты жерортатеңіздік, континенттік. Қаңтар айының көп жылдық орташа температурасы –1 — 3°С, шілдеде 20°С. Жылдық орташа жауын-шашын мөлш. 400 — 600 мм. Тау аңғарларымен өзен арналарында емен, шырша, қайың аралас орман өскен. Кен байлықтары: темір, қорғасын, мырыш, боксит және т.б.


Ең ірі босниялық ерлер баскетбол клубы 1978/1979 маусымында Чемпиондар Кубогын жеңіп алған Босния болып табылады. Әйелдер арасында 1979 жылы Флоренцияда әйелдер арасындағы Еуропа кубогын жеңіп алған Тузла қаласының «Бірлік» командасы ең танымал. Ерлер құрамасы Еуропа чемпионаттарында салыстырмалы түрде жиі ойнайды, бірақ 1993 жылдан бері ол ешқашан үздік сегіздікке кірген емес. Футбол елдегі ең танымал спорт түрі, ол жерде 1903 жылы, Австрия-Венгрия кезінде пайда болды. Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін босниялық футбол өркендеді: 1967 және 1985 жылдары Сараево клубы Югославия чемпионы болды, ал сонау 1972 жылы Железничар командасы жеңіске жетті. Босния шахмат командасы Югославия чемпионатының жеті дүркін жеңімпазы атанды. Шахмат олимпиадасындағы ең жоғары жетістік – 1994 жылы Лион қаласында өткен 2-орын. Ең танымал шахмат клубы – Борка Предожевичтің командасы.

Дәстүр бойынша, көптеген оңтүстік славяндық шаруашылықтардың негізін «задруга» құрады, ол қандай да бір жер учаскесінде бірге егіншілікпен айналысатын туысқан отбасылар қауымдастығы болды Осылайша, экономикада әрқашан жеткілікті жұмысшылар болды, ал еңбек бөлінісі қоғам мүшелерінің барлығын дерлік жұмысқа тартуға мүмкіндік берді. Әрине, демалыс та, түрлі рәсімдер де бірге өткізілетін. Бүгінде ел халқының жартысынан астамы қалаларда тұрып, отбасындағы балалар саны екіден сирек асатынына қарамастан, бұл дәстүр сақталып қалды – ата-әжелер ересек балаларымен бірге тұрады, немерелерін бағып-қағуда, ал ата-аналар жұмыс істеп, бала күтімімен айналысады. табыс. Балаларды жастайынан үлкен немесе мұқтаж туыстарына қамқорлық жасауға, олармен туыс болмаса да, қоғамның басқа мүшелеріне құрметпен қарауға үйретеді. Сонымен қатар, тіпті алыс туыстар немесе жай ғана отбасылық достар бала тәрбиелеуге қуана көмектеседі. Тиісінше, жақын жерде тұратын отбасылар да көршілермен немесе қоғамның басқа мүшелерімен жақсы қарым-қатынаста болуды қажет етеді. Бір жағынан Еуропадағы ең патриархалдық этностардың бірі ретінде жергілікті халықтардың даңқын тудырса, екінші жағынан ұлтаралық қақтығыстардың өршуіне ықпал еткен адамдар арасындағы таңғажайып ынтымақ осыдан туындайды. .

Босния мен Герцеговинаның заманауи фильмдері бұл елдің кинематографиясының болашағы бар екенін айқын көрсетеді. Мұнда киноиндустриясы алдыңғы қатарлы елдерден әлі де төмен болса да, қарқынды дамып келеді.”Куда идешь,Аида?”,”Безбашенные”,”Идеальный круг”,Трудно быть хорошим “,”Дни и часы”секілді жоғары рейтингтегі фильмдері бар. Сонымен қатар,Данис Тановичтің 2001 жылы шыққан “Ничья земля”атты киносы “Оскар” премиясын алған .
Сараево ұлттық театры 1921 жылы қарашада құрылды. Ашылу салтанатын сол кездегі Білім министрлігі Өнер басқармасының бастығы Бранислав Нушич жүргізді. 1946 жылы 9 қарашада Сараево опера театры өзінің көркемдік қызметін Б.Сметананың «Проданная невеста» операсының премьерасынан бастады. Сараево балетінің негізі 1946 жылы қаланды, бірақ оның алғашқы тәуелсіз қойылымы, Б. Папандопулоның «Егін» қойылымы 1950 жылдың 25 мамырына қалдырылды. Бұл спектакль оның ұлттық театрдағы кәсіби дамуының бастамасы болды.Ғимаратты сәулетші Карел Парик жобалаған, ол Сараеводағы 160-тан астам басқа ғимараттарды жобалаған.

Босния шіркеуі жасаған әдебиеттерден үш жинақ, төрт Апостол кітабы және 13 төрт Інжіл сақталған. Олардың арасында 13 ғасырдағы ең көне Ізгі хабардың үзіндісі бар. Апостол Миханович пен Гршковичтің 12 ғасырдың аяғына жататын глаголиттік фрагменттері. 13 ғасырға жататын миссалдың бөлінген фрагменті. Босниялық бидғатқа қарсы трактаттың Монтепрандон фрагменті. Босния және Герцеговина фольклоры негізінен ауызша дәстүрмен ұсынылған. Қысқа формалары да (жұмбақтар, мақал-мәтелдер) де, көлемді эпикалық шығармалар да бар. Поэтикалық фольклор эпостан басқа лирикалық әндер мен балладалармен бейнеленген. Прозада ертегілер, жануарлар туралы әңгімелер, күлкілі, естімеген, анекдоттар, сондай-ақ аңыздар мен дәстүрлер бар.

Қазіргі Босния мен Герцеговинаның жерін 6 — 7 ғасырларда славяндар қоныстана бастады. Олар 7 — 14 ғасырларда алдымен князьдікке, кейіннен корольдікке бірікті. 15 ғасырдан бастап Осман сұлтандығына бағынды. Ал 1878 ж. Австрия — Венгрияның қол астына өтті. 1-дүниежүзілік соғыстан кейін, 1918 жылдан бастап Югославия корольдігінің қол астына көшті. 1941 ж. елді Германия басып алып, “тәуелсіз Хорват үкіметінің” басқаруына берді. 2-дүниежүзілік соғыстан кейін Югославияның құрамына одақтас 6 республиканың бірі ретінде кірді. 1990 ж. қараша айында Босния мен Герцеговинаның республикасында 1-ші рет көппартиялық сайлау өтті. Нәтижесінде республика тұрғындары мұсылман, серб, хорват болып 3-ке бөлініп, өзара қақтығыстар орын алды. 1992 ж. сәуір айында мұсылмандар мен хорваттар елдің тәуелсіздігін жариялады да, БҰҰ-ның құрамына кірді. Бұған серб тұрғындары көнбей, екі жақ ортасында қарулы қақтығыстар басталып, соғыс 1995 жылдың қыркүйек айына дейін созылды. АҚШ, Ресей және Еуропа Одағы елдерінің араласуымен 1995 ж. 14 желтоқсанда Босния мен Герцеговинаның, Югославия, Хорватия өзара бейбіт келісімге қол қойды. Елде металлургия, машина жасау, химия, көмір өндірістері жақсы дамыған.

Босния и Герцеговина




Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет