Ерітінділердегі иондық тепе-теңдіктер
жүктеу/скачать 72,88 Kb.
|
|
ЕРІТІНДІЛЕРДЕГІ ИОНДЫҚ ТЕПЕ-ТЕҢДІКТЕР Комплексті қосылыстардың иондарға ыдырауы әдетте сатылап жүреді. Алдыменолар комплексті катионға (немесе анионға) және сыртқы сфераны құрайтын жай иондарға оңай ыдырайды. Диссоциаланудың бұл сатысын біріншілік дейді. [Ag(NH3)2]Cl = [Ag(NH3)2]+ + ClКомплексті ион (катион немесе анион) біртіндеп (сатылап) ары қарай диссоциацияланады. Бұл сатыларды екіншілік дейді. Әртүрлі зерттеу әдістерін қолдану арқылы комплексті ионның сатылап диссоциациялануы нәтижесінде түзілетін бөлшектердің тепе-теңдік орнаған кездегі концентрацияларын табуға болады. [Ag(NH3)2]+↔ Ag+ + 2NH3 Комплексті ион неғұрлым тұрақты болса, ол солғұрлым аз дәрежеде иондарға (немесе иондар мен бейтарап бөлшектерге) ыдырайды және керісінше, комплексті ион неғұрлым тұрақсыз болса, ол солғұрлым үлкен дәрежеде иондарға (немесе иондар мен бейтарап бөлшектерге) ыдырайды. Әдетте ол тұрақсыздық константасы К (т.с.) деп аталатын тепе-теңдік константасының мәні арқылы сипатталады: K=[][]()=6,8·10-8 Әртүрлі комплексті иондардың беріктігін сипаттайтын тұрақсыздық константалары мәндері өте кең аралықта өзгереді. Комплекс К (т.с.) [Ag(NO3)2]-1,3·10-2 [Ag(NH3)2]+6,8·10-8 [Ag(S2O3)2]3-1·10-13 [Ag(CN)2]1·10-21 Ең тұрақты комплекс – [Ag(CN)2]-, ал ең тұрақсыз – [Ag(NO3)2]- екені олардың тұрақсыздық константалары мәндерінен көрініп тұр. Комплексті қосылыстардың молярлық концентрациялары бірдей болғанда Ag+ иондарының концентрациясы бірінші қосылыстың ерітіндісінде жоғары, соңғы ерітіндіде төмен екені көрініп тұр. Кейбір практикалық маңызды комплексті иондардың К(т.с.) мәндері кітаптың соңындағы қосымша кестелерде келтірілген. Комплекст ионның диссоциациялануның әр сатысы өзіне тән тұрақсыздық константасының мәнімен сипатталады. Комплексті бөлшектердің диссоциациялану процесінде түзілетін тепе-теңдік константасын бірыңғай және ыңғайлы нөмірлеу үшін константаның индексі комплексті бөлшектің ішкі сферасында болатын лигандтардың санына сәйкес келетін жүйе қабылданған. K2[HgI4] ↔ 2K+ + [HgI4]2Комплексті [HgI4]2- иондарының бұдан әрі диссоциациялану сатыларын сипаттайтын реакция теңдеулері мен тұрақсыздық константалары келесі кестеде келтірілген: Диссоциациялану теңдеуі [HgI4]2- ↔ [HgI3]- + I[HgI3]- ↔[HgI2]0 + I[HgI2]0 ↔ [HgI]+ + I[HgI]+ ↔ Hg2+ + I[HgI4]2- ↔ Hg2+ + 4I- Тұрақсыздық константасының өрнегі ][ ] = 1,35 ∙ 10 [[ ] ] [[ ] ][ ] = = 1,1 ∙ 10 ; ] [ [ ] = = 1,66 ∙ 10 ; [[ ] ] [[ ] ][ ] = = 5,9 ∙ 10 ] ] [[ [ ][ ] Кт.с. = = 1,31 ∙ 10 . [[ ] ] = Kт.с. = K4K3K2K1 Комплексті ионның және оның ыдырауы нәтижесінде түзілген бөлшектердің концентрациялары арқылы өрнектелген тұрақсыздық константасы концентрациялық константа деп аталады. Тұрақсыздық константаларының дәл мәндерін алу үшін концентрация орнына активтілік мәндерін қолданған жөн. Бұдан әрі келтірілген мысалдарда біз ерітінділер сұйытылған деп есептеп, концентрациялық константалар мәндерін қолданамыз. жүктеу/скачать 72,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|