Физика пәні бойынша Ұбт-ға дайындау Астрономия ғылымына кіріспе №1 тапсырма
жүктеу/скачать 1,57 Mb.
|
|
Физика пәні бойынша ҰБТ-ға дайындау Астрономия ғылымына кіріспе №1 тапсырма «Біздің ғаламшар» (Топтық жұмыс) Бағалау критерийлері - Жер планетасының пішінін әр түрлі тәсілдермен сипаттайды; Ертеде адамдар Жердің пішінін қалай елестеткен? Зерттейік. Оқушыларды үш топқа бөлінеді. (Топтық жұмыс) 1-топ. “Суретшілер” — «Жер» планетасының суретін салу. 2-топ. “Мүсіншілер” — оны ермек саздан жасау. 3-топ. “Жазушылар” — Жер ғаламшарныа әңгіме құрастырады Осы жұмысты орындағаннан кейін барлық топ мүшелерін жинаймын. Оқушыларға өздерінің орындаған жұмыстарын талқылап, қорытынды жасау үшін бес минут уақыт беремін. Дескриптор: Жер планетасының суретін салады Жер планетасының ермек саздан жасайды Жер ғаламшары тақырыбына әңгіме құрастырады 5 мин қорытынды жасайды №2 тапсырма. Суретшінің қателігі. (Жеке жұмыс) Бағалау критериилері: Астрономиялық нысандардың ерекшеліктеріне мысалдар келтіреді Дәптермен жұмыс. Оқушылар суретті қарап,сәйкессіздікті анықтап, себебін түсіндіре алады. (Расытханалардың айналасында көпқабатты ғима-раттар болмауы керек, расытханалардағы телескоп тар заманға сай болуы керек.) Осыдан кейін оқу шыларға суретті бояп шығуды ұсынамын. Дескриптор: Сурет бойынша қателерді анықтайды Жіберілген қателерді өзгертіп, суреттерді сәйкестендіреді Астрономиялық нысандарға мысалдар келтіреді №3 тапсырма «Армандаған зымыран» (Жұптық жұмыс) Бағалау критериилері Астрономия ғылымының терминдерін, ұшу аппараттарын анықтайды Саяхатқа бармас бұрын мен сендерге астрономияның ғарышқа байланысы туралы түсінік беріп кетейін. Астрономия – аспан денелері, ғарыш туралы ғылым. Ғарышқа алғаш ұшқан Юрий Гагарин, ал Қазақстандық тұңғыш ғарышкерлер Талғат Мұсабаев,Тоқтар Әубәкіров. Зымыран айлағы еліміздің Байқоңыр қаласы. Ең алдымен ғарышқа ұшу үшін бізге зымыран қажет. Олай болса әр жұп өзінің армандаған зымыранының суретін салып, оны басқа жұптардың алдында қорғап шығады. Дескриптор: Зымыранның ұшу аппаратына жататынын анықтайды; Зымыранның суретін салады; Салынған суретті қорғайды; №4 тапсырма «БЖБ (бақыла, жаз, бөліс)»(Ұжымдық жұмыс) Бағалау критериилері: Түнгі аспанды денелерді сипаттайды Арнайы құралдарсыз түнгі аспаннан нені көруге болады? Бақылап кел.(Алғыр) Дескриптор. Түнгі аспанды мұқият бақылай алады қандай аспан денелері бар екенін жазып, айта алады Тест орындау: 1. Астрономиялық денелерге жататыны: *А) Жұлдыздар В) планеталар C) кометалар Д) аметистер Е) Метеориттер 2. Меркурий құрылымы, рельефі, жылу өткізгіштігі бойынша ұқсас: А) Шолпанға *В) Айға С) Марсқа Д) Юпитерге Е) Нептунға 3. Дүние полюсі бұл: А) Жердің солтүстік полюсі В) жердің оңтүстік полюсі *С) Дүние осі мен аспан сферасының қиылысу нүктесі Д) жердің географиялық солтүстік полюсі Е) Жердің географиялық оңтүстік полюсі 4) Ғаламға кірмейтіндер: А) Жұлдыздар В) Планеталар *С) Әлем Д) кометалар Е) астероидтар 5. Экваторлық кординаталар - *А) еңістік пен тура көтерілу. В) Ендік және бойлық С) азимут және биіктік Д) азимут және тура көтерілу Е) еңістік және ендік 6. Астрономиялық ең негізгі зерттеу құралының атауы: А) Микроскоп *В) Телескоп С) Линза Д) Окуляр Е) Дүрбі 7. Жер тобының ғаламшарларына кірмейтіні: *А) Юпитер (Есекқырған) В) Марс (қызыл жұлдыз) С) Жер Д) Венера Е) Меркурий 8. Бір меридианда орналасқан мекендердегі уақыт атауы: *А) Жергілікті В) белдеулік С) декреттік Д) жаздық Е) Гринвингтік 9. Астрономия пайда болды: А) қызығушылықтан В) физикадан С) адамдардың тағдырын болжау үшін *Д) уақытты өлшеу үшін және аспан денелерінің қозғалысын бақылау үшін Е) Жаңа материалды алу үшін 10. Айда атмосфера жоқ, себебі: А) айда газ тәрізді заттар жоқ. В) ол - 1700С түнгі мерзім кезінде қатаяды *С) Айда ауырлық күші жердегіден аз, сондықтан газ молекулаларын ұстап тұра алмайды Д) онда молекулалар жылдамдығы жердегіден аз Е) Жердің тартылысы айдың атмосферасын жұтады. 11. Қазақстанда қолданылатын күнтізбе: *А) Грегориан уақыты В) Юлиан уақыты С) ай уақыты Д) күн уақыты Е) жұлдыздық уақыт 12. Күн жүйесіндегі планеталардың орбитасына тәріздес болып келеді: А) Эллипс В) Шеңбер С) Парабола Д) Эллпс және парабола Е) Гипербола 13. Метеориттер планеталардың атмосферасында жанады, себебі: А) атмосферада оттегі болғандықтан В) атмосфера температурасы ғарыш кеңістігінің температурасынан жоғары *С) Метеориттердің температурасы ауадағы қозғалыс үйкелісінен он мыңдаған градусқа дейін көтеріледі Д) метеориттердің жылдамдығы үлкен болғандықтан Е) Метеориттер жанып кетпейді, олар атмосфераға кірген кезде шашырайды. 14. Ауысым мерзімінің халықаралық сызығы – бұл: *А) 180 меридианы В) Гривинч меридианы С) 90Меридианы Д) 90 параллелі Е) Экваторы 15. Аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі - А) аспан сферасы В) жұлдыздар *С) шоқжұлдыз Д) күн жүйесі Е) аспан денелері 16. жерден бақылаған аспан денесінің бұрыштық диаметрі 4есе артты. Себебі дене мен Жер арасындағы қашықтық: А) 4 есе артты *В) 4 есе кеміді С) 2 есе артты Д) 2 есе кеміді Е) 8 есе кеміді 17. Егер жердің массасын өзгертпей, диаметрін екі есе кемітетін болсақ, онда жердің адамға әсер етуші күші *А) 4есе артады В) 2 есе артады С) Өзгермейді Д) 2 есе кемиді Е) 4 есе кемиді 18. ғарыш кеңістігіндегі жекеленген денелерде немесе денелер жүйесінде болып жатқан құбылыстарды зерттейтін ғылым атауы: А) физика В) химия *С) астрономия Д) биофизика Е) геология 19. Төмендегі дәлелдеменің гелиоцентрлік теорияда мүмкін емесі: А) күн шар тәріздес формада болады В) жер шар тәрізді формада болады *С) планеталар күнді айнала қозғалады Д) планеталар жерді айнала қозғалады Е) жер өз өсімен айналады 20. Барлық тұжырымдамалардың геоцентрлік жүйеге қатысы жоғы: А) жер осы жүйенің ортасында немесе оған жақын орналасқан В) планеталар жерді айнала қозғалады С) күннің тәуліктік қозғалысы жер айналасында болады *Д) ай Күнді айнала қозғалады Е) жұлдыздың тәуліктік қозғалысы жер айналасында болады 21. Аспан денелері қозғалысын бақылауға арналған орын аталуы: А) консерватория *В) обсерватория С) амбулатория Д) лаборатория Е) акватория 22. Ай бетінде сақина таулар - кратерлер пайда болу себебі: *А) атмосферасы жоқ Айда метеориттер ай бетіне соғылып жарылады да, Ай топырағын жан - жаққа шашыратады. В) вулканның әсерінен С) айдағы процестердің нәтижесінен Д) кратерлер - ғылыми зерттеулердің нәтижесі Е) цивилизацияның ізі 23. Аспан денесіне қарағанда көру бағытына перпендикуляр орналасқан жер радиусы көрінетін бұрыш - А) параллакс *В) көкжиектік параллакс С) вертикальді параллакс Д) базис Е) параллакстық ығысу 24. Астрономияның бөлімдерін көрсетіңдер: 1) Косманавтика 3) Космогония 2) Астрология 4) Космология А) 2, 4 *В) 1, 3, 4, С) 1, 2 Д) 2, 3, 4 Е) 3, 4 Астрономия ғалымдары Үй тапсырмасын сұрау (4 минут) Табиғат деген сөздің мағынасын түсіндіріңдер? Табиғат пен адамның бірлігін білдіретін қандай нақыл сөздер, мақал-мәтелдер білесіңдер? Табиғат құбылыстары деп нені айтамыз? Қандай табиғат құбылыстары физикалық құбылыстарға жатады? Физикаың мақсаты не? Физика заңдары қалай ашылады? Талқылау үшін сұрақтар беріледі (3 минут) Астрономия қандай ғылым деп ойлайсыздар? Космонавтиканың қазіргі таңда алатын орны қаншалықты маңызды? Ертедегі орталық азия елдері ғалымдарынан кімдерді білесіңдер? Топтық жұмыс «Жигсо» (15 минут) Сіздің тобыңызда 5 рөлді: лидер, баяндамашы, хатшы, уақыт сақшысы және бақылаушыларды анықтаңыз. Жұмыс төмендегідей жоспармен жүреді: Берілген мәтінді оқып, топпен бірлесе отырып, талқылайды және әр топтың бақылаушысы жасаған жұмыстарға сәйкес бақылау парағын жүргізеді. 1.Астрономиялық денелерге жататыны: А)Жұлдыздар В)планеталар C)кометалар Д)аметистер Е) Метеориттер 2.Меркурий құрлымы,рельефі,жылуөткізгіштігі бойынша ұқсас: А)Шолпанға В)Айға С)Марсқа Д)Юпитерге Е)Нептунға 3.Дүние полюсі бұл: А)Жердің солтүстік полюсі В)жердің оңтүстік полюсі С)Дүние осі мен аспан сферасының қиылысыу нүктесі Д)жердің географиялық солтүстік полюсі Е)Жердің географиялық оңтүстік полюсі 4)Ғаламға кірмейтіндер: А)Жұлдыздар В) Планеталар С) Әлем Д)кометалар Е)астероидтар 5.Экваторлық кординаталар- А)еңістік пен тура көтерілу. В)Ендік және бойлық С)азимут және биіктік Д) азимут және тура көтерілу Е) еңістік және ендік 6.Астрономиялық ең негізгі зерттеу құралының атауы: А)Микроскоп В) Телескоп С) Линза Д) Окуляр Е) Дүрбі 7.Жер тобының ғаламшарларына кірмейтіні: А)Юпитер (Есекқырған) В)Марс (қызыл жұлдыз) С) Жер Д)Венера Е)Меркурий 8.Бір меридианда орналасқан мекендердегі уақыт атауы: А) Жергілікті В)белдеулік С)декреттік Д) жаздық Е)Гринвингтік 9.Астрономия пайда болды: А) қызығушылықтан В)физикадан С)адамдардың тағдырын боолжау үшін Д) уақытты өлшеу үшін және аспан денелерінің қозғалысын бақылау үшін Е)Жаңа материалды алу үшін 10.Айда отмосфера жоқ,себебі: А)айда газ тәрізді заттар жоқ. В) ол-1700С түнгі мерзім кезінде қатаяды С) Айда ауырлық күші жердегіден аз,сондықтан газ молекулаларын ұстап тұра алмайды Д) онда молекулалар жылдамдығы жердегіден аз Е) Жердің тартылысы айдың атмосферасын жұтады. 11.Қазақстанда қолданылатын күнтізбе: А) Григориан уақыты В)Юлиан уақыты С) ай уақыты Д)күн уақыты Е) жұлдыздық уақыт 12. Күн жүйесіндегі планеталардың орбитасыне тәріздес болып келеді: А) Эллипс В) Шеңбер С)Парабола Д)Эллпс және парабола Е)Гипербола 13.Метеориттер планеталардың атмосферасында жанады,себебі: А) атмосферада оттегі болғандықтан В)атмосфера температурасы ғарыш кеңістігінің температурасынан жоғары С)Метеориттердің температурасы ауадағы қозғалыс үйкелісінен он мыңдаған градусқа дейін көтеріледі Д) метеориттердің жылдамдығы үлкен болғандықтан Е) Метеориттер жанып кетпейді,олар атмосфераға кірген кезде шашырайды. 14.Ауысым мерзімінің халықаралақ сызығы –бұл: А)180 меридианы В) Гривинч меридианы С) 90Меридианы Д)90 параллелі Е) Экваторы 15.Аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі- А)аспан сферасы В)жұлдыздар С)шоқжұлдыз Д)күн жүйесі Е) аспан денелері 16.жерден бақылаған аспан денесінің бұрыштық диаметрі 4есе артты.Себебі дене мен Жер арасындағы қашықтық: А)4 есе артты В)4 есе кеміді С)2 есе артты Д) 2 есе кеміді Е)8 есе кеміді 17. Егер жердің массасын өзгертпей,диаметрін екі есе кемітетін болсақ,онда жердің адамға әсер етуші күші А) 4есе артады В) 2 есе артады С)Өзгермейді Д) 2 есе кемиді Е) 4 есе кемиді 18. ғарыш кеңістігіндегі жекеленген денелерде немесе денелер жүйесінде болып жатқан құбылыстарды зерттейтін ғылым атауы: А) физика В) химия С) астрономия Д) биофизика Е) геология 19.Төмендегі дәлелдеменің гелиоцентрлік теорияда мүмкін емесі: А) күн шар тәріздес формада болады В) жер шар тәрізді форомада болады С) планеталар күнді айнала қозғалады Д) планеталар жерді айнала қозғалады Е)жер өз өсімен айналады 20.Барлық тұжырымдамалардың геоцентрлік жүйеге қатысы жоғы: А) жер осы жүйенің ортасында немес оған жақын орналасқан В) планеталар жерді айнала қозғалады С) күннің тәуліктік қозғалоысы жер айналасында болады Д) ай Күнді айнала қозғалады Е) жұлдыздың тәуліктік қозғалысы жер айналасында болады 21.Аспан денелері қозғалысын бақылауға арналған орын аталуы: А) консерватория В) обсерватория С) амбулатория Д) лаборатория Е) акватория 22.Ай бетінде сақина таулар- кратерлер пайда болу себебі: А) атмосферасы жоқ Айда метеориттер ай бетіне соғылып жарылады да, Ай топырағын жан-жаққа шашыратады. В) вулканның әсерінен С) айдағы процестердің нәтижесінен Д) кратерлер-ғылыми зерттеулердің нәтижесі Е) цивилизацияның ізі 23.Аспан денесіне қарағанда көру бағытана перпендикуляр орналасқан жер радиусы көрінетін бұрыш- А) параллакс В) көкжиектік параллакс С)вертикальді параллакс Д) базис Е) параллакстық ығысу 24. Астрономияның бөлімдерін көрсетіңдер: 1) Косманавтика 3)Космогония 2) Астрология 4)Космология А)2, 4 В)1,3,4, С)1,2 Д)2,3,4 Е)3,4 25.Марстағы заттар болатын күйді анықтаңдар. А) қатты,сұйық, газ тәрізді В) қатты, сұйық С) қатты және газ тәріздес Д)Сұйық және газ тәріздес Е)қатты 26.Айдың фазалық ауысуының ұзақтығы: А) сидерлік ай (жұлдыздық ай) В) синодтық ай (өліаралық ай) С) декада (онкүндік) Д) жаңа ай Е) ай уақыты 27. Күн жүйесінің құрамындағы планеталар саны: А)8 В) 10 С)11 Д) 9 Е) 7 28. Кеплер заңының жалпыламасы болатын формула- А) В) С) Д) Е) 29.Күннің тұтылуының себебі... А) құбылмалы ауа райы В) жердің өз өсімен айналуы С) ай күн мен Жердің арасынан өткенде Күннің көзін кілегейлеп қалады.Осы кезде жер бетіне ай көлеңкесі түседі Д) күннің айналасында жердің қозғалысы Е) күннің, Айдың, Жердің өзара орналасуында Жер Ай бетіне көлеңкесін түсіреді Планеталар
жүктеу/скачать 1,57 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|