«География» пәнінен 2 -тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары 10-сынып

жүктеу/скачать 259,46 Kb.

Дата	20.12.2022
өлшемі	259,46 Kb.
	#58479

«География» пәнінен 2 -тоқсанға арналған жиынтық бағалаудың тапсырмалары

10-сынып

1.Геоэкологиялық жоспарлаудың кезеңдерінің реттілігін орнатыңыз. Реттілікті 1-ден 3-ке дейінгі сандармен көрсетіп белгілеңіз

a) Әр түрлі табиғат ресурстарын пайдаланудың динамикасын талдау
b)Табиғат ресурстарына экономикалық баға беру
c) Белгілі бір аумақтағы табиғатты пайдалануды бағалау
[3]
2. Геоэкологияның зерттеу бағыттарын кластер түрінде көрсетіңіз
Геоэкологияның бағыттары

[3]
3. Картаны пайдаланып, тұщы су жетіспеушілігі бойынша елдерді топтарға жіктеңіз

Қауіпсіз тұщы су қорына халықтың 1-25%қол жетімсіз 3 елді анықтаңыз ____________________________________________________________________

[1]
Қауіпсіз тұщы су қорына халықтың26-50% қол жетімсіз 3 елді анықтаңыз ____________________________________________________________________
[1]
Қауіпсіз тұщы су қорына халықтың51-75% қол жетімсіз 3 елді анықтаңыз___________________________________________________________
[1] Қауіпсіз тұщы су қорына халықтың76-100% қол жетімсіз 3 елді анықтаңыз__________________________________________________________
[1]

4. Мәтінмен танысып, антропогенді факторларды топтастырып, графикалық түрде ұсыныңыз[3]

Табиғи факторлармен салыстырғанда антропогендік факторлар биосфераның жагдайын аз уакыттың ішінде өзгерте алады.
Адамдардың шаруашылық қызметі қазіргі кезде биосфераны ластаушылардың негізгі көзі болып отыр. Табиғи ортаға күн сайын, сағат сайын өнеркәсіптің газ тәріздес, сұйық және қатты қалдықтары түсіп отырады.
Осы қалдықтардағы әр түрлі химиялық заттар ауаға, суға, топыраққа түсіп, бір трофикалық тізбектен екіншісіне өте отырып, соңынан адам организміне келіп түседі.
Бүкіл жер шарында осы ластаушы заттардың түспеген жер жоқ деп айтуға болады. Өнеркәсібі дамыған елдерде ауаны ластаушы улы заттың бірі күкірттің қос тотығы, фторлы сутек. Цемент зауыттарынан шыққан цемент шаңдары топырақта калий, калъций, магний элементтерінің көбеюіне себеп болады. Құрамында мырыш пен қорғасын бар металлургия зауытының қалдықтары да өте улы әсер етеді. Радиациялық ластанудың басқа ластанудан көп айырмашылығы бар. Қысқа толқынды электромагниттік сәуле шығару мен зарядталған бөліктерді бөліп шығаратын тұрақсыз химиялық элементтердің ядросы — радиоактивті нуклидтер. Радиациялық ластанудың негізгі кездері – альфа, гамма және бэта сияқты радиоактивті сәулелер. Табиғи ортада химиялық және радиациялық ластанулардан басқа адамда әр түрлі ауру туғызатын биологиялық ластаушылар да кездеседі. Биологиялық ластаушыларға ауру туғызатын микроорганизмдер, вирустар, құрттар, қарапайымдар жатады. Олар ауада, суда, топырақта, тірі организмдердің және адамның организмінде кездеседі.

а. Антропогенді факторлардың түрлерін анықтап, мысалдар келтіріңіз

Антропогенді фактор түрлері
Мысалдар

b. Сіздің ойыңызша, Қазақстан Республикасы бойынша аталған антропогенді фактордың түрлерімен ластанудың мөлшерін (көпшілігі, орташа, аз)анықтаңыз.

5. Орман алқаптарының азаюы проблемасының себеп-салдарын, аймақтарын анықтаңыз.

a. Орман алқаптарының жойылуына әсер ететін 2 себепті айқындаңыз
__________________________________________________________________[2]
b. Орман алқаптарының азаюының қоршаған ортаға тигізетін кері әсері______________________________________________________________[1]
c. Орман алқаптары қысқарған аймақтарға мысал келтіріңіз_____________ [1]

6.Мәтінмен танысып, кестені толтырыңыз

Атмосфераның ластануын зерттегенде 16 астам ластаушы қосындылары анықталады, оның ішінде шаң-тозаң, күкірт диоксиді, сульфаттар, көміртек оксиді, азот диоксиді, фторлы сутегі, күкіртсутек, ауыр металдар, т.б.
Ауаның ластану деңгейі қауіптілігі сыныбын ескере отырып нормаланған бес ластаушы заттар бойынша кешенді атмосфераның ластану индесі (АЛИ) көрсеткішімен бағаланады.
Егер АЛИ 0-4 болса, онда атмосфераның ластану деңгейі төмен, 5-6 болса, жоғарылау, 7-13 болса, жоғары,  14 болса, өте жоғары.

Бес ластаушы заттар бойынша жылы Қазақстан қалаларындағы атмосфера ауасының деңгейі

қала	АЛИ 5	Негізгі ластаушылар	Атмосфераның ластану деңгейі
Алматы	15,2
Шымкент	11,8
Ақтөбе	10,1
Өскемен	8,7
Семей	4,8

[5]
7.Картаны қолданып, тапсырмаларды орындаңыз.
a. «Қазақстанның геоэкологиялық аудандастырылуы» картасындағышартты белгісі бойынша экологиялық шиеленіс деңгейін анықтаңыз
[1]

b. Кіретін аймақтарын анықтаңыз [1]

c. Геожүйенің пайыз есебімен бұзылуын анықтаңыз [1]
d.Табиғи ортадағы экологиялық шиеленістің критерийлерін анықтаңыз [1]
e. Экологиялық шиеленіс деңгейі болашақта қалай өзгеруі мүмкін екендігін болжаңыз [1]
8. Табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды азайту жолдарын ұсыныңыз

	Ауыл шаруашылығы
Ауыл шаруашылығына әсер ететін антропогендік факторларды анықтаңыз
Антропогендік факторларды азайтудың 2 жолын ұсыныңыз

[3]

жүктеу/скачать 259,46 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: