Ilyasmalika Селекция ғылымына жалпы шолу. Гетерозис, мутагенез, гибридизация. Қазақстандағы селекция жетістіктері



Pdf көрінісі
Дата27.11.2023
өлшемі463,14 Kb.
#129142
түріЛекция


1
ilyasmalika_
Селекция ғылымына жалпы шолу. Гетерозис, мутагенез, гибридизация. 
Қазақстандағы селекция жетістіктері 
• 
Селекция
– жануарлардың асыл ____________________, өсімдіктердің 
____________________, микроорганизмдердің ____________________ 
шығарудың жаңа әдістерін зерттейтін ғылым саласы 
• 
____________________– селекцияның ғылыми-теориялық негізі
• 
Селекцияның теориялық негізін қалаған – 
____________________болды. Ол гомологты қатарар заның қолдаңды
Будандастыру
• 
Өсімдіктер жаңа сорттары мен жануарлардың жаңа қол тұқымдарын 
шығару үшін пайдаланады 
• 
Будандастыру 2-ге бөлінеді: туыстық будандастыру – ______________, 
туыстық емес будандастыру – ____________________ 
Туыстық будандастыру – инбридинг
• 
Жануарларда бір популяция аумағында, өсімдіктерде өздігінен 
тозаңданғанда жүреді. Нәтижесінде ылғый ____________________ 
даралар пайда болады
• 
Инбридинг селекцияға не үшін қажет? Чтобы асыл тұқымды 
жануарлардың/өсімдіктердің қасиетін жоғалтпас үшін, қажет қол 
тұқымдар мен сорт тармағын алу үшін қажет
 
Селекцияның негізгі әдістері 


2
ilyasmalika_
Туыстық емес будандастыру – аутбридинг
• 
Бұл будандастырудың түрінде тіршілік қабілеті ________________, 
қолайсыз жағдайға ________________, ________________ мол 
іріктемелер алынады 
• 
Екіге бөлінеді: түр ішілік будандастыру, әріден будандастыру
• 
Әріден будандастыру кезінде – әр түрге және тусқа жататын даралар 
будандастырылады. Алынған даралар ұрпақ бермейді және оларды 
гетерозис деп атайды
• 
Гетерозис – туыстық жағынан алшақ келетін екі организмнің 
шағылысуынан алынған, ата-анасымен салыстырғанда өнімділігі
ауруларға төзімділігі жоғары гибрид/будан 
• 
Гетерозис құбылысын ең бірінші рет ашқан ғалым 1914 ж 
________________
Мутагенез 
• 
Селекцияда мутагенез микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың 
болашағы зор мутанттарын алу үшін қолданылады 
• 
Үш түрі бар: бағытталған мутагененз, полиплоидия, жасанды мутагенез 
Бағытталған мутагенез
• 
Мутация мөлшерін саналы түрде арттыру процесі
• 
Пайда болған пайдалы «мутанттарды» арттыру
Полиплоидия 
• 
Бағытталған мутагенезден пайда болған, хромосомалардың еселеніп 
артуы 
• 
Полиплоидияға ұшыраған жануарлар көп өмір сүрмейді, сондықтан 
полиплоидияны тек өсімдіктер мен микроағзаларға қолданады
• 
Полиплоидия арқылы түраралық көбеюдің кедергісін, шомыр мен 
қырыққабатты будандастыру арқылы жойған ғалым – 
________________ 
• 
Қазіргі кезде полиплоидияны жасау үшін химиялық зат – 
________________қолданылады 
Жасанды мутагенез


3
ilyasmalika_
• 
Табиғатта мутацияның пайда болуы сирек, сол себептен әр түрлі 
химиялық және физикалық мутагендер арқылы микроағзаларды, 
өсімдіктерді, жануарларды жасанды мутацияға ұшыратады 
• 
Жасанды мутагенездің объекті ретінде микроағзалар мен 
саңырауқұлақтар жатады 
Сұрыпталу
• 
Мақсатты, мақсатсыз 
• 
Мақсатты сұрыпталу – жаппай және жеке сұрыпталу деп бөлінеді 


Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет