Жеке жұмыс Теңіз кен орны обьектілеріне ұя салу
жүктеу/скачать 54,26 Kb.
|
|
Жеке жұмыс Теңіз кен орны обьектілеріне ұя салу Қазақстанның мұнай өнеркәсібінің даму тарихында тұңғыш рет ірі Теңіз кен орнында жоғары уытты күкірт газдары (күкірт және азот оксиді, меркаптанов және т.б.) бар тұз асты мұнайларының орасан зор ресурстары әзірленуде. Қашаған кен орнының ресурстары игеруге дайындалған. Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушылардың Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінің экожүйесінің жай-күйіне әсері жылдан жылға барған сайын жойқын бола түсуде. Теңіз кен орнында жыл сайынғы өндіру көлемі қазіргі уақытта жылына 24 млн тоннаны құрайды. "Теңізшевройл" ЖШС болашақта оны жылына 36 млн тоннаға дейін жеткізу туралы шешім қабылдады, жаңа III буын зауыты салынбақшы. Зауыт құрылысы үшін алаңға 380 мың тонна түрлі жүктерді, модульдерді, жабдықтарды және т.б. жеткізу қажет. Ақтау мен Атыраудан автомобиль және темір жол көлігімен жүктерді жеткізу үшін табиғи кедергілер жоқ. Алайда, ТШО жүктерді теңіз арқылы өзі үшін тиімді жеткізуге шешім қабылдады. Ол үшін теңіздің ортасынан шығыс жағалауға дейін ұзындығы 66 км, ені 66 м, тереңдігі 4,8 м арнаны қазу жоспарлануда. теңіз түбінен 19 млн тонна топырақ шығарылатын болады, оны шахмат тәртібінде, үш км қашықтықта орналасқан 27 үйінді (әрқайсысының ұзындығы 1,5 км, биіктігі 1,5 м) түрінде сақтау көзделеді бір-бірінен. ТШО-ның 2015 жылға арналған теңіз арнасын салу жағдайында теңіздің биоресурстарына (балықтарға, құстарға, итбалықтарға, планктонға, зоопланктонға, бентосқа, зообентосқа және басқаларға) орасан зор залал келтіріледі, балықтардың, құстардың, итбалықтардың азық-түлік базасы түбегейлі бұзылады. Солтүстік Каспийдің шығыс жағалауындағы жағалаулар аз көлбеу, сондықтан екі метрлік тереңдік жағалаудан 60 км-ге дейін алыс. Каспий жағалауының солтүстік-шығыс доғасын қоныс аударатын және ұя салатын құстар кеңінен қолданады. Бұл әртүрлі экологиялық топтарға жататын және маңызды экономикалық маңызы бар құстардың жүздеген түрлерінің негізгі ұшу жолдарының бірі. Ұшу жолындағы осы демалыс және азықтандыру орындарының деградациясы ондаған миллион құстар үшін апат болуы мүмкін. Тіпті ішінара кездейсоқ мұнай шығарындылары мұнда құстардың жаппай қырылуына әкелді. Тереңдету жұмыстары кезінде қазылған топырақты тереңдету және төгу алаңдарында бентикалық организмдердің 100% - ы өледі. Жазда таяз суда қоқиқаздар (Rhoenicopterus roseus), көбеюге қатыспайтын 20-50 мыңға дейін сақталады. Мұнда қоқиқаздар үнемі күзгі ұшу кезінде тоқтайды. Бұл аймақтың ерекшелігі-2,5 м тереңдікте уылдырық шашу процесін, кәмелетке толмағандарды паналауды, жартылай өтпелі және тұщы су балық түрлерін қоректендіруді, жас құстардың ұя салуы мен өсуін қамтамасыз ететін дамыған қамыс белдеуі. Жағалаудың кішігірім беткейлері толқындық процестер кезінде судың тұрақты емес түсуімен және судың жоғары минералдануымен шығанақтардың пайда болуына жағдай жасайды. Бұл олардың ішінде қуатты популяциялардың пайда болуына әкелді Artemia salina (шаян тәрізділердің бір түрі) және экзотикалық құстардың – қоқиқаздардың және басқалардың қоректенуіне жағдай жасады. Шығыс жағалауында көктем мен жазда Орта Каспийден үлкен пелагиялық шаян тәрізділер қоныс аударып, жаздың соңында жағалау үшін айтарлықтай масса жасайды. Эндемиялық ротифердің болуы байқалды Тгісһосегсасаѕріса. Шығыс жағалауындағы зоопланктонды эвригалин және тұщы су кешендерінің түрлері құрайды. Жалпы, Солтүстік-шығыс Каспийдің таяз сулары балық, құс, итбалық қоректенетін аймақ болып табылады және олар үшін негізгі жем-шөп базасы ретінде қызмет етеді. Таяз су топырақтарының биоөнімділігі теңіздің қалған бөлігіне қарағанда 1,5 есе жоғары. Сурет 1.1. Жобаланатын объектіге шолу (теңіз түбінің деңгейі м-де көрсетілген) ТШО (өте жеткіліксіз зерттеу кезінде) теңіз арнасы теңіздің биоресурстарына ерекше зиян келтірмейді және ол тек мұнай кен орындарына жүктерді жеткізу үшін пайдаланылатын болады деп мәлімдейді. Алайда, шындық 2014 жылдың 26 қарашасында Болашақ канал үшін жағалау құрылысының экологиялық әсерін бағалау жобасын талқылау кезінде пайда болды. Есепте "жүктерді тасымалдау бағыты (МТГ). Голландиялық" Виттевеен+Бос "компаниясы орындаған" түбіндегі шөгінділер шлейфінің морфологиялық әсері мен таралуын бағалау", "теңіз сервисі "компаниясының МТГ бойынша бизнес-жоспарында көрсетілгендей, болашақта өзге мақсаттарды жүзеге асыру үшін теңіз арнасын одан әрі жаңғыртуда және МТГ кеңейтуде пайдалануға болады, мысалы: теңіз қолдау базасы ретінде Солтүстік Каспийді игеру; теңіз және жер үсті кен орындарын игеру үшін әртүрлі жүктерді Тиеу-түсіру және сақтау; болашақта әлеуетті даму үшін мұнай және қайталама өнімдер экспорты бойынша терминал". Интернет-ресурстардың мәліметтеріне сәйкес "шикі мұнай мен мұнай өнімдері терминалға магистральдық құбырлардан түседі. Терминалда Мұнай және мұнай өнімдері өлшеу құрылғыларына беріледі, содан кейін олар резервуарларға түседі. Олардан оларды бірден танкерлерге немесе буферлік қоймаға айдауға болады. Буферлік қоймадан мұнай мен мұнай өнімдері танкерге сорғы-сепаратор және айлақтарға орнатылған тиеу жеңдері арқылы жеткізіледі". Осылайша, "ТеңізСервис" ЖШС осы уақытқа дейін Атырау облысы мен Қазақстан Республикасының барлық уәкілетті органдарының Теңіз кен орнының ІІІ буыны зауытының жүктерін тасымалдау үшін теңіз арнасын салуға келісімін алып, болашақ арна жүктерді тасымалдау үшін ғана пайдаланылады, яғни өзінің ниетін толық ашпай-ақ қояды деп мәлімдеді. Шын мәнінде, болашақ теңіз арнасы жүктерді және тұзды мұнайды теңіз арқылы тасымалдау үшін пайдаланылатын болады. Канал құрылысының бастамашысы шетелдік компания емес, Қазақстан азаматтары ұсынған "ТеңізСервис" ЖШС болды, осылайша Каспий теңізінің қазақстандық бөлігінің туған, шын мәнінде бірегей табиғи ортасына қатысты. Сонымен қатар, экологиялық жағдай Теңіз кен орнында тұз астындағы мұнайды пайдалану шамасына қарай жылдан жылға нашарлай түсуде. Тұзды мұнай өндірудің технологиялық режимінің жүйелі бұзылуына байланысты Теңіз кен орнында Рихтер шкаласы бойынша магнитудасы 3,6 балл болатын техногендік жер сілкінісі болды. Жер сілкінісінің эпицентрі небәрі 7 км тереңдікте болды, бұл жер қойнауын пайдаланушыларға болашақта болуы мүмкін апатты құбылыстар туралы қорқынышты ескерту болып табылады. Ал Теңіз кен орнындағы алдыңғы жер сілкінісі жер қыртысының базальт қабатынан 30 км тереңдікте Рихтер шкаласы бойынша 4 балдық магнитудамен болды. Біздің ортақ міндетіміз – деструктивті әрекеттердің алдын алу, яғни болашақ ұрпақ үшін солтүстік-шығыс Каспийдің биоресурстарын сақтау үшін болашақта жүктерді және тұз асты майларын тасымалдауға арналған арна салу. Жобаның сипаттамасы "ТеңізСервис" (КО) компаниясы бірнеше мұнай кен орындары (теңіз, Королевское, Прорва кен орындары және Ақтөбе кен орны) орналасқан Солтүстік Каспий мен Каспий теңізінің солтүстік-шығыс жағалауы арасында жүктерді тасымалдауды қамтамасыз ету мақсатында жүктерді тасымалдау бағытын (МТГ) құру жөнінде бастама көтерді. Мұндай тасымалдау бағыты келесі нысандарды қамтиды (1.1-сурет): баржаларға арналған теңіз арнасы; жүк кемелерін түсіру немесе тиеу үшін айлақтармен және басқа да құрылыстармен, сондай-ақ теңіз операцияларын қолдау құралдарымен жүктерді түсіру немесе тиеу (СРГ) құрылысы. Түсіру пункті ашық теңізде орналасқан теңіз каналының басталу нүктесінен өлшенген 65,928 км (орта жағалау сызығының бойында -27,5 м БУ белгісінде) орналасқан; түсіру алаңы мен құрлықтағы жүктерді уақытша сақтау құрылыстары арасындағы таяз жағалау аймағы арқылы төгілетін бөгет (СВГ) Прорва кен орнының қорғаныш бөгеті бойымен; Ембімұнайгаз кен орны бойындағы теңіз м/р-ден оңтүстік бағытта өтетін магистральдық жолға қосылатын кірме жол. МТГ бастапқы сатысында 2016-2019 жылдар аралығында Теңіз кен орнын дамыту шеңберінде Болашақ кеңейту/Сағалық қысымды басқару (ПБР/пуд) Теңізшевройл (ТШО) жобалары бойынша ірі габаритті жүктерді (салмағы 1800 т дейін) тасымалдау үшін пайдаланылатын болады. "ТеңізСервис" компаниясының МТГ бойынша бизнес-жоспарында көрсетілгендей, болашақта өзге мақсаттарды жүзеге асыру үшін МТГ - ны одан әрі жаңғырту және кеңейту мүмкін, мысалы: Солтүстік Каспийді игеруді қолдаудың теңіз базасы; теңіз және жерүсті кен орындарын игеру үшін әртүрлі жүктерді Тиеу-түсіру және сақтау; мұнай экспорты және мұнай экспорты жөніндегі терминал ретінде болашақта әлеуетті даму үшін қайталама өнімдер. жүктеу/скачать 54,26 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|