Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрлігі
М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан университеті
Телекоммуникация жүйелерін электрмен қоректендіру
СӨЖ
Тақырып: Электр желілерінің бейтарап желілері
Орындаған:Сұлтанхан Әзірет
Тобы: ИП-20-3к5
Қабылдаған: Байғабылова Динара
Шымкент-2023
Электр желілерінің бейтарап желілері
Электр желісі — электр энергиясын өндірілетін орындардан (мысалы, электр ст-нан) тұтынушыларға жеткізуге әрі оларға бөліп таратуға арналған құрылғылардың (трансформаторлық және қосалқы тарату ст-ларының, аспалы және кабельдік желілердің) жиынтығы. Ол қалалық, аудандық, ауылдық, өнеркәсіптік, энергет. Э. ж. болып, сондай-ақ электр энергиясын тарату, қоректендіру желілері болып та ажыратылады. Электр энергиясын алысқа таратып жеткізу үшін жоғарылатқыш трансформатор ст-нда ток кернеуі жоғарылатылады.
Кернеу артқанда ток күші кемитіндіктен, қуат шығыны азаяды, сөйтіп өткізгіш сымдардың жуандығын дардың жуандығын жіңішкерту мүмкіндігі туады. Төмендеткіш қосалқы ст-нда кернеу тұтынушылардың пайдаланылуына қажетті шамаға дейін төмендетіледі. Белгілі бір кернеулі токты өзгеріссіз қабылдауға әрі бөліп таратуға арналған қосалқы ст. бөліп таратушы деп аталады. Әр түрлі кернеулі Э. ж-н өзара қосу үшін желілік қосалқы ст-ларда орнатылған жоғарылатқыш және төмендеткіш трансформаторлар қолданылады.
Қосалқы ст-ларда трансформаторлардан басқа коммутациялы аппараттармен жабдықталған жоғары және төм. кернеулі бөліп тарату және бақылау, басқару құрылғылары болады. Әрбір Э. ж-нің электртех. жабдықтары жұмыс істейтін номинал кернеумен сипатталады. Біздің елде пайдаланылатын номинал кернеулер: 220/127, 380/220 және 600 В және 3, 6, 10, 20, 35, 110, 150, 220, 330, 500, 750 кВ; қ. Аспалы электр линиясы, Трансформатор
Бейтарап электр желісі-бұл электр жүйесінде электр тогы үшін қайтару жолы ретінде қолданылатын сым. Ол көптеген электр беру жүйелерінің ажырамас бөлігі болып табылады және электр энергиясының тиімді және қауіпсіз таралуын қамтамасыз етеді.
Бейтарап сызықтар жерге қосылатын физикалық сымдар немесе тізбектің соңында бір-бірімен байланысатын үш фазалы айнымалы ток жүйесіндегі өткізгіштер ретінде жүзеге асырылуы мүмкін.
Бейтарап желілердің артықшылығы-олар фазалық сымдардағы жүктемені азайтуға және электр қуатын беру тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл әсіресе үш фазалы айнымалы ток жүйелері үшін өте маңызды, мұнда жүктеме үш фазаға бөлінеді және бейтарап сызық осы жүктемені теңестіруге қызмет етеді.
Алайда, бейтарап сызық, егер ол дұрыс пайдаланылмаса немесе дұрыс қызмет көрсетілмесе, электр жүйесіндегі ақауларды тудыруы мүмкін. Мысалы, дұрыс жалғанбаған бейтарап желі жабдықтың бұзылуына, электр желісінің шамадан тыс жүктелуіне және тіпті өртке әкелуі мүмкін.
Тұтастай алғанда, бейтарап желілер электр жүйелерінде маңызды рөл атқарады, бұл электр энергиясының қауіпсіз және тиімді берілуін қамтамасыз етеді. Электр жүйелерінің сенімділігі мен қауіпсіздігін сақтау үшін бейтарап желілерді дұрыс пайдалану және техникалық қызмет көрсету қажет.
Бейтарап электр желілері Электрмен жабдықтаудың маңызды элементтерінің бірі болып табылады. Олар электр қондырғыларын жерге қосатын, адамдар мен жабдықтарды асқын кернеулер мен тұйықталудан қорғайтын сым.
Жерге қосылу әдісіне және электр желісінің сипаттамаларына байланысты бейтарап сызықтардың әртүрлі түрлері бар. Ең көп таралған түрлерінің бірі-жерге қосу құрылғысы арқылы жерге қосылған бейтарап жерге қосу желісі.
Бейтарап сызықтар бір фазалы немесе үш фазалы болуы мүмкін. Үш фазалы жүйелерде бейтарап сызық маңызды рөл атқарады, өйткені ол үш фазаның қосылу нүктесі болып табылады, қуат тепе-теңдігін және үш фазаның жалпы әлеуетін қамтамасыз етеді.
Бейтарап сызыққа қойылатын негізгі талаптардың бірі-оның сенімділігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету. Ол үшін сым жеткілікті қалыңдығы мен беріктігіне ие болуы керек, сонымен қатар коррозиядан және зақымданудан қорғалған болуы керек. Сонымен қатар, бейтарап сызықтарды үнемі тексеріп отыру және техникалық қызмет көрсету қажет.
Қазіргі уақытта электр энергиясын беру негізінен айнымалы токпен жүзеге асырылады. Бұл электр энергиясы көздерінің басым көпшілігі айнымалы кернеуді (электр энергиясының кейбір дәстүрлі емес көздерін қоспағанда, мысалы, күн электр станцияларын қоспағанда) генерациялауымен байланысты, ал негізгі тұтынушылар айнымалы ток машиналары болып табылады.
Кейбір жағдайларда электр энергиясын тұрақты токпен беру қолайлы. Тұрақты ток беруді ұйымдастыру төмендегі суретте көрсетілген. Тұрақты токта, сондай-ақ айнымалы токта электр энергиясын беру кезінде желідегі жүктеменің жоғалуын азайту үшін трансформаторлардың көмегімен беру кернеуін арттырады. Сонымен қатар, көзден тұтынушыға тұрақты ток беруді ұйымдастыру кезінде электр энергиясын айнымалы токтан тұрақты токқа (түзеткіш көмегімен) және керісінше (инвертор көмегімен) түрлендіру қажет.
Электр энергиясын әуе желілері арқылы тұрақты токпен тасымалдаудың артықшылықтары мыналар болып табылады:
Әуе желісінің құрылысы арзанырақ, өйткені тұрақты ток электр энергиясын беру бір (монополярлық тізбек) немесе екі (биполярлық тізбек) сымдар арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
Электр энергиясын беру жиілік пен фаза бойынша синхрондалмаған энергетикалық жүйелер арасында жүзеге асырылуы мүмкін.
Үлкен көлемдегі электр энергиясын бергенде ұзақ қашықтықтарайнымалы ток бойынша беру кезіндегіге қарағанда тұрақты ток беру желілеріндегі шығындар аз болады.
Энергия жүйесінің тұрақтылық шарты бойынша берілетін қуат шегі айнымалы ток желілеріне қарағанда жоғары.
Тұрақты токты берудің негізгі кемшілігі - айнымалы токтан тұрақты токқа түрлендіргіштерді (түзеткіштер) және керісінше, тұрақты токтан айнымалы токқа (инверторлар) пайдалану қажеттілігі және осыған байланысты қосымша күрделі шығындар мен электр энергиясын түрлендіруге қосымша шығындар.
Қорытындылай келе, бейтарап желілер Электрмен жабдықтаудың ажырамас бөлігі болып табылады және электр қондырғыларының қауіпсіздігі мен сенімділігін қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады деп айтуға болады. Сондықтан бүкіл электрмен жабдықтау жүйесінің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін оларды жобалауға, салуға және техникалық қызмет көрсетуге жеткілікті назар аудару қажет.
Достарыңызбен бөлісу: |