Маманды кәсіби дайындау жүйесіндегі саясаттану
жүктеу/скачать 17,85 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Жумадулла Нұрқанат 125 ОМ
|
Маманды кәсіби дайындау жүйесіндегі саясаттану Саясаттану пәні- саяси биліктің қалыптасуына және оның даму заңдылықтарын қызмет ету түрлері, әдістері және мемлекеттік ұйымдастырылған қоғамда қолданылуын оқытады. Саясаттану пәніне үш анықтама: 1. Көп түрлі саяси ғылымдар жүйесіндегі жеке қалыптасқан саясаттың жалпы теориясы; 2. Саяси әлеуметтану 3. Құрамына саяси әлеуметтану, саяси философиялық мемлекет және құқық теориясы және тағы басқа саяси пәндер енетін саясат жайлы білімдер кешені. Саясаттанудың объектісі - қоғамдағы саяси қатынастар, яғни саяси биліктің құрылымы оны жүзеге асыру механизмдері, экономикалық, әлеуметтік және рухани мүдделері. Саясаттанудың өзіндік категориялары бар. Оған саяси құбылыстар мен процестердің мәнін білдіретін ғылыми терминдер жатады. Саясаттану парадигмалары [грек, paradeiqma - теория, үлгі] - саясаттануда парадигма деп саяси өмірді бейнелеуді, білімді ұйымдастырудың қисынын білдіретін, әлеуметтік құбылыстардың бір тобын теориялық пайымдау үлгісі деп млйындаған негізі тұғырнама желісін айтады. Парадигма жасау арқылы зерттеушіде белгібір саяси құбылысты зерделеудің негізгі өлшемі, қалпы қалыптасады. Соған орай ол деректерді жинап, талдайды, түсіндіреді, мағлұматтарды жинақтайды жүйелейді. Саясаттану парадигмаларын жинақтай келе оларды теологиялық натуралистік, әлеуметтік және тиімді сыни деп жүйелеуге боладыТеологиялық парадигма саясатты, билікті құдайдың құдіретімен түсіндіреді. Бұл парадигма саяси ғылымның алғашқы дами бастаған кезеңінде пайда болған. Ол кезде барлық әлеуметтік-саяси құрылыс мемлекет құдайдың құдіретімен жасалады және дамиды делінген.Натуралистік парадигма саясатты әлеуметтік сипаты жоқ табиғи себептермен, атап айтқанда, географиялық ортамен, биологиялық және психологиялық ерекшеліктермен түсіндіреді. Географиялық ортаның саясатқа ықпал етуін теориялық түрде негіздеген француз ойлыша Ж.Боден (1529-1596) болды. Оның идеясы одан әрі дамытқан Ш.Монтескье (1689-1755). Оның ойынша географиялыщ орта әсіресі климат халықтың рухын, мемлекеттің құрылыс түрін, қоғамдық құрылыстың сыр-сипатын айқындап, саясатында шешуші рөл атқарады. Саясатты биологиялық себептерімен түсіндірушілер (неміс ғалымы П.Майер, австриялық К.Лоренц) саяси процесті адамның туа біткен физилогиялық қасиеттерімен байланыстырады. Ал психологиялық бағыттың негізін қалаушылар саяси даму процесін адамның психологиялық қасиеттерімен түсіндіреді. Бұл бағыттың негізін қалағандар Г.Тард, Г.Лебон, Э.Дюркгейм және т.б.Әлеуметтік парадигма саясаттың табиғаты мен пайда болуын әлеуметтік факторлар арқылы түсіндіреді. Мысалы, марксизм саясаттың мәнін экономикалық қатынастардан шығарады. Ол қоғамның әрбір экономикалық базисі қажетті түрде әзіне процесін адамның псизологиялық қасиеттерімен түсіндіреді. Бұл бығыттың негізін қалағандар Г.Тард, Г.Лебон, Э.Дюркгейм және т.б.Әлеуметтік парадигма саясаяттың табиғаты мен пайда болуын әлеуметтік факторлар арщылы түсіндіреді. Мысалы, марксизм саясаттың мәнін экономикалық қатынастардан шығарады. Ол қоғамның әрбір экономикалық базисі қажетті түрде әзіне сәйкес қордырма тудырады деді. Тиімді сыни парадигма саясаттаң табиғаттын оның өз ішіндегі себептермен, қасиеттерімен, элементтермен тгсіндіреді. Оны жанжалдық және мәмілеге келу парадигмалары деп екіге бөлуге болады. Жанжалдық парадигма XIX г пайда болды. Оның негізін қалағандар- К.Маркс, А.Бентли, Заммель және т.б. Олар саяси өмірде дау-жанжал, шиеліністер шешуші рөл атқарады дейді. Қазір бұл теорияны қолданушыларға Р.Дарендорф, Дж.Бертон және т.б. жаұтады. Бірақ олар К.Маркс сияқты саяси дау-жанжалды тап күресіне, қоғамдағы билік қорлары үшін бәсекелестікті, әлеуметтік тапшылықтан туатын мәселелерді шешу саяси ағзаның өзін-өзі жетеілдірп, дамуында әкеледі диді.Мәмілеге келу (консесус) парадигмасының әкілдеріне М.Вебер, Т.Парсонс жатады. Олар саяси әмірдегі дәу-жанжал қайшылықтарды жоққа шығармайды. Апайда оларды мәмілеге келуден кейінгі екінші орынға қояды. Алайда оларды мәмілеге келуден кейінгі екінші орынға қояды. Саяси ғылымының ғылыми-танымдық,әдіснамалық және қолданбалы функциялары. Саясаттану функциялары 1.Саяси білімдер жүйесіндегі теориялық-методологиялық функция.Егерде саясаттанудың ғылым ретіндегі ерекшелігін,оның пәнінің саяси білімдердің барлық жүйесінің зерттеу обьектісімен үйлесетіндігін ескерсек аталмыш функцияның бар екенін анық көруге болады.2.Танымдық функция.Рационалды түрде дәлелденген білімдердің барлық жүйесі тәрізді саясаттануда танымдық функция атқарады,яғни саяси ақиқатты шынайы саяси процестер мен құбылыстар арқылы ұғынуға ұмтылады.Бірақ,саяси оқиғалар ситуативті және субъективті болғандыктан саяси шынайылықты тану-өте күрделі әрі қарама-қайшылықты процесс. Практикалық функция. Саясаттану- өте практикалық ғылым. Осыған орай ол өте үлкен эмпирикалық мазмұнға ие, өйткені оның шын мәніндегі зерттеу объектісі -саяси қатынастардың кең шоғырланған формасында көрінетін компилиардты адамзат қауымдастығының тіршілік әрекеті . Саясаттану саяси бағдарлама бағдарламаларды жасау махсаттарды жасақтау мен оларды үздіксіз реттеп отыруғаа қолданылатын ғылыми құрал . Жумадулла Нұрқанат 125 ОМ жүктеу/скачать 17,85 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|