"ТҰРАН" УНИВЕРСИТЕТІ
Орындаған: 2 курс,ССО
Алдонгарова Амина
Әлеуметтік мінез-құлық
Тұлға – белсенді өмірлік ұстаным танытатын, өз таңдауы
мен қызметі үшін жауапты адам және әлеуметтік
қалыптасуының нәтижесі, қиындықтарды жеңу және
өмірлік тәжірибені жинақтау.
Бұл – қоғамның әлеуметтік-мәдени өмірі мен қызметіне
қатысатын, басқа адамдармен өзара іс-қимыл жасау
процесінде өзінің жеке сипаттамаларын ашатын адам.
Субъект ретінде адам әлеуметтену процесінде өз
белсенділігін жүзеге асырумен, өзін-өзі дамытумен және
қоғамда өзін-өзі көрсетуімен етене бірлікте әлеуметтік
нормалар мен мәдени құндылықтарды меңгереді. Егер де
әлеуметтену процесінде адамның тұлғасы дамитын болса,
онда ол адам үшін сәтті әлеуметтену болады. Әлеуметтік
мінез-құлықтың типтік үлгісі – бұл ортада қабылданған
әдет-ғұрыптарды, ережелер мен нормаларды сақтау
арқылы қоршаған әлеуметтік ортаға бейімделу
Үйдегі әлеуметтік нормалар
Көптеген отбасылар өздерінің мүшелерінің мінез-құлқын реттейтін
бірқатар айқын емес және айқын нормалармен басқарылады. Кейбіреулер
әр жағдайға байланысты өзгеруі мүмкін болғанымен, олардың көпшілігі бір
мәдениеттің шеңберінде әмбебап болып табылады.
Мысалы, шығыс қоғамдарында балалар ата-аналарына үлкен құрметпен
қарайды және әдетте үлкендердің пікірін өз пікірлерінен жоғары қояды.
Бұл батыс әлемінде мұндай қарқындылықпен болмайды.
Жұмыстағы әлеуметтік нормалар
Жұмыс ортасы - бұл әлеуметтік нормалар көп болатын
параметрлердің бірі. Іскери әлемде айналамыздағы
адамдардың мақұлдауына ие болу үшін көптеген үміттерді
қанағаттандыру қажет.
Мысалы, көптеген жұмыс орталарында иерархия өте
айқын, ондағы төмен тұрған адамдар өздерінің
басшыларының пікірлеріне, идеялары мен бұйрықтарына
бағынуы керек. Сонымен қатар, әдетте киім, жұмыс
уақыты, демалу немесе тамақтану уақыты сияқты
аспектілерді реттейтін өте қатаң мінез-құлық ережелері
бар.
ТАБИҒИ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ ӘДЕТТЕ ИНДИВИДТІҢ ӨЗІМШІЛДІК
ҰМТЫЛЫСТАРЫНА НЕГІЗДЕЛГЕН ЖЕКЕ МАҚСАТТАРҒА
БАҒЫТТАЛҒАН. СОНДЫҚТАН ЖЕКЕ ТҰЛҒА БҰЛ МАҚСАТҚА
КЕЗ КЕЛГЕН ТӘСІЛМЕН ЖЕТУГЕ ТЫРЫСАДЫ. МІНЕЗ-
ҚҰЛЫҚТЫҢ БҰЛ ТҮРІ ӘЛЕУМЕТТІК ТҰРҒЫДАН
РЕТТЕЛМЕГЕН, СОНДЫҚТАН ОНЫ ӘДЕПСІЗ ЖӘНЕ
ТӘКАППАР ДЕП САНАУҒА БОЛАДЫ. ТАБИҒИ МІНЕЗ-
ҚҰЛЫҚТА АДАМ ӨЗІНІҢ ТАБИҒИ ҚАЖЕТТІЛІКТЕРІН
ҚАНАҒАТТАНДЫРУДЫ БАСШЫЛЫҚҚА АЛАДЫ. ТАБИҒИ
МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ, ӘДЕТТЕ, ЖЕКЕ ТҰЛҒАЛАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК
КЕЛІСІМДЕРІ МЕН ӨЗАРА КОНЦЕССИЯЛАРЫНА
НЕГІЗДЕЛГЕН.
РИТУАЛДЫ МІНЕЗ - ҚҰЛЫҚТЫҢ ОСЫ ТҮРІНІҢ
АРҚАСЫНДА ҚОҒАМ ӨМІР СҮРУІН ЖАЛҒАСТЫРАДЫ. ӘР
ТҮРЛІ РӘСІМДЕР ҚОҒАМДЫҚ ӨМІРГЕ ТЕРЕҢ ЕНЕДІ,
АДАМДАР ӨЗДЕРІНІҢ САЛТТЫҚ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУ
САЛАСЫНДА КҮНДЕЛІКТІ БАР ЕКЕНІН БАЙҚАМАУЫ ДА
МҮМКІН. МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚТЫҢ БҰЛ ТҮРІ ТҰРАҚТЫ
ӘЛЕУМЕТТІК ТӘРТІПТІ САҚТАУ ҚҰРАЛЫ БОЛЫП
ТАБЫЛАДЫ. ОСЫНДАЙ ӨЗАРА ӘРЕКЕТТЕСУ
ФОРМАЛАРЫНЫҢ АРҚАСЫНДА ЖЕКЕ АДАМ ӨЗІНІҢ
МӘРТЕБЕСІН САҚТАЙ ЖӘНЕ НЫҒАЙТА ОТЫРЫП,
ӘЛЕУМЕТТІК ӘЛ-АУҚАТҚА ҚОЛ ЖЕТКІЗЕ АЛАДЫ.
ҚОРЫТА АЙТҚАНДА, БІЗ – АРИСТОТЕЛЬ АЙТҚАНДАЙ,
ӘЛЕУМЕТТІК МАҚҰЛЫҚТАРМЫЗ. БІЗ БАСҚА АДАМДАРДАН
ҮЙРЕНГЕН СӨЗДЕРДІ ПАЙДАЛАНЫП, СОЛАРША ОЙЛАП,
СӨЙЛЕЙМІЗ. БІЗ БАСҚАЛАРМЕН ҚАРЫМ-ҚАТЫНАС ЖАСАУҒА,
ОЛАРДЫҢ ЖАҚЫНЫ БОЛУҒА ЖӘНЕ ҚҰРМЕТТІ БОЛУҒА
ТАЛПЫНАМЫЗ. ӘЛЕУМЕТТІК ТІРШІЛІК ИЕСІ РЕТІНДЕ БІЗ
ҚОРШАҒАН ОРТАМЫЗҒА САЙ ӘРЕКЕТ ЕТЕМІЗ. КЕЙДЕ
ӘЛЕУМЕТТІК ЖАҒДАЯТТЫҢ ҚУАТЫ БІЗДЕРДІ
ҰСТАНЫМЫМЫЗҒА ҚАРСЫ ӘРЕКЕТ ЕТУГЕ МӘЖБҮРЛЕЙДІ. ШЫН
МӘНІНДЕ, ЕРЕКШЕ НЕГАТИВТІ ЖАҒДАЯТТАР АДАМДАРДЫҢ
ІЗГІЛІГІНЕН БАСЫМ ТҮСІП, ҚАТІГЕЗДІКПЕН КЕЛІСУ НЕМЕСЕ
ӨТІРІКТІ ҚАБЫЛДАУ СЕЗІМДЕРІН ОЯТАДЫ. БІЗДІҢ
ҰСТАНЫМЫМЫЗ БЕН МІНЕЗ-ҚҰЛҚЫМЫЗ СЫРТҚЫ
ӘЛЕУМЕТТІК ЫҚПАЛДАРДЫҢ ӘСЕРІМЕН ҚАЛЫПТАСАДЫ. ІШКІ
КҮШТЕРГЕ ДЕ КӨП НӘРСЕ БАЙЛАНЫСТЫ. БІЗ СЕЛҚОС, ЗАМАНА
ЖЕЛІ ҚАЛАЙ СОҚСА, СОЛАЙ ДӨҢГЕЛЕЙ БЕРЕТІН ҚАҢБАҚ
ЕМЕСПІЗ. БІЗДІҢ ІШКІ КӨЗҚАРАСЫМЫЗ МІНЕЗ-
ҚҰЛҚЫМЫЗДЫҢ СЫРТҚЫ КӨРІНІСІНЕ ӘСЕР ЕТЕДІ.ТҰЛҒАНЫҢ
ӘЛЕУМЕТТІК-ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНІҢ
ҚАЛЫПТАСУЫНА ӘЛЕУМЕТТЕНУДІҢ ЫҚПАЛЫ ЗОР, ТҰЛҒА
БОЛЫП ДАМЫҒАН ТІРШІЛІК ИЕСІН ӘЛЕУМЕТТЕНУСІЗ
ЕЛЕСТЕТУ МҮМКІН ЕМЕС
Достарыңызбен бөлісу: |
