Мәдениеттану

РЕФЕРАТ
Ұ Л Ы
Ж І Б Е К
Ж О Л Ы
Х А Л Ы Қ Т А Р Ы Н Ы Ң
М Ә Д Е Н И А Р А Л Ы Қ
Қ А Р Ы М
-
Қ А Т Ы Н А С Т А Ғ Ы
Қ А З А Қ С Т А Н
Т Ү Р І К Т Е Р І
Орындаған: Богаскулов Нұрсұлтан
Тексерген: Немелбаев Еркебұлан
 ПҚ-111

Жібек жолы (Ұлы Жібек жолы) - Қытайдағы Сианьнан
Шыңжаңға және Орта Азиядан Таяу Шығысқа
дейінгі керуен жолы. Бұл атауды неміс ғалымдары
Ф. фон Рихтофен бен А. Херманн ойлап тапқан. 19
ғасырда А.Херманн ұсынған. Ұлы Жібек жолы
адамзат өркениетінің тарихи ескерткіштерінің бірі.
Біздің дәуірімізге дейінгі 2 ғасырдан бастау алған
бұл жол Еуропа мен Азия Батыс пен Шығыс
арасындағы жасырын көпір болды. Онық Қазақстан
жерін VI ғасырдың екі мемлекеті Атетинде кесіп -
өтті: Сырдария мен Тянь-Шань жолдарының
ағайындары. Бірінші жол Қытайдан басталып,
Шығыс Түркістан, Қашқар арқылы Жетісухаға, одан
Сырдария бойымен және Арал теңізінен батыс
шекараға дейін өтті.

Жол бұдан 3-4 мың жыл бұрын болған. Ол Қытайдағы Хань
династиясы кезінде, Хань династиясының императоры Чжан Цянды
Батыс Азияға Орта Азия елдерімен достасу үшін екі рет жіберген
кезде ғана өркендей бастады. Чжан Цян қазіргі Ферғана, Самарқанд
және Балқаш көлі сияқты жерлерді аралады. Чжан Цянның сапары
бұл жолды Шығыс пен Батыс үкіметтері арасындағы дәнекерге
айналдырды. Осыған байланысты саудагерлер Жібек жолынан
таймады. Жак Цяньктің батыс аймаққа және Орта Азияға сапары
қытай тағамымен бірге жүрді, ал қытайлардың елге оралуы жаңа
батыс аймақтың пайда болуына себеп болды. Аль-Жак Цянның
сапарына қатысқан адамдар да Қытай тағамдары мен мәдениеті
туралы түсініктерін тереңдете түсті. Осылайша, жол гүлденіп,
гүлдене бастады. Ол қорқыныш тудырып, шығыс пен батыстың
арасы болды. Жолды қорғау және дамыту үшін әртүрлі дәуірдегі
қытай патшалары күзетшілер мен әскерлерді жол бойына
орналастырды. Жібек жолы әрдайым өзгермеген тұрақты жол емес,
бірақ уақыт өте келе өзгерді, бірақ дәстүрлі сорғы тарихта өзгерген
жоқ. Жалпы ұзындығы 7000 адамнан тұратын Жерорта теңізінің
шығыс жағалауын кесіп етеді.

Ұлы Жібек жолы мәдениетінен шығатын қорытынды аграрлық
өркениеттегі кала Mer оның маңайындағы жер өндеушілер мен
бақташылардың арақтынасындағы көптүрліліктің жасампаздық
сипатымен байланысты. Кезінде А. Тойнби атап өткендей, кез келген
мәдени құрылымда шығармашылығы немесе басқарушы элита, ішкі
және сыртқы пролетариат бар. Ұлы Жібек жолы мәдениетінің
элитасына отырықшы империялардағы билеуші топтармен қатар,
Іле, Шу, Талас және Сырдария алкаптарында қала орталықтары,
дихандардың алғашқы тектері орналасқан елді мекендердегі
көшпелі-отырықшылардың тұлғалары да жатты. Солардың кепшілігі
туралы деректер қазір Тянь-Шань тауы етегінен, Арыс өзені мен
Сырдарияның орта және төменгі ағысындағы алқаптардан ашылып
отыр. Бұл жерде Ислам Ренессансы өкілдерімен катар. коллары
құмырашыларды, алтын зергерлер мен кербасыларды діни
қайраткерлерді айтсақ та жеткілікті.