Мобильді байланыс желісі

40-шы жылдардың ортасында АТ&Т америкалық компаниясының Bell Labs зерттеу орталығында қызмет көрсететін территорияны кейінірек сота деп аталып кеткен шағын аудандарға бөлу идеясы ұсынылды (cell-ұяшық, сота). Әр сота шек-теулі радиусты қозғалыс пен тиянақталған жиілігі бар таратқышпен қызмет көрсе-тілуі тиіс. Бұл ешқандай бөгетсіз  тура сол жиілікті басқа ұяшықта қолдануға рұқ-сат беретін еді.

Ұялы байланыс жүйесінің даму эволюциясының үш буынын атауға болады: бірінші - аналогтық жүйе, екінші - сандық жүйе, үшінші - мобиль­дік байланыстың универсалды жүйесі.

Аналогтық ұялы байланыс жүйесіне келесі стандарттар жатады:

• 
  AMPS (жетілдірілген мобилдік телефондық қызмет, диапозон 800 МГц)- АҚШ , Канада, Орталық және Оңтүстік Америкада, Австра­лия­да кең қолданылады, бұл әлемдегі кең таралған станларт; Ресейде аймақтық стандарт ретінде қолданылады.
  
• 
  TACS (қол жетімді байланыс жүйесі, диапазон 900 МГц) – ETACS (Англия) және JTACS\NTACS (Жапония) модификациясымен Анг­лия­да, Италияда, Исландияда, Ирландияда, Австрияда қолданылады; аналогтықтық арасындағы таралуы бойынша екінші орында.
  
• 
  NMT-450 және  NMT-900(солтүстік мемлекеттердің мобилдік теле­фо­ны, диапазоны 450 және 900 МГц) – Скандинавияда және басқа да мемлекеттерде қолданылады; таралуы бойынша үшінші орында;
  
• 
  C-450 (диапазон 450МГц) – Германияда және Португалияда қолда­ны­лады.
  
• 
  RTMS (Radio Telephone Mobile System – мобилдік радиотелефон жүйесі, диапазон 450 МГц) – Италияда қолданылады.
  
• 
  Radiocom 2000 (диапазон 170,200,400МГц) – Францияда қолданы­лады.
  
• 
  NTT (Nippon Telephone and Telegraph system – жапондық телефондық және телеграфтық жүйесі, диапазон 800-900МГц) – Жапонияда қолданылады.
  

• 
  D-AMPS (digital AMPS-сандық AMPS; 800МГц және  1900МГц диапазоны)
  
• 
  GSM (Global System for Mobile communications – мобилді байланыстың глобалды жүйесі,  900,1800 және 1900МГц диапазоны)−таралуы бойынша әлемде екінші стандарт
  
• 
  CDMA(800 және 1900МГц диапазоны)
  
• 
  JDC(Japanese Digital Cellular – сандық ұялы байланыс жүйесінің жапондық стандарты