Монография \ 3 «санат» а л м п и 1мп &5,O0 L
BipaK, амал не, бул лениндж тусшЬс кешн (9cipece
жүктеу/скачать 12,37 Mb. Pdf көрінісі
|
| BipaK, амал не, бул лениндж тусшЬс кешн (9cipece отызын-
шы жылдарда) кдтты бурмаланды. Орыс эдебнеп мен дуниежузМк классика жайлы, кеп ултты кецес эдебиеп мен эдебиет теориясы жешндеп ленин- дис тй р л ер кезшде эдебиет туралы гылымныц жуйел1 ережелерше айналган. Алайда олардыц шпндеп б1ркдтар кдеац кагидалар (эдебиеттщ таптыгы, эдебиеттщ партиялы- лыгы т.б.) кдз1р кдтал сынга ушырап, кдйта кдралып жатыр. * Бул да сонда, 38-том, 184-бет. 84 Тагы 6ip назар аударарлык, нэрсе: “экспрессионизм, футуризм, кубизм — осы секицц толып жаткдн “измдерда...” тусшбейтшш, олардан ешкандай ракдт таба алмайтыньш” айта тура, дуние жузшдеп кушп прогресшш эдебиет улгшер1мен жан-жакты таныс Лениннщ жеке жазушылар, олардын эр алуан шыгармалары, олардагы адам образдары туралы айткдн niidpnepi де сала-сала. Герцещц, Белинский®, Чернышевскийда кдльщ кдуымга “орыс социал-демократия- сыньщ тущыштары” репнде танытса, “ Не icTey керек” романын 6ip жазда бес per окып, окыган сайын жаца сыр, соны сипат тауып отырганын айтты. Суреткер ецбегш эдш багалаудын улпсш Ленин тек Л.Толстой шыгармаларын талдау аркылы гана керсетш тынган жок. Мэселен, Достоевский творчествосындагы бетен, бегде сарындарды катал сынай тура, оныц ез тусындагы когамныц сыркдт жакхарын кере бшген “шын мэншдеп данышпан жазушы” екенш мойындады. Горький- дщ халык ушш кеп кызмет керсеткен жэне одан да кеп кызмет керсете алатын “пролетар енершщ аса ipi екип” скен1н орасан жогары багалай тура, оныц эр тустагы эр турл1 идеялык ауыткуларын риясыз кецщден ымырасыз сьшап, мшеп, тузеп отырды. Маяковскийдщ белгии кезец- деп кейб1р футурисик ауыткуларын жек кергенмен, “ Мэж1- люкорларын” окыганда, оган ракдттана суйсшген. 0нерд1 тани бшудщ ез1 де — енер екенш Ленин енер суйпш журткд осылай ацгарткдн ед1. Лениннщ дуниежузиик классикадан мол хабардарлыгы оньщ парасат epeci ете бшк, акыл epici орасан кец ойшыл екенше кепш болып кдна кдлган жок, оныц жалынды публицистшсалык эрекепне айта кдлгандай кдру-курал болды: Гетенщ схоласт 9pi филистер Вагнер iH мысалга алып, саясаттагы дошатикгерд1 елпре туйреген Ленин меныневик- Tcpai маскдралау ушш Мольердщ Тартюфын, жойымпаз- дарды эшкерелеу ушш Доденщ Тартаренш сатиралык сынга садак erri. Лениннщ Золя мен Гюго, Диккенс пен Лондон, Бурже мен Потье, Синклер мен Нексе, Барбюс пен Уэллс, Роллан мен Рид немесе Шоу шыгармаларын окып кдна Коймай, олардыц идеялык-керкемдцк кунын белгшеп, нускдлы тш рлер айтуы марксик-лениндж эстетиканы мыцтап байытьш, бшк белге шыгарганы элемге аян. |