Үндестік заңы Буын үндестігі



Дата11.12.2023
өлшемі106,14 Kb.
#137438
Байланысты:
983353.pptx 2

Фонетика


буын
Тұйық буын
Ашық буын
Үндестік заңы
Буын үндестігі
Тасымал
Дыбыс үндестігі
Орфография
Екпін
Дыбыс
Әріп
Орфоэпия
Дауыссыз дыбыс
Дауысты дыбыс
Бітеу буын
Фонетика- тіл білімінің дыбыстық жағын зерттейді
Бітеу буын
Ашық буын-жалғыз дауыстыдан құралған немесе дауыссыздан басталып, дауыстыға аяқталған буын
  • Ашық буын -жалғыз дауыстыдан құралған немесе дауыссыздан басталып, дауыстыға аяқталған буын
  • А-ТА, КЕ-МЕ

Буын-сөз құрамындағы бір немесе бірнеше дыбыстардың тобынан жасалған фонетикалық бөлшек
  • Тұйық буын- дауыстыдан басталып, дауыссызға аяқталған буын
  • ЕЛ, ЕР, АЙ
  • АЛ-МА
  • Бітеу буын-дауыссыздан басталып, дауыссызға аяқталған буын
  • БАР,ТАЛ, ҚАНТ, БАР-МАҚ,ТАУ

ДЫБЫС
ДАУЫССЫЗ ДЫБЫС - ӨКПЕДЕН ШЫҚҚАН АУАНЫҢ КЕДЕРГІГЕ ҰШЫРАП ШЫҒУЫНАН ЖАСАЛАДЫ
ДАУЫСТЫ ДЫБЫС -АУА ӨКПЕДЕН КЕДЕРГІСІЗ ШЫҒЫП,ҮННЕН ҒАНА ТҰРАТЫН ДЫБЫСТАР
ДАУЫСТЫ ДЫБЫСТАР
А,О,Ұ,Ы,Ә,Ө,Ү,І,Е,Э,И,У (12)
ТІЛДІҢ ҚАТЫСЫНА ҚАРАЙ
ЖАҚТЫҢ ҚАТЫСЫНА ҚАРАЙ
ЕРІННІҢ ҚАТЫСЫНА ҚАРАЙ
ЖУАН
А
О
Ұ
Ы
У
ҚЫСАҢ
Ы
І
У
Ұ
Ү
И
ЕРІНДІК
О
Ө
Ұ
Ү
У
ЕЗУЛІК
А
Ә
Е
Э
Ы
І
И
ЖІҢІШКЕ
Ә
Ө
Ү
І
Е
Э
И
У
АШЫҚ
А
Ә
О
Ө
Е
Э
ДАУЫССЫЗ ДЫБЫСТАР (26)
П,Ф,К,,Қ,Т,С,Ш,Щ,Х,Ц,Ч,Һ,Б,В,Г,Ғ,Д,Ж,З,Р,Л,Й,У,М,Н,Ң
ҚАТАҢ ДАУЫССЫЗДАР-САЛДАРДАН ЖАСАЛАҒАН ДАУЫССЫЗДАР
ҰЯҢ ДАУЫССЫЗДАР – ҮН МЕН САЛДАРДАН ЖАСАЛАТЫН, САЛДЫРЫ БАСЫМ ДАУЫССЫЗДАР
ҮНДІ ДАУЫССЫЗДАР – ҮН МЕН САЛДЫРДЫҢ ҚАТЫСЫНАН ЖАСАЛАП, БІРАҚ ҮНІ БАСЫМ БОЛАТЫН ДАУЫССЫЗДАР
П Ф К Қ Т С Ш Щ Х Ц Ч Һ
Б В Г Ғ Д Ж З
Р Л Й У М Н Ң
ҮНДЕСТІК ЗАҢЫ
ДЫБЫС ҮНДЕСТІГІ – СӨЗ БЕН СӨЗДІҢ , СӨЗ БЕН ҚОСЫМШАНЫҢ АРАЛЫҒЫНДАҒЫ ДАУЫССЫЗ ДЫБЫСТАРДЫҢ БІР-БІРІНЕ ӘСЕР ЕТУІ
КӨРІКБАЙ-КӨРІКПАЙ
ЖАНПЕЙІС-ЖАМПЕЙІС
БУЫН ҮНДЕСТІГІ - СӨЗ БЕН ҚОСЫМШАДАҒЫ ДАУЫСТЫЛАРДЫҢ НЕ БІРЫҢҒАЙ ЖУАН, НЕ БІРЫҢҒАЙ ЖІҢІШКЕ БОЛЫП КЕЛУІ
АТА, КЕРЕГЕ, НАМЫС
БУЫН ҮНДЕСТІГІ
БУЫН ҮНДЕСТІГІ МЫНА СӨЗДЕРГЕ ТӘН ЕМЕС:
  • БАСҚА ТІЛДЕН ЕНГЕН СӨЗДЕРГЕ

  • КІТАП, КИНО, ЗАҒИП
  • БІРІККЕН СӨЗДЕР МЕН ҚОС СӨЗДЕРГЕ:

  • АМАН-ЕСЕН, ШЕКАРА, БАСПАСӨЗ

БУЫН ҮНДЕСТІГІНЕ БАҒЫНБАЙТЫН ҚОСЫМШАЛАР:
  • КӨМЕКТЕС СЕПТІК ЖАЛҒАУЫ: БАЛА+МЕН, ҚОНАҚ+ПЕН
  • -НІКІ, (-ДІКІ,-ТІКІ): БАЛАНІКІ, ҚОНАҚТІКІ
  • -ТАЙ, ТАЛ, -ДАР, -ЕКЕ,-ТАР: әкеТАЙ, дінДАР, өсімТАЛ, АҒАеке
  • БЕЙ,-БИ, КЕР,-ГЕР,-ҚОР, ПАЗ,-ҚОЙ, -КЕШ,-ХАНА, КЕС: БЕЙшара,балГЕР, жемҚОР,әсемПАЗ
  • -ОВ,-ОВА,-ЕВ,-ЕВА,-ИН,-ИНА: ӘуезОВ

ДЫБЫС ҮНДЕСТІГІ
ІЛГЕРІНДІ ЫҚПАЛ -КӨРШІ ДЫБЫСТАРДЫҢ АЛДЫҢҒЫСЫНЫҢ СОҢҒЫСЫНА ӘСЕР ЕТУІ.
КӨРІКБАЙ –КӨРІКПАЙ
КЕЙІНДІ ЫҚПАЛ – КЕЙІНГІ ДЫБЫСТЫҢ АЛДЫҢҒЫ ДЫБЫСҚА ӘСЕР ЕТУІ.
ТЕП-ТЕУІП, ЖАНПЕЙІС – ЖАМПЕЙІС, МЫСЫҚ-МЫСЫҒЫ
ТОҒЫСПАЛЫ ЫҚПАЛ – ҚАТАР ТҰРҒАН ЕКІ ДЫБЫСТЫҢ БІР-БІРІНЕ БІРДЕЙ ЫҚПАЛ ЕТУІ.
ДОСЖАН-ДОШШАН,ШАЙТАНКӨЛ-ШАЙТАНГӨЛ, ТАСЖАРҒАН-ТАШШАРҒАН
ЕКПІН –СӨЙЛЕП ТҰРҒАНДА, БІР СӨЗДІҢ БАСҚА СӨЗГЕ БІР ДЫБЫСТЫҢ БАСҚА ДЫБЫСҚА, БІР БУЫННЫҢ БАСҚА БУЫНҒА ҚАРАҒАНДА КҮШТІ, КӨТЕРІҢКІ АЙТЫЛУЫ
ОЙ ЕКПІНІ – СӨЙЛЕМ ІШІНДЕГІ ЕРЕКШЕ КӨҢІЛ АУДАРЫЛУҒА ТИІСТІ БОЛҒАН БІР СӨЗДІ ОҚШАУЛАП, БӨЛІП АЙТУ
АТАСЫ БҮГІН АУЫЛҒА КЕЛДІ
АТАСЫ АУЫЛҒА БҮГІН КЕЛДІ
АУЫЛҒА БҮГІН АТАСЫ КЕЛДІ
ДЫБЫС ЕКПІНІ - БІР СӨЗДІҢ ІШІНДЕГІ БІР КӨТЕРІП НЕ СОЗЫП АЙТУ ТӘСІЛІ.
ТАМАША-А, ЖАРА-АЙСЫҢ, ТЫНЫШ ОТЫР-
Р-Р
ТІРКЕС ЕКПІНІ – БІРНЕШЕ СӨЗДІҢ ТІЗБЕКТЕЛІП БІР ҒАНА ЕКПІНГЕ ИЕ БОЛУЫ.
АТА-АНА, СЕН ҒОЙ, ҚЫРЫҚ ШАҚТЫ, ҚҰЛАҚ САЛ
СӨЗ ЕКПІНІ – ЕКІ НЕМЕСЕ ОДАН КӨП БУЫНДЫ СӨЗДІҢ ІШІНДЕГІ БІР БУЫННЫҢ КӨТЕРІҢКІ АЙТЫЛУЫ. ҚАЗАҚ ТІЛІНДЕ ЕКПІН СӨЗДІҢ СОҢҒЫ БУЫНЫНА ТҮСЕДІ
ҮЗДІК ОҚУШЫЛАРҒА БАҒАЛЫ СЫЙЛЫҚТАР БЕРІЛЕДІ

Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет