Основы молекулярной генетики

• БИОСИНТЕЗ БЕЛКОВ И НУКЛЕИНОВЫХ КИСЛОТ

ДНҚ молекуласының құрылымы;

• Жасушадағы ДНҚ полинуклеотидтік тізбегі мынандай нуклеотидттерден d-АМФ, d-ГМФ, d-ЦТФ, d-ТМФ, т.б. құрамында дезоксирибоза қанты болады.
• Екі полинуклеотидті тізбектің комплиментарлы орналасуы нәтижесінде, ДНҚ молекуласы түзіледі.
• ДНҚ молекуласында полинуклеотидті тізбек бір-біріне антипаралельді,бірақ спираль түрінде
• Полинуклеотидті тізбектің комплиментарлығы Чаргафф ережесі бойынша анықталады.

Молекула ДНК - две комплиментарные полинуклеотидные цепи

Чаргафф ережесі:

• ДНҚ молекуласында:
• 1. Аденин саны Тиминге,Гуанин саны Цитозинге тең.
• ( А=Т, Г=Ц)
• 6-жағдайындағы кето тобы бар негіз мөлшері,6-жағдайындағы амин тобы бар негіз мөлшеріне тең,яғни А+Ц=Г+Т .
• 3.Пуриндік азот негіздері бар нуклеотидтердің қосындысы пириминдік азот негіздері бар нуклеотид қосындысына тең,яғни
• (А+Г=Т+Ц)

Генетикалық код құрылымы:

• 1. Триплет-ДНҚ құрамындағы полинуклеотидтік тізбектің кодтық элементі,сәйкес келетін аминқышкылдары арқылы полипеитидтік тізбекті анықтайды.
• 2. Код әмбебап: сол және басқа триплеттер бүкіл организімде өмір сүріп жатқан сол және басқа аминқшқылдарын кодтайды.
• 3. Әрбір аминқышқылы өз кодыны сәйкес келеді: (ТТТ - фенилаланин, ЦТТ - лейцин, ТАТ - тирозин и др.).
• 4.Триплеттік код туа біткен болып табылады:аминқышқылы бірнеше триплеттермен кодталады (ТТГ, ТТЦ - фенилаланин, ААГ, ААЦ - аспарагин и др.).
• 5.Триплеттік код қайтарып жабылмайды. .
• 6. Бастамалық және тоқтату триплеттік кодтары бар(кодон).
• Инициирующий "стартовый" триплет (бастапқы)АТГ – метиониннің триплеті, ГТГ – валиннің триплеті)сигналдық қызмет атқарады ,полипептидтік тізбектің басы болып табылады.
• Терминирующий стоп триплет (Тоқтату триплеті)(ТАА, ТАГ, ТГА), немесе мағынасыз код,ешбір аминқышқылды кодтамайды, «стоп сигналдық» қызмет атқарады,яғни полипептидті тізбектің аяқталғанын білдіреді.