Реферат Тақырыбы : Қоғам және мәдениет Орындаған : Камал Зарина

Реферат
Тақырыбы: Қоғам және мәдениет

Алматы 2023

1. 
   Қоғам философиялык ұғым ретінде.
   

Қоғам дегеніміз геніміз не? Не? Бұл сұраққа ойшылдар, философиялык мектептер әртүрлі береді. Біреулері бұл санамен біріккен қауымдастык деп есептейді. Екшілері үшін қоғам тірі қалу мақсатымен ұйымдасқан билогиялық жаратылыстардың жиынтығы болып табылады. Үшіншілері тіршілік ету құралдарын өндіру максатында құрылған адамдардың өзара әрекеттесуінің жемісі деп санайды. Жалпыланған түсіндірме мынадай. Бұл – адамдардың бірлескен қызметінің ұйымдасқан формасы. Бірлескен өмірдің адамдарға ғана емес, сондай-ақ өсімдіктер мен жануарларға да тән екендігін айта кету керек. Мұндай жағдайда адамдар бірлестігінің өзге өмірдің төменгі формаларындағы бірлестіктерден сапалык айырмашылығы бар ма екен? Бар. Адамзат коғамы тек биологиялыққа ғана емес, сондай-ақ мәдени принциптерге де негізделген. Өйткені адамдардың бірлескен өмірі – бұл тек корғаншама табу мен ұрпақты жалғастыру ғана емес. Қоғам адамдарга дүниені ануға және түрлендіруге, өзі мен бірлескен өмірді жетілдіруге, жинақталған тәжірибені бір ұрпақтан келесі ұрпаққа беруге көмектеседі.

Осылайша, қоғам – бұл адамдардың жай ғана бірге өмір сүруі ғана емес, сондай-ақ олардың бірлескен қызметі, яғни саналы түрде қойылған мақсаттарды жүзеге асыруы. Қоғам бұл ортақ қажеттіктерімен, мүдделерімен және максаттарымен біріккен адамдардың зерделі ұйымдастырылған мәдени өмірі мен қызметінің формасы. Қоғам инвидидтерлін, яғни жекелеген адамдардың жай ғана механикалық косыйлыкы болып табылмайды. Қоғам ол әртүрлі жеке касиеттері бар индивтерді іріккен жүйесі. Мысалы, ешқандай адам Жердің бет әлпетін өзгерте алмайды. Бірақ біріккен кезде адамзат тап сондай куатты геопланетарлық күш болып табылады.
Кез келген коғам тірі адам индивидтерінен құралады. Индивидтердің белгілі жиынты когамның өмір сүруінің алғышарты болып табылады, алайда ол толыкны когам емес. Индивидтер қоғам кұру үшін, бір-бірімен қарым- катынаска тукут және соль қоғамның өзі орнықтылық және жүйелілік сипат алуы қажет. Индивидтердің тек осындай жиынтығын ғана қоғам ретінде карастыруға болады.
Ұлы философ Әбу Наср әл-Фараби (870-950) Садамның барлык дүниетүзілімнен азаматтық элеуметтік жаратылыс ретінде бөлектенетінін көрсетті. Өйткені адам табиғатында баска аламмен немесе адамдар тобымен байланыс пен өзара әрекеттестікке ену касиеті орын алады екен. Әл-Фараби бойынша мұның себебі адам жалғыз өзі қол жеткізе алмайтын көптеген заттарга және оларға қол жеткізуде адамдар қауымдастығының кометенетін болады. Яғни, адам жеке басына қажет кандай да бір затты озінше болып табылатын қоғамнан ала алады. Бұл ретте әрбір адам баскасына қатысты дәл осындай жағдайда болады.

Сонымен, әл-Фарабидің пікірінше, қоғам мүлдем кайдағы бір тыныштықтағы құрылым емес, өзара әрекеттестікте болатын адамдардын қауымдастығы.Қоғамның көмегімен адам өзінің толып жаткан материалдык, сондай-ак рухани қажеттіктерін қанағаттандырады.Шын мәнінде қоғамды құрайтын адамдар бір-бірімен өзара әрекеттестікке бәрінен бұрын, өздерін базалық (бастапқы) әлеуметтік қажеттіктері итермелейтіньсктен түседі. Олар: тіршілік ету кұралдарын өндіру немесе табуда Савескен еңбекті, ынтымақтастықты қажетсіну; табиғат күштерімен, жыртқыштармен және т.б. күресте бір-бірін қолдау мен өзара қорғау кажеттігі және т.б.

Мәдениет- адам жасаған «екінші табиғат». Мәдениет жеке адамның өмір сүру мақсаты мен құндылық жүйесі, адамның өмір сүрген ортамен қарым- қатынасы. Ол өзара қарым-қатынас нәтижесінде қалыптасатын ерекше кұбылыс.