Реферат Тақырыбы: Қарт және Егде жастағы адамдарда психологиялық ерекшеліктері
жүктеу/скачать 12,1 Kb.
|
ГКП на ПХВ «Выс-WPS Office
|
ГКП на ПХВ «Высший медицинский колледж» акимата г.Астана Реферат
Тексерген: Акбергенова Ж.К Орындаған: Әбсамат З.Ж Жоспары:
ІІ. Негізгі бөлім Инволюциялық депрессия Инволюциялық параноид БМ біріншілік дегенеративті аурулары БМ қан тамырлық аурулары ІІ. Қорытынды IV. Қолданылған әдебиеттер Ағзаның қартаюы оның барлық- биологиялық және психикалық функцияларының өзгерістерімен бірге жүреді. Бірақ бұл өзгерістердің сипаты және пайда болу уақыты әрбір жеке адамда ерекше болып келеді. Жасқа байланысты психикалық функцияның өзгерістері таңдамалы түрде және әртүрлі жас кезеңдерінде пайда болуы мүмкін. Яғни адамның қиялдау қасиеті салыстырмалы түрде ерте әлсірейді: Ашықтығы, бейнелілігі Зейіннің жылдам ауысу қасиеті Кешірек жаңа білім, дағды игеру нашарлайды Естің элективті бұзылысы дамиды (қажет мәліметті еске түсірудің қиындауы) Эмоциональды көріністер Эмоциональды тұрақсыздық, үрей дамиды Жағымсыз күйзелістерге ұзак фиксациялануға бейімділік Депрессивті көңіл күй дамиды Жеке адам өмірінің жасқа байланысты өзгерістер пайда болатын белгілі бір кезеңдері: Жаска байланысты, Ағзаның гормональды-физиологиялық өзгерісінің (климакс) басталуына сәйкес келеді. Невроз тәрізді бұзылыстар ұйкы бұзылысымен, денедегі әртүрлі Жағымсыз сезімдермен, эмоцональды тұрақсыз көніл күймен, тітіркенгіштікпен, ешкандай негізсіз жанұясы мен өз денсаулығы үшін урейлену және тб керінеді. Физикалык әлсіздік, соматикалык жайсыздық кандай да бір катерлі, дауасы жок «елімге алып келетін аурудың бар екендігі женінде ой тудырады.Психикалык бұзылыстардын айкын формалары психоз түрінде көрінеді:кәрілік алды немесе инволюционды, кәрілік жас психоздары деп белінеді.Кәрілік алды психоздарына инволюциялық мелонхолия және инволюциялық параноид жатады. Сенильді психоз Акыл кемістігі күшейген кездегі көрінетін психозы білінеді. Атрофиялык Процесстер мида басым болады. Бұл кезде самайда тебеде ми мелшері кішірейіп, нерв клеткалары еле бастайды.Сенильді акыл кемістігі бұл жаска байланысты калыпты өзгерістер өмірінін табиғи сакталуы емес патологияның болуы.70-75 жаста, жиі әйелдерде дамиды.Ауру адам саран, ұрысқақ, ұсақ-түйекшіл болады.Естің төмендеуінің әсерінен амнезиялык шатасу болады. Ауру адам кайда екенін білмей, айналасындағылар мен жакындарын танымайды.Психикалык кызметтің ыдырауы, күшейген кезде амнезиялык афазия болып, айналадағы заттарды танымайды, есік орнына шкафка кіреді.Акыл кеміс/н делириозды түрі-сананың бұзылуы тәрізді болады.Акыл кеміс/н конфабуляторлы түрі-атеросклероз ауруы қосылып, асқынғанда дамиды.Кетеріңкі күй, Жайбарақаттық, Тез кимыл, Тынымсыз әбіргершілік Жас кезіңдері (ДДСҰ) Инволюциялық кезең - 45 жастан бастап 60-75 жас -егде жас 75-89 жас-ілік жас 90 жастан жоғары - узак өмір сүруші Кеш жаска тән арнайы психикалық бұзылыстар Функциональдық: Қайтымды, ақыл кемістігінің дамуына әкелмейді 1. Инволюциялық депрессия 2. Инволюциялық параноид Органикалық: Интеллектің қайтымсыз бұзылыстарымен бірге, БМ дегенеративті процесстердің дамуы жұрелі 1. БМ біріншілік дегенеративті аурулары 2. БМ қан тамырлық аурулары Функциональдық психикалық бұзылыстардың даму себептері Биологиялық:•Гормональді бұзылыстар• Созылмалы соматикалық аурулардың жиналуы •БМ қан тамырлық аурулары Социальді:• Еңбек және социальді статустағы өзгерістер• Кедейлік• Жақын адамдарымен конфликт • Жалғыздық Психологиялық• Қартайғандығын түсіну•Сенсорлық депривация Инволюциялық депрессия (кеш жастағы депрессия)Инволюциялық кезіңде алғаш дамыған үрейлі-сандырақтық депрессия.Психоздың басталуы жиі психотравма немесе ауыр соматикалық аурулардың дамуына алып келеді. Жиі 45-55 жас.Бұрынғы атуы – Инволюциялық мелонхолия Инволюциялық депрессия: Үрей мен қорқынышпен жүретін депрессия; • Қимылдық қозу өздерін қоярға жер таппай ауыр жан күйзелісін білдіретін күрсінген дыбыстар шығарады) Қимылдық тежелу (мелонхолиялық ступор) – бет-әлпеті қайғы мұңды бейнелейді, беттерінде іркіліп қалған мұң маскасы болады.Депрессивті - сандырақтық идеялар:Өзін-өзі кінәлау ( жақын адамдардың өліміне өзін кінәлайды, яғни оларға дұрыс күтім жасамадым, ертерек дәргерге көрсетпедім деп өздерін жазғырады. Тамақ қабылдаудан бас тартады, оған құқым жоқ деп айтады) соңына тусу идеялармен ұштасады.Ипохондриялық (ішкі мүшелері шіріп, жоқ болып кеткен КОТАР СИНДРОМЫ; ішектері атрофияланған; бауыр немесе бүйрек кызметі толық бұзылған;)Кедейлену ( ақшасы мүлде жоқ екеніне сенеді; үйін алып алуына байланысты, аштан өлем деп ойлайды) Инволюциялық параноид Инволюциялық кезеңде дамитын,параноидты сандырақпен (кіші)сипатталатын сандырақтық немесе галлюцинаторлы-сандырақтық психоз.Сандырақтық идеялар : материалдық шығын, уландыру сипатта.Есту галлюцинациялары: науқас қабырғаның арғы жағынан шу, аяқ дыбысын, өзін қорқытатын дыбыстар естиді. Функциональдық психикалық психоздардың емі • Антидепрессанттар • Нейролептиктер • Электроустамалық терапия( инволюциялық депрессия) • Функциональдық психикалық психоздардың ағымы жиі созылмалы, рецидивпен жүреді. Альцгеймер ауруы Жоғарғы қыртыстық функциялар мен есте сақтаудың үдемелі төмендеуімен сипатталатын ОЖЖ дегенеративті ауруы.Неміс психиатры Ауруды алғаш 1906 ж сипаттаған.Алоис Альцгеймер 1864-1915 Қауіп факторлары • Кәрілік жас; • Тұқымқуалаушылық; • Бақыланбайтын артериальді гипертензия; • Қант диабет; • Липерлипидемия; • Гипергомоцистеинемия; • БМ қанмен қамтамасыз ететін тамырлардың атеросклерозы; • Анамнезінде БМЖ; • Жастық шақтағы депрессия; • Ұзақ жасаған әйел адам; • Білім мен интеллектуалды белсенділіктің төмен болуы Клиника 1. Үдемелі амнезия ( Рибо заны) 2. Жоғарғы қыртыстық функциялар бұзылысы Апраксия - күнделікті дағдыларын жоғалту Агнозия -танымдық қабілеттерін жоғалту (зат немесе адамдар) Афазия - сөзді түсіну және өз ойын жеткізу қабілетін жоғалту (артикуляционный аппарат и слух при этом сохранны) Аграфия - жазу қабілетін жоғалту Акалькулия - санау қабілетін жоғалту Алексия - оку қабілетін жоғалту Альцгеймер ауруындағы жоғарғы қыртыстық функцииясының бұзылыстардың Динамикасы Афазия: 1) амнестикалық афазия (заттың атуын, есім, сөздерді ұмыту); 2) импрессивті (бастапқыда сөйлемді, кейін жеке сөздерді түсіну бұзылады) 3) экспрессивті (сөздік қоры кедейленеді-сөздерін жеңілдетеді- дизартрия - эхолалия) - тотальді афазия Агнозия: таным бұзылысы (алдымен ескі таныстары мен орын; кейін жақсы білетін орындар, туыстары мен жақындарын, айнадан өзін танымайды), кеңістікті түсіну бұзылысы ( алдымен жана жабдықтарды, кейін өз пәтерін, бөлмесін танымайды) → бет-әлпеті абыржыған, көз-қарасы мүлт кетеді. Апраксия: алдымен күрделі іс-әрекеттер (тамақ дайындау, тігу т.б) — кейін қарапайым іс-әрекеттер (киіне алмайды, жуына алмайды, тамақ іше алмайды) бұзылысы. Альцгеймер ауруы Инициальді стадия - когнитивті бұзылыстар біртіндеп дамиды: 1зейін мен есте сақтауы кенет төмендемейді, кеңістікті бағдарлау қиындайды, кәсіби әрекеттерінде қателіктер болады. Альцгеймерлік таңқалу - көп науқастарда продуктивті бұзылыстар байқалады (депрессивті және параноидты) • Деменцияның жеңіл стадиясы - когнитивті бұзылыстар( кәсіби әрекеттерді орындау бұзылады) – қарапайым тұрмыстық әрекеттер сақталады, бірақ үнемі туыстарының бақылауын қажет етеді. • Деменцияның ауыр стадиясы - тотальный распад интеллект пен барлық психикалық әрекеттердің тотальді ыдырауы Альцгеймер ауруы Ерте басталуы (65 жасқа дейін, пресенильді деменция) - Инициальді этапта ауру баяу дамиды,кейін тез үдейді Парамнезиясыз үдемелі амнезия - Жоғарғы қыртыстық функциялар бастапты этапта бұзыла бастайды, ары қарай күшеді Кеш басталуы (65 жастан кейін, сенильді деменция) Барлық этаптары баяу дамиды - Үдемелі амнезия бұрынғы оқиғаларлы еске алумен бірге→ өзін жас санайды, ескі таныстарын таниды, күйгелек, үнемі парамнезиялар. Жоғарғы қыртыстық функциялар деменцияның ауыр стадиясында байқалады - Тұлға өзгерісі (дөрекіленген, эгоизм, қанғырушылық, керек емес заттарды жинау), критика жоқ EMI AA 1) Холинэстераза ингибиторы орталыққа әсер ететін (Удемелі когнитивті жетіспеушілікті баяулатады. Ерте стадияларында тиімді): ривастигмин (Экселон); галантамин(Реминил) 2) Нейропротективті терапия: нейрондарды сақтау глутамат рецепторларының блокаторларын(Акатинол Мемантин), ноотроптар (пирацетам и т.д.), антиоксиданттар Пик ауруы Үлкен жарты шар қыртысының Маңдай және самай бөлігінің біріншілік пресенильді атрафиялануы. • Жиі-50-54 жас. • Ауру тұлға мен ойлаудың терең бұзылыстармен басталады. Критика болмайды, жағдайды бағалау бұзылады, ерік пен таным бұзылыстары дамиды. Автоматтандырылған дағдылар(санау, хат жазу) сақталады, бірақ логикалық бағалау болмайды. Есте сақтау қабілеті кейін төмендейді. Жүріс-тұрысы пассивті, спонтанды, дөрекі. Сөздік белсенділік төмендейді, «стоячие симптомы» тән. • Морфология: ісінген пирамидті жасушалар анықталады (тельца Пика). КТ -да ақ және сұр зат шекарасы анық емес. Церебральді атеросклероз Жиі 50-65 жас • Псевдоневрастениялық шағымдар(бас ауру, бас айналу, құлақта шу, тез шаршағыштық, эмоциялық лабильділік) • Ұйқы бұзылысы • Органикалық өзгерістер- есте сақтау қабілетінің төмендеуі (бастапқыда: есімдерді, көрген кино мен оқыған кітаптарының мазмұнын есте сақтауы қиын, кейін үдемелі амнезия дамиды. Тек соңғы этаптарда фиксациялық амнезия мен Корсаков синдромы дамуы мүмкін). • Ауруына анық критика болады. • Мидың гемодинамикасы кенет нашарлауы ЖЕДЕЛ ӨТКІНШІ ПСИХОЗ (сананың күңгірттену, делирий)дамуына әкелуі мүмкін • Негативті симптоматика тұлға өзгерісімен көрінеді(эгоцентризм, ұрсқақтық, күмәншілдік, ұсақтық, сараңдық күшейеді. Айналадағыларға кеңестер береді, ескі заттарды тастағылары келмейді, ескі газеттерді, упаковкалар жинайды, тозған көйлектерді жөндеп беруді өтінеді ). ЦА кезінде терең органикалық бұзылыс ДЕМЕНЦИЯ • Деменция жиі сандырақтық психозбен бірге жүреді(соңына түсу және материалды шығын идеялары) жүктеу/скачать 12,1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|