6
6
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
№8 (106)
30 қараша
2013 жыл
Т А Н Ы М
28 ноября состоялась Международная
научно-теоретическая конференция
магистрантов и студентов «Языковая
личность в поликультурном
пространстве Казахстана»,
посвященная 70-летию Казахского
государственного женского
педагогического университета.
26 қараша күні Қазақ мемлекеттік
қыздар педагогикалық
университетінде Алматы қаласы
ішкі саясат басқармасының
қолдауымен Алматы қаласы ЖОО
өзге ұлт өкілдерінің студенттері
арасында «Мемлекеттік тіл – менің
тілім» атты қалалық байқау өтті.
25-30 қараша күндері Қыздар университетінің
Д.Т.Абиров атындағы хореография залында «Шығыс
биінің композициялық құрылымы» атты республикалық
тәжірибелік семинар ұйымдастырылды.
МЕМЛЕКЕТТІК ТІЛ МӘЙЕГІ –
Қыздар университетінде
ШЫҒЫС БИІНІҢ
ШЕБЕРЛІК СЫНЫБЫ
Байқаудың басты мақсаты –
«Қазақстан – 2050» Стратегиясын
да көрсетілген жаңа қазақстандық
п а т р и о т и з м д і а р т т ы р у ж ә н е
мемлекеттік тіл саясатына үлес
қосу,мемлекеттік тілдің ынтымақ пен
бірліктің негізі екендігін насихат
тау, қазақ тілі – ұлтаралық татулық
пен қатынас факторы екенін санаға
сіңіру, мемлекеттік тіл мәртебесін
арттыруға байланысты үгітнасихат
шараларын жүргізу, халық бірлігін
нығайту бойынша ісшаралар кешенін
ұйымдастыру, ұлт бірлігі Доктринасын
насихаттау, мемлекеттік тілдің татулық
негізі екеніне қоғамдықсаяси, ғылыми
негізде баға беру.
Қыздар университетінің әлеуметтік
және тәрбие ісі жөніндегі проректоры
З.Қ.Сабырова байқау қатысушыларына
сәттілік тілеп, Қазақстанның шынайы
патриоты болып, мемлекеттік тілге
құрмет көрсетіп, үштұғырлы тіл сая
саты негізінде өзге тілдерді меңгеруге
шақырды. Мемлекеттік тілді жетік
меңгерген және қазақ тілін үйреніп
жүрген өзге ұлт өкілдері студенттерінен
құралған топтар байқау шарттарына
сәйкес өздерін таныстырып, қазақ
тілінің мәртебесін арттыруға байла
нысты тың идеялары мен жобала
рын ұсынып, ойларын ортаға салды.
Шетелдік азаматтарды әуежайдан
түскенненақ «Сәлеметсіз бе?» деп
қазақ тілінде қарсы алса, соңына
дейін қазақ тілінде ақпарат алмасу
орын алады. Шетелдік азаматтарға,
өзге ұлт өкілдеріне мемлекеттік тілді
үйрететін міндетті тегін оқу курста
рын ашу, қазақ тілді сайттардың са
нын арттыру, Қазақстанның әрбір
азаматын балабақшадан бастап орта
мектепті аяқтағанға дейін мемлекеттік
тілде оқыту. Міне, осы ұсыныстардың
барлығын да украин, орыс, өзбек, түрік,
әзірбайжан, ауған сынды бірнеше
ұлттың өкілдерінен тұратын студенттер
ортаға салды.
Қоғам қайраткері, қазақ тілінің
жанашыры Асылы Осман, журна
листэтнограф, академик Ғалия
Қайдауылқызы, ақын Серік Қалиев
бастаған әділқазылар алқасы байқау
қатысушыларына сұрақтар қойып,
білімдерін, тіл байлықтарын, ой
ұшқырлықтарын бағалады. Бейне
ролик, слайдшоу дайындап келген
қатысушылар қазақ тілінде сөйлесіп,
ән шырқап қана қоймай, тілдің шы
найы жанашырлары, Қазақстанды
мақтан тұтатын патриот екендіктерін
Апталыққа Астана, Алматы облысы, Қарағанды,
Солтүстік Қазақстан, Алматы қалалары және еліміздің басқа
да өңірлерінде орналасқан жоғары оқу орындары, коллед
ждер мен орта мектептердің педагогхореографтары, балалар
шығармашылығы үйлерінің би жетекшілері, хореография
бөлімдерінің ұстаздары бас қосты. Биыл семинарға қатысуға
50ге жуық би мұғалімдері өтініш берген.
Шараның басты мақсаты – семинарға қатысушы
хореографтардың біліктіліктері мен шеберліктерін арттыру,
би өнерінің қырсырын үйрету және өзара тәжірибе алмасу.
Семинар барысында Қыздар университетінің білікті
ұстаздары, жиырма жылдық тәжірбиесі бар педагогхо
реграфтары – ҚР халық әртісі, профессор З.А.Қастеева,
ЖАҚ профессоры Л.М.Кремер, Өнер және мәдениет
факультетінің хореография кафедрасының оқытушы
Г.Т.Садықова «Балетмейстер өнері», «Би композициясы»,
«Шығыс биін оқытудың теориясы мен әдістемесі» сияқты
бірнеше тақырыптарда дәрістер беріп, шеберлік сынып
тарын өткізді.
Барлық семинар қатысушылары арнайы сертификаттар
мен марапатталды.
Өз тілшімізден
де көрсете білді. Қазақстанға кел
ген ауған азаматтарының сөйлесуін
жеңілдету үшін Рахимулла Хугия
ни қазақшаорысшапуштушша
тілдескіш құралдарын құрастырып
шығарғандығын жеткізіп, көпшілікке
таныстырды. Әрқайсы түрлі ұлттың
өкілі болса да барлығын топтас
тыратын қазақ тілі екендігін жіті
түсіндіріп, тілі басқа болғанмен
тілегі бір жандар мемлекеттік тілдің
арқасында ынтымақта өмір сүргілері
келетіндіктерін де атап өтті.
Әрқайсы сайдың тасындай, көздері
оттай жанған, жігерлері тасыған
қатысушылардың сөз саптаулары,
айтқан ойлары көпшіліктің көңілінен
шықты. Қоғам қайраткері, «Мем
лекеттік тілге – құрмет» қоғамдық
бір лестігінің төрайымы Асылы Ос
ман: «Қазақ – қонағын сыйлаған,
боса ғасынан аттаған әрбір ұлттың
өкіліне төрінен орын беріп, дас тар
ха нын жайған кең халық. Сондай
ақ, қызына да үлкен құрмет көрсете
біл ген ұлт. Сондықтан да қыздарды
қа дір леп осындай қарашаңырақты
сақ тап отыр. Бүгінгі байқаудың Қыздар
университетінде өткізілуінде де үлкен
мән бар», – деп студенттерге тіл, діл, ел
жайында әсерлі ойын жеткізді.
Байқау нәтижесі бойынша Қазақ
ұлттық аграрлық университетінің на
мысын қорғап келген «Зиялы қауым»
тобы 3орынға, Қазақ мемлекеттік
қыздар педагогикалық университетінің
«Айтұмар» тобы 2орынды, әл
Фараби атындағы Қазақ ұлттық
университетінің «Бірлік» тобы 1орын
ды иеленді. Жеңімпаздар арнайы
диплом дармен, сондайақ қаржылай
сыйлықтармен марапатталды.
Қарлыға ТЕЛЬМАН
В конференции приняли уча
стие студенты и магистранты
из разных городов и вузов Ка
захстана, гости из ближнего и
дальнего зарубежья. На торже
ственном открытии конферен
ции с приветственной речью
выступили известные ученые,
руководители вузов: ректор Ка
захского государственного жен
ского педагогического универ
ситета, кандидат педагогических
наук Д.Ж.Нукетаева; директор
Центра Болонского процесса
и академической мобильности
МОН РК, доктор филологиче
ских наук, доцент (г. Астана)
Р.Г.Сейдахметова; начальник
Управления по развитию язы
ков, архивов и документации г.
Алматы, кандидат филологиче
ских наук М.К.Ахетов; декан фа
культета казахской филологии и
мировых языков А.А.Сатбекова,
по виртуальной связи прорек
тор по науке и международ
ным связям Актюбинского ре
гионального государственного
университета им. К.Жубанова,
доктор технических наук, про
ф е с с о р К . А . А б д и к а л ы к о в ;
д е к а н ф и л о л о г и ч е с к о г о
факультета Актюбинского ре
гионального государственного
университета им. К.Жубанова,
кандидат филологических наук,
доцент С.С.Мухтаров; доктор
филологических наук, профессор
Казахского университета между
народных отношений и мировых
языков им. Абылай хана Татьяна
Васильевна Шевякова и др.
Цель данного научного фору
ма молодежи – рассмотреть ак
туальные проблемы полиязычно
го образования и межкультурной
коммуникации, так как многооб
разие и разнообразие элементов
поликультурного и полиязыково
го образования будет способство
вать формированию развитой и
образованной личности.
Для обсуждения на конферен
ции были предложены следующие
направления: полиязычие – осно
ва формирования поликультур
ной личности, язык и литература
как средство формирования по
ликультурной языковой лично
сти, актуальные проблемы препо
давания языков, межкультурная
коммуникация и проблемы пере
вода. Конференция проходила на
трех языках: русский, казахский,
английский.
Вступительной речью кон
ференцию объявила откры
т ы м р е к т о р К а з Г о с Ж е н П У
Д.Ж.Нукетаева: «Полиязычие в
современном образовательном
пространстве – требование вре
мени. Таким образом, поликуль
турное образование в Республике
Казахстан на сегодняшний мо
мент является одним из главных
направлений в системе высше
го образования. При этом вуз
является важнейшим этапом в
процессе формирования и раз
вития поликультурной личности,
этапом, когда осознанно фор
мируются основные ценности и
жизненные принципы. Имен
но вуз способен предоставить
студенту благоприятную среду,
обеспечивающую гармоничное
сочетание развития общечелове
ческих качеств личности с воз
можностью полной реализации
его национальнокультурных
потребностей».
Далее с оригинальными до
кладами, полные интересными
сообщениями выступили гости
конференции. Директор Центра
Болонского процесса и академи
ческой мобильности МОН РК,
доктор филологических наук,
доцент Р.Г.Сейдахметова от
метила важность университета в
становлении языковой личности.
Доктор является выпускницей
КазГосЖенПУ, по ее словам
здесь сформировалась фунда
ментальная научная школа фи
лологии мировых языков, где
трудились выдающие ученые.
Кандидат филологических наук
М.К.Ахетов сказал чтобы мы как
можно больше трудились во благо
государственного языка. По его
словам казахский язык должен
стать языком науки и знания.
На пленарном заседании была
организована онлайнсвязь с
Актюбинским региональным
государственным университетом
имени К.Жубанова и Павлодар
ским государственным универ
ситетом имени С.Торайгырова.
Во второй половине конфе
ренции, на секционных засе
даниях прошла плодотворная
научная дискуссия. Всем участ
никам научного форума были
предоставлены соответствующие
сертификаты.
Алия КЕМЕЛБЕКОВА
Полифония культуры и языков
современной личности
7
7
ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТТІК ҚЫЗДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
№8 (106)
30 қараша
2013 жыл
Р У Х А Н И Я Т
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық
университетінің математика кафедрасында
1971 жылдан бері үздіксіз қызмет істеп,
бүкіл саналы ғұмырын білім мен ғылым
саласына арнап келе жатқан құрметті ұстаз,
педагогика ғылымдарының кандидаты,
доцент, ҚР білім беру ісінің үздігі,
Ы.Алтынсарин атындағы төсбелгі иегері,
белгілі әдіскер, математик-ғалым Советбай
Елубайұлы Елубаев 75 жасқа толды.
Советбай Елубайұлының ал ғашқы
еңбек жолы туған жері Ақтөбе облысының
аймағындағы білім шаңырағынан бас талып,
1971 жылдан бастап Қыздар уни вер ситетінде
жалғасын тапты. Ғылым жо лындағы алғашқы
жетістіктерінің бірі – 1974 жылы педаго
гика ғылымдары ның кан дидаты атанды.
«Ұстаздық – ұлық қызмет емес, ұлы қыз
мет» деп Бауыржан Момышұлы айт қандай,
өз мамандығын шексіз құрметтейтін нағыз
шебер маман 1977 жылы Алматы қаласы
мен Алматы облысы оқушылары мен
мұғалімдері үшін республикалық «Білім»
ойлау қабілетті дамытуға, ой жүйріктігін
қалыптастыратын оқу құралдар. Қазақтың
математикалық мәдениетін көрсетуге
«Қазақтың байырғы қара есептері» атты
кітап жинақтап шығарды.
Ғылым әлемінде тек математикаға
көңіл бөліп қана қоймай, қазақ мақал
мәтелдерін орыс тіліне, орыс тіліндегі ма
тематика оқулықтары мен оқу құралдарын,
танымал математиктердің ұлағатты
сөздерін де қазақ тіліне жатық аударудан
да қабілеті бен шеберлігін танытып, қалың
көпшілікке математиктәржімашы ретінде
таныс.
Советбай Елубай – ұстаздардың
«ұстаханасы» саналатын Қазақ мемлекеттік
қыздар педагогикалық университетінде
тапжылмай 40 жылдан астам уақыт еңбек
етіп келе жатқан білікті ғалым, бұрындары
ұ с т а з д а р д ы ң , к ә с і п о д а қ к о м и т е т і н
басқарған іскер ұйымдастырушылардың
бірі. Қыздар университеті мен Абай
атындағы ҚазҰПУ жанындағы кандидаттық
диссертация қорғау кеңесінің мүшесі
ретінде де ғылым саласына үздіксіз үлес
қосып келеді. Республиканың жоғары оқу
орындарында математиканы оқытудың
қыры мен сырын меңгеруге қажетті 900ге
жуық ғылымипедагогикалық еңбектер,4
монография, 50ге жуық оқулық пен оқу
құралдарын, балаларға арналған 160
тай кітапша, 600дей тәрбиелік мәні зор
мақалалар жариялауы – нағыз ғалым,
іздемпаз педагог екендігінің айқын дәлелі.
Р е с п у б л и к а л ы қ м а т е м а т и к а л ы қ
олимпиадаларында ылғи да әділқазылар
қатарының тұрақты мүшесі, «Бастау»
атты математикалық турнир өткізуге
төрағалық жасауы,ерекше дарынды әрі
зерек оқушылар үшін ғалымның атынан
берілетін «Алтын», «Алтынданған күміс»,
«Күміс» белгілер оқушыларды сеніммен
алға жетелеп, азаматтыққа тәрбиелейді.
Ұстаз, ғалымның бір бойында сан түрлі
қасиет бар. Өмірінің өзі үлгі болатын Со
ветбай Елубай терминолог, этнолог, ақын,
суретші.
Еңбек жолын шәкірт тәрбиелеуге,
ғылыми ізденістерге арнаған Советбай
Елубайұлын 75 жасқа толған мерейтойымен
құттықтаймыз. Ғұмыр жасы ұзақ болып, от
басына амандық, еңбегіне шығармашылық
табыстар тілейміз. Қазақстанның білім
ғылым саласына сіңірген еңбегі – болашақ
ұрпаққа берілетін алтын қазына. Сол
қазына ортаймасын! Шәкірт тәрбиелеуге,
математика ғылымын дамытуға қосар
өлеушіз үлесі әлі де мол болады деген
сенімдеміз.
ҚазМемҚызПУ ұжымы
1971 жыл, 21 желтоқсан – инс
титут студенттерінің эстетикалық
клубы дүниеге келді, оған «Қыз
Жібек» атауы берілді.
1972 жыл – институт құрама
командасы Кеңес Одағының ба
тыр қыздары Мәншүк Мәметова,
Әлия Молдағұловаларға орна
тыл ған Бүкіл Одақтық мемориал
ашу құрметіне болған спорт жа
рысында, көркем гимнастикадан
1орынды жеңіп алып, чемпион
атанды.
1972 жыл – тарихпедагогика
факультеті жанынан мектепке
дейінгі тәрбие бөлімі ашылды.
1972 -1978 жылдар – институтта:
Вьетнам, Монғолия, Сирия, Сома
ли, Италия, Швеция, Ирак, Бангла
деш, Уругвай, Австрия, Норвегия,
Венесуэла, Марокко, Түркия, Иран,
Польша, Франция, Бельгия, АҚШ,
Румыния, Йемен, Гайсене, Сейшель
аралдары, Дания, АзияАфрика
елдерінің делегациялары болды.
1974 жыл – Халық жазушысы,
мемлекеттік сыйлықтың иегері
Ғабит Мүсірепов институттың 40
жылдық мерей тойында қонақта.
1974 жыл – ССРО халық әртісі
Бибігүл Төлегенова институттың
«Қыз Жібек» клубында қонақта.
1980 жыл –КСРО халық әртісі
Роза Жаманова институттың «Қыз
Жібек» клубында қонақта.
1982 жыл – КСРО халық әртісі
Ермек Серкебаев институттың
«Қыз Жібек» клубында қонақта.
1982 жыл, маусым-тамыз – инс
титуттың студенттерінен құрылған
құрылыс отряды Одақтық еңбек
сайысында ауыспалы Қызыл Туды
жеңіп алды.
1 9 8 4 ж ы л – и н с т и т у т т ы ң
Әйтеке би (99) көшесінде жаңа
архи тектуралық тәсілмен салын ған
лабораториялық, оқу, акт залдары
бар Бас оқу ғимараты пйдалануға
берілді.
1984 жыл, қыркүйек – Жәмилә
Тоқтарбекқызы Елемесова (1939
ж.т.) Қазақ мемлекеттік қыздар
педагогикалық институтының
ректоры болып тағайындалды
(19841989жж. ректорлық қызмет
атқарды).
1984 жыл, қыркүйек – мек
тепке дейінгі тәрбие факультеті
а ш ы л д ы . Д е к а н ы п . ғ . к . , д о
цент Қ.А.Аймағамбетова, кафе
дра меңгерушісі п.ғ.к., доцент
А.К.Меңжанова.
1984 жыл, қараша – институт
тың Бас оқу ғимараты жанынан
(көлемі 3050 ш.м.) 2 қабатты
6 оқу залы бар кітапхана үйі
пайдалануға берілді.
(Жалғасы бар)
Болған ИЛЕБАЕВА,
«Ақтұмар» тарихи-
этнографиялық музейінің аға
ғылыми қызметкері
БІЗДІҢ ТАРИХ
Ес дәптер
Әйел ауыстыру оңай, жар табу
қиын.
***
Нәпақасын тауып, жанын
жанымен бағып, баласын туып,
несиесін жауып, үйін ұстап,
күйеуін күтіп отырған әйел – өз
деңгейінде қайраткер.
***
Әйелді ерлердің дәрежесіне
жеткізуге мақтану – мақұл,
еркекті әйелдің деңгейіне түсіріп
алмаудан сақтану – ақыл.
***
Даналар үндес,
Пақырлар күндес.
Ақындар сырлас,
Әйелдер мұңдас.
***
Кексе әйелдер омырауын омы-
райтып оя түсуді «оң» үрдіске
айналдырғанда, желкілдектер
желпілдеп желікпей, қайда бар-
сын?!
***
Әйел – әлемнің тұтқасы, дүниенің
бастауы. Хауа Ана болмаса Адам
Ата ұрпақсыз қалар еді.
***
Балалы әйел – бағалы әйел.
***
Әйелдің тапқан табысы – дәулет
емес, нәпақа ғана.
***
Қазақтың азаматы жерін
қайратымен қорғаса, әйелі
айбатымен билеген. Алғашқысы
қарумен, екіншісі қабақпен шеш-
кен.
***
Жақсы әйел жақұт тасқа
ұқсайды: інжу сынды тереңде,
жұлдыз сынды биікте,
сағымданған ұжмақтың
жұмбағындай. Жақындап
бара алмайсың, алыстап кете
алмайсың.
***
Әйелдің «оққағары» – қылығы мен
мінезі, айғағы – адалдығы.
***
Әу баста жаратылысы
нәзік, сезімтал, секемшіл,
кінәмшіл, кірпияз әйелді ер-
кекке теңестіруге әрекет ету
әйелдің бойында дөрекілік,
қарадүрсіндік пен еріктен тыс
еркіндікті қалыптастырады.
Еркек өз табиғатындағы
айырмашылықтардан адаса
бастайды. Әйелге тек әріптес деп
қарайды. Өйтіп-бүйтіп керегіне
жарайды. Әліне қарамаған әйел
сілелейді, жүрісінен жаңылған
еркек жүрелейді.
«Қызым, саған айтам...»
кітабынан
қоғамы арқылы көшпеліатаулы мектеп
терде өткізілетіндей «Математикалық
л е к т о р и й » ұ й ы м д а с т ы р ы п , ғ а л ы м
оқытушыларға дәрістер мен практикалық
сабақтар өткізді. Осындай игі істерден ба
стау алған ғалым Қыздар университетінде
1987 жылы сырттай оқитын «Математи
каинформатика» мектебін ашты. Орта
Азия мен Қазақстандағы тұңғыш «Ма
тематикаинформатика» мектебін ашуға
зор еңбек сіңірген ғалым – қазақ тіліндегі
баспадан алғаш шыққан «Алгебра, 7»
оқулығын жазған және тұңғыш қазақ
математиктерінің өмір жолын, қазақтың
фольклорлық есептерін, математикалық
терминдер мен символдарын зерттеп, мо
нографиялар жариялаған жаңашыл маман.
Ғалымның қаламынан туған мектепал
ды даярлық тобы мен мектеп оқушыларына
арнап жазылған көркемсуретті «Ло
гические задачи», «Сірнелі математи
ка», «Тізгінді математика», «Балтұма»,
«Құрақтар математикасы», «Атаның
есептері» сынды кітаптары – бала кезденақ
математика әлеміне саяхаттауға, логикалық
ӨМІРІНІҢ
өзі өнеге