Роль бизнес-плана в деятельности предприятия

«Салауатты өмір салтының негіздері»

Тапсырған:

1 курс студенті Қыздарбек Дидар

Тексерген:

Ибраев Жанай Дүйсенович

2020

Өмір салты - бұл адам өмірінің басым әлеуметтік-экономикалық жағдайындағы типтік және маңызды. Салауатты өмір салты дегеніміз - адам бойында қалыптасқан, оның шығармашылық әлеуетін сол немесе басқа деңгейде іске асыруға мүмкіндік беретін өндірістік, тұрмыстық және мәдени аспектілерді ұйымдастыру тәсілі.

Қазіргі заманғы адамның негізгі қиындықтары - бұл стресстің көп болуы, физикалық күш салу, зиянды әдеттер, жұмыс сипатымен немесе дұрыс емес өмір салтымен байланысты организмнің табиғи биоритмдерімен бұзылу; орынсыз тамақтану, дұрыс емес ұйқы режимі.

Сондықтан бұл тақырып өте өзекті және егжей-тегжейлі зерттеуге тұрарлық.

Жұмыстың мақсаты - салауатты өмір салтының теориялық негіздерін зерттеу.

Зерттеу мақсатына сәйкес жұмыста келесі міндеттер қойылды және шешілді:

1. 
   дұрыс тамақтану негіздерін зерттеу;
   
2. 
   ұйқының адам ағзасына әсерін анықтау;
   
3. 
   темекі шегудің және алкогольді ішудің зиянды әсерін талдау;
   
4. 
   физикалық жүктеменің адам денсаулығына әсерін ашу.
   

Жұмыстың бірінші тарауы адамның дұрыс тамақтануы мен ұйқы режиміне, осы екі фактордың адам денсаулығына әсеріне байланысты мәселелерді зерттейді.

Зерттеудің екінші тарауында темекі шегудің және алкогольді ішудің зиянды әсері, сонымен қатар физикалық жүктеменің адам ағзасына әсері туралы айтылады.

Зерттеудің теориялық негізін отандық авторлардың жұмыстары құрайды.

1 тарау. Дұрыс тамақтану мен ұйқы режимінің адам ағзасына әсері

1. 
   Дұрыс тамақтану
   

Қазіргі заманғы ғылым тепе-тең тамақтану мәселелерін зерттеуде белгілі бір жетістіктерге жетті. Оның негізі тағамдық белоктарға, майларға, көмірсуларға, сондай-ақ витаминдер мен минералдарға негізделгені белгілі.­­

Ақуыздар немесе белоктар организмнің тіршілігі үшін ең маңызды болып табылады. Олар организмдегі барлық жасушалардың құрылымдық негізі, олардың белсенділігін қамтамасыз етеді.Адам ағзасындағы ақуыздар тағамдық белоктардан түзіледі, олар ас қорыту нәтижесінде аминқышқылдарға ыдырап, қанға сіңіп, жасушалар қолданады.­

Денедегі ақуызға деген орташа қажеттілік дене салмағының әр килограммына 1-1,3 грамм. Спортпен айналысатын адамдар үшін бұл ақуызға деген қажеттілік шамамен 1,5 есе артады. Күнделікті рационға жануарлардан да, өсімдіктерден шыққан ақуыздарды қосу керек.

Май - энергияның ең шоғырланған көзі. Сонымен бірге олар организмдегі басқа да маңызды функцияларды орындайды: ақуыздармен бірге олар жасушалардың құрылымдық негізін құрайды, денені гипотермиядан қорғайды, А, Е, Д дәрумендерінің табиғи көзі қызметін атқарады, сондықтан майлар және әсіресе олардың негізгі компоненті - май қышқылдары, олар таптырмас компонент болып табылады тағамның бір бөлігі.

Көмірсулар организм үшін энергияның негізгі көзі болып саналады. Сонымен қатар, олар жүйке жүйесінің, негізінен мидың қалыпты жұмыс істеуі үшін қажет. Қарқынды психикалық белсенділік кезінде көмірсулардың тұтынылуы арта түсетіні дәлелденді. Көмірсулар ақуыз алмасуында, майдың тотығуында да маңызды рөл атқарады, бірақ олардың организмдегі артық мөлшері майдың шөгінділерін тудырады.­

Көмірсулар биохимиялық реакциялар нәтижесінде глюкозаға айналатын моносахаридтер (фруктоза, галактоза), дисахаридтер (сахароза, лактоза) және полисахаридтер (крахмал, талшық, гликоген, пектин) түрінде тағаммен бірге келеді. Көмірсуларды, әсіресе қантты шамадан тыс тұтыну өте зиянды.­­

Ғалымдар жеген қант мөлшері мен жүрек-қан тамырлары аурулары арасындағы тікелей байланысты атап өтті. Бұл көмірсулардың артық болуы қан тамырларының қабырғаларына кері әсерін тигізетіндігімен, қандағы қант пен холестериннің мөлшерін жоғарылатумен байланысты - бұл қан тамырлары қабырғаларындағы атеросклеротикалық процестерді күшейтетін зат.

Дене салмағы желген тағамның калориясына байланысты. Көптеген адамдар үшін бұл артық. Бірақ адамның денсаулығы көбіне массаға байланысты. Ғалымдардың айтуынша, дене салмағының қосымша 9 килограмы адамның өмір сүру ұзақтығын 18% -ға төмендетеді.

Тамақты ыстық, дәл сол сағаттарда күніне 3-4 рет қабылдау ұсынылады, бұл қалыпты ас қорытуды қамтамасыз етеді.

Енді витаминдер туралы, олар тамақтанудың маңызды компоненті туралы. Витаминдер ферменттердің бөлігі болып табылады, метаболизмді белсендіреді, адамның иммунитетін, ақыл-ой және физикалық өнімділігін арттырады. Витаминдердің көп бөлігі организмде синтезделмейді, сондықтан оларды қажетті мөлшерде тамақпен қамтамасыз ету керек.

Денеге минералды заттардың жеткілікті түсуі де адам денсаулығына айтарлықтай әсер етеді. Адам ағзасында 60-қа дейін химиялық элементтер бар екені белгілі.

Минералды заттар - жасушалардағы метаболикалық процестердің реттеушілері - олардың құрылысына, өмірлік маңызды ферменттер мен гормондардың түзілуіне қатысады.

Калорияны тұтынуды шектеу ұсынылады. Сонымен бірге ғалымдар биологиялық құндылығы жоғары өнімдерді: көкөністер, жемістер, ақжелкен, аскөк, көк пияз және басқаларын қолдану қажеттілігін атап өтеді. Бұл өнімдерде көптеген құнды дәрумендер мен минералдар бар.­

Денедегі қышқыл-сілтілік тепе-теңдікті сақтау денсаулық үшін маңызды. Өзінің диетасындағы адам қышқыл-сілтілік тепе-теңдікті сақтау үшін қышқылдық және сілтілік реакцияларды тудыратын өнімдерді қолдануы керек.
1.2. Сау ұйқы

Біздің бүкіл өміріміз екі күйде өтеді - ұйқылық пен ұйқы. Бұл ұйқы адамның ұйқысы кезінде қалыпты жағдайын қамтамасыз етеді. Ұйқы кезінде жұмыс кезінде жұмсалған энергия қоры қалпына келтіріледі, жүйке ұлпасы онда жинақталған ыдырау өнімдерінен босатылады және т.б.

Ұйқының болмауы сіздің денсаулығыңызға зиян тигізеді. Ұйқының ішінара болмауы да мидың белсенділігін төмендетеді; назарға, есте сақтау қабілетіне, ойлау сапасына теріс әсер етеді, денсаулықты, ақыл-ойдың жұмысын нашарлатады.

Түнгі ұйқы процесінде мезгіл-мезгіл қарқынды жұмыс кезінде сияқты мидың белсенді күйі пайда болатындығы анықталды. Сонымен бірге көз алмасының жылдам айналуы, дене қимылдары байқалады - мұндай кезеңдерде адам армандайды. Бұл ұйқы фазасы бірнеше атауға ие болды: REM ұйқы, REM ұйқы және REM ұйқы.

Ұйқының тағы бір кезеңі баяу немесе православтық ұйқы деп аталды. Баяу ұйқы кезінде тыныс алу жиілігі және жүрек соғу жылдамдығы төмендейді, дене қызуы төмендейді, бірқатар гормондардың бөлінуі төмендейді, асқазан-ішек жолдарының белсенділігі төмендейді. Баяу толқын ұйқы кезінде армандар болмайды.­­

Физиологтардың парадоксальды ұйқының ерекшеліктерін зерттеуі осы фазада дененің терең өзгерістерге ұшырайтынын көрсетті. Тыныс алу мен жүректің жұмыс ырғағы жиілеп, қан қысымы көтеріліп, ми қан айналымы және гормоналды белсенділік жоғарылайды. Бұл кезде мойын, бет бұлшықеттерінің терең релаксациясы, көптеген бұлшықеттердің тонусының төмендеуі тіркеледі.

Сонымен қатар, парадоксальды ұйқы кезеңінде ағзадағы улы заттарды белсенді бейтараптандыру, жасушалардың интенсивті өсуі және нейрондардағы биосинтез деңгейінің жоғарылауы орын алатындығы анықталды. Ұйқының дәл осы фазасында ми күндіз жиналған артық ақпараттан арылады деген пікір бар.

Адамды ұйқының осы кезеңінен айыру оның ақыл-ой қабілетін күрт төмендетеді, айтарлықтай психикалық өзгерістерге, денсаулығының нашарлауына және елестеулерге әкеледі. Кейбір жағдайларда шамадан тыс қозғыштық байқалады. Сондықтан парадоксальды ұйқының маңызды функциясы тұлғаның психологиялық жұмылдырылуы, невротикалық шығу тегі мазасыздығын жою болып табылады.

Шамадан тыс ұйқының да зияны бар. Шамадан тыс ұйқы биологиялық тұрғыдан да пайдалы деп саналмайды, өйткені қан айналымы және ас қорыту органдарының жұмысы бұзылған. Ауыр психикалық жұмысты түнгі ұйқыдан 1,5-2 сағат бұрын тоқтату керек, әйтпесе ұйықтау процесі қиынға соғады. Соңғы тамақтану ұйқыға дейін 1,5-2 сағаттан кешіктірмей болуы керек. Ұйықтауға 23-24 сағатта, тұру үшін 7-8 сағатта тұру ұсынылады

Күндізгі қысқа пассивті демалыс өте пайдалы. Дененің көлденең орналасуы ми қан айналымын жақсартады, бұлшық еттердің босаңсуына мүмкіндік береді. Күндізгі ұйқы, тіпті қысқа болса да, жұмыс қабілетін керемет қалпына келтіреді.­

1. 
   
   жүктеу/скачать 93,5 Kb.
   
   Достарыңызбен бөлісу: