Сабақ №9 Оқытушы: Тойымбекова Ж. Б. Пәні: Қазақ әдебиеті Мерзімі

Мерзімі: 12.10.2020

• 
  Әбіш Кекілбаев өмірі мен шығармашылығын.
  

1. 
   Әбіш Кекілбаев өмірі мен шығармашылығы туралы
   

1962 жылы С.М.Киров атындағы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірді. «Қазақ әдебиеті», «Лениншіл жас» газеттерінің редакцияларында жұмыс істеді, «Қазақфильм» киностудиясының бас редакторы болды. Қазақ КСР Мәдениет министрінің орынбасары, Жазушылар одағы басқармасының екінші хатшысы, Қазақстан Компартиясы Орталық Комитетінің Мәдениет бөлімінің сектор меңгерушісі, Президент Аппараты Мәдениет және ұлтаралық қатынастар жөніндегі референтурасының жетекшісі болды.

1992-1993 жылдары «Егемен Қазақстан» газетінің бас редакторы болды.

1990 жылы Қазақстан Республикасының он екінші және он үшінші шақырылған Жоғарғы Кеңесінің депутаты, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесі Ұлттық саясат, мәдениетті және тілді дамыту жөніндегі комитетінің төрағасы болып сайланды. Қазақстан Республикасының он үшінші шақырылған Жоғарғы Кеңесінің Төрағасы болып сайланды.

1995 жылғы мамырдан Қазақстан Республикасы Прези­дентінің Мемлекеттік кеңесшісі. Сол жылы жел­тоқсанда бірінші шақырылған Парламент Мәжілі­сінің депутаты, Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің төрағасы болып сайланды.

1996 жылғы қазаннан 2002 жылғы қаңтар аралығында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы, Қазақ­стан Республикасы Президентінің кеңесшісі қыз­меттерін атқарды.

2002-2010 жылдарда Парламент Сенатының депутаты, Халықаралық істер, қорғаныс және қауіпсіздік комитетінің мүшесі болды.

Ә.Кекілбаевтың алғашқы өлеңдер жинағы «Алтын шуақ» 1963 жылы жарық көрді. Одан кейін «Бір шөкім бұлт» (1966, повесть және әңгімелер), «Дала балладалары» (1968, повестер), «Дәуірмен бетпе-бет» (1972, сын мақалалар), «Тырау-тырау тырналар» (1973, жолжазба очерктер), «Бір уыс топырақ» (1974, роман және повестер), «Құс қанаты» (1975), «Баллады степей» (1975, «Молодая гвардия» баспасы), «Последний снег» (1978, повестер мен әңгімелер), «Баллады забытых лет» (1979, романдар, повестер, «Известия» бас­пасы), «Конец легенды» (1979, повестер), «Үркер» (1981, роман), «Елең-алаң» (1984, роман) кітаптары жарық көрді. Жа­зушының бірқатар шығармалары орыс, неміс, болгар, пол­я­к, мажар, чех тілдеріне аударылды.

Ә.Кекілбаев Г.Мопассанның «Пьер мен Жан», «Өмір» романдарын, Ш.Айтматовтың «Ерте қайтқан тырналар» повесін қазақ тіліне аударды. Л.Толстойдың «Соғыс және бейбітшілік» роман-эпопеясын, И.Буниннің бірқатар шығар­маларын тәржімалауға қатысты. В.Шекспирдің «Король Лир», «Ромео мен Джульетта», К.Гоццидің «Турандот ханшайым», М.Кәрімнің «Ай тұтылған түн», М.Фриштің «Дон-Жуанның думаны» пьесалары және басқа да шығармалар Ә.Кекілбаевтың аудармасы арқылы республика театрларының репертуарына енді.

«Құрмет белгісі» (1989), «Отан» (1999), «Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті Нұрсұлтан Назарбаев» (2004) мемлекеттік наградаларымен, «Содружество» (2003, ТМД ПАА) орденімен, сондай-ақ төрт медальмен марапатталды. Қа­зақстанның Абай атындағы мемлекеттік сыйлығының (1987), Президенттік Бейбітшілік және рухани келісім сыйлы­ғының (1995) лауреаты, Қазақстанның Еңбек Ері (2009) атанды.

Ә.Кекілбаев Қазақстанның тәуелсіздігін қалып­тастыру мен бекемдеуге, парламентаризмнің дамуына, халқымыздың бірлігі мен келісіміне қажыр-қайратын жұмсады. Сондай-ақ, қазақ әдебиетін әлемдік деңгейге көтеруге, Еуразиялық және әлемдік кеңістіктегі мәде­ниеттер арасындағы өзара байланыс­ты тереңдетуге аянбай еңбек етті.

2015 жылғы 10 желтоқсанда 76 жасында Қазақстанның Еңбек Ері, Қазақстанның халық жазушысы, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, отандық әдебиет классигі, көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері Әбіш Кекілбайұлы Кекілбаев кенеттен қайтыс болды.

Дәріс мәтінін оқып және қосымша ұсынылған дереккөздерді, бейнежазбаларды пайдаланып, жазушы Әбіш Кекілбаевтің өмір жолы мен шығармашылығына арналған сұрақтарға жауап беру, тезистеп жазу (жеке жұмыс дәптеріне орындау).

1. 
   Әбіш Кекілбаев қай ­ке­зең­де, қай жерде ­ту­ып өс­ті?
   
2. 
   Жа­зу­шы ­қай­ жер­де ­бі­лім­ алып,­ қыз­мет­ іс­те­ді?
   
3. 
   Жазушының аударма саласына қосқан үлесі қандай?
   
4. 
   Әбіш Кекілбаев қан­дай­ жанр­лар­ға­ қа­лам­ тарт­қан? Оларды жазыңыз (Мысалы: аңыз-әңгіме, роман... т.б.) (Сызбаға түсіріңіз... топтастырыңыз)
   

• 
  Дәріс мәтіндерін түсініп оқиды, тезистеп жазады;
  
• 
  Сұраққа жауап береді, топтастырады;
  
• 
  Берілген тапсырманы орындайды.