Сабақ тақырыбы: Механикадағы күштер
жүктеу/скачать 9,81 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- КҮШ дегеніміз…
Сабақ тақырыбы: Механикадағы күштер.Ой қозғау: Масса - ...................... өлшемі. Әр түрлі массадағы денелер соқтығысқаннан соң, .............. массалы дене үлкен жылдамдық, ал ............ аз жылдамдық алатынын байқаймыз. Мұның себебі массасы үлкен дене массасы аз денеге үлкен .........пен әрекет етеді. Ал массасы аз дене үлкен денеге көп ........пен әрекет ете аламайды. Ол өзі соққы алады. Сонымен денелер өзара әрекеттескенде бір-біріне күштік әрекет етеді. Ал күш деген физикалық шамаға сипаттама берсек, Табиғаттағы күштердің түрлері сан алуан:
Бейнефильм күш түрлері F Ауырлық серпімділік үйкеліс
Жер бетіндегі барлық денелер жерге тартылады, яғни Жер тарапынан тартылыс күші болады. Бұл күшті ауырлық күші сипаттайды. Ауырлық күші дененің массасына тура пропорционал болады. Жер бетіндегі g тұрақты шамасы 9.8 м/с2 – ге тең. Оны еркін түсу үдеуі деп атайды. Ол да векторлық шама, Жер центріне қарай бағытталады . Оның мағынасы Жер 1 кг денені 9,8Н күшпен өзіне тартады деген. Ауырлық күші үнемі жерге бағытталады. Денелердің ауырлық күшінің әрекетінен ғана қозғалуын еркін түсу деп атайды. ( Ауырлық күшімен салыстырғанда ауаның кедергі күші азырақ болғандықтан, оны ескермеуге болады.) Басқа ғаламшарларда еркін түсу үдеуінің мәндері әр түрлі болады: g Марс=3,73 м/с2, g Шолпан=8,8 м/с2, g Юпитер=24 м/с2 Тапсырма: әр оқушы өзінің Жерге түсіретін ауырлық күшін есептеп, Юпитердегі ауырлық күшімен салыстыру КҮШ дегеніміз…
F Н Басқа белгілі күшпен салыстыру Динамометр Мұндағы g тұрақты шама, g=9.8 Н/кг Серпімділік күші Дене деформацияланғанда пайда болады. Деформация - дене пішінінің немесе өлшемінің өзгеруі (созылу, сығылу, майысу, бұралу, ығысу). Fсеріп=kx - Гук заңы, Мұндағы к – серіппенің қатаңдығы (Н/м), x - серіппенің созылуы, яғни x = х2-х1 (м) Үйкеліс күші
Fүйк=mg, мұндағы жанасатын беттің үйкеліс коэффициенті. Әр дененің өзінің үйкеліс коэффициенті болады (Оқулық 4-кесте). Үйкеліс күші мына жағдайларға тәуелді:
Fүйк. F Р Fс. А В Үйкеліс күшінің түрлері: Тең әсерлі күш-денеге бір мезгілде әрекет ететін бірнеше күштің әрекетіндей әрекет ететін күш сол күштердің тең әрекетті күші деп аталады Күштерді қосу мысалы: күштерді қосу F1 F2 R
қорытқы күш: R = F1 + F2 Күштерді қосу R = F1 + F2 F1 F2 R
ҒR =F1-F2 жүктеу/скачать 9,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|