Электр сыйымдылығы. Конденсаторлардың құрылысы және түрлері.
1. Әраттас зарядтар бір – бірімен тартылама? 2. Заряд үш күйде бола ма? 3. Кернеу деп зарядты орын ауыстырғанда электр өрісінің атқарған жұмысының осы зарядқ қатынасын айтады? 4. Кернеу өлшем бірлігі –Ватт? 5. Өрістің потенциалы U әріпімен белгіленеді? 6. Потенциалдар айырымы Вольтпен өлшенеді? 7. Джоульмен өлшенетін физикалық шама -заряд? 8. Элементар заряд мәні 1,6 10 -19 Кл 9. Кернеу формуласы U=A/q? 10. Кернеулік формуласы E=F/q
1. Әраттас зарядтар бір – бірімен тартылама? 2. Заряд үш күйде бола ма? 3. Кернеу деп зарядты орын ауыстырғанда электр өрісінің атқарған жұмысының осы зарядқ қатынасын айтады? 4. Кернеу өлшем бірлігі –Ватт? 5. Өрістің потенциалы U әріпімен белгіленеді? 6. Потенциалдар айырымы Вольтпен өлшенеді? 7. Джоульмен өлшенетін физикалық шама -заряд? 8. Элементар заряд мәні 1,6 10 -19 Кл 9. Кернеу формуласы U=A/q? 10. Кернеулік формуласы E=F/q
1745 жылы Лейден қаласында неміс физигі Эвальд Юрген фон Клейст және голланд физигі Питер ван Мушенбрук тарихта ең алғашқы конденсатор – «лейден банкасын» жасады.
Конденсатор.
Конденсатор деп жұқа диэлектрик қабатымен бөлінген екі өткізгіштен тұратын жүйені айтамыз.
Ол латынның “condenso”- қоюлату, жинақтау деген сөзінен шыққан.
Конденсатор тең әраттас зарядтармен зарядталған екі өткізгіштен тұрады. Конденсаторды құрайтын өткізгіштер оның жапсарлары деп аталады. Жазық конденсатор екі параллель жазық пластинадан тұрады.
Өткізгіш зарядының оның потенциалына қатынасымен өлшенетін шаманы оқшауланған өткізгіштің сыйымдылығы деп атайды:
ХБЖ сыйымдылықтың бірлігі – фарад (Ф)
Конденсаторды схемада мына түрде белгілейміз:
Конденсатордың негізгі сипаттамасы оның электрсыйымдылығы болып табылады.
Тізбектей
U=U1+U2+U3+…+Un;
Параллель:
U=U1=U2=…=Un
С=С1+С2 немесе С=C1+C2+…+Cn
Қолданылуы
Бекіту Есептер шығару:
№1 Өткізгіштердің әрқайсысында 10нКл заряд бар. Ал сыйымдылығы 2,5 мкФ. Жүйенің кернеуі қандай ? №1. Сыйымдылығы 6 пФ , потенциалы 2*102 В тең. Конденсатордан неше заряд өтеді?
№2. Пластиналарының қашықтығы 0,12м және ауданы 12,56см2 болатын слюда пластиналы конденсатордың электрсыйымдылығын есептеу керек. Ортаның диэлектрлік өтімділігі e=6.
№3. Өткізгіштердің әрқайсысында 10мкКл заряд бар. Олардың арасындагы потенциалдар айырымы 5 В. Жүйенің сыйымдылыгы қандай ?
№4. Жазық конденсатордың әр пластинасы ның ауданы 520 см2. Конденсатордың сыйымдылығы 45 мкФ болу үшін оның пластиналарын ауада бір-бірінен қандай қашықтықта орналастыру керек.(ℇ=1,ℇ0=8,85*10-12 Кл2 /(Н*м2)
№5. Өткізгіштердің әрқайсысында 10нКл заряд бар. Ал сыйымдылығы 2,5 мкФ. Жүйенің кернеуі қандай ?
№6. Жазық конденсатор пластиналарының әрқайсысының ауданы 2*10-4 м2, ал олардың арақашықтығы 0,01 м. Конденсатордың сыйымдылығын тап.(ε0=8,85 ·10-12 Ф/м, ε=1)
