СөЖ№8 1-тапсырма 1822ж. Сібір қырғыздары жөніндегі жарғы
жүктеу/скачать 420,7 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 1827ж. Орынбор қырғыздары жөніндегі жарғы
- 2-тапсырма Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы ұлт-азаттық көтерілісі (1836-1838) Себептері
- Сипаты, бағыты
|
СӨЖ№8 1-тапсырма 1822ж. Сібір қырғыздары жөніндегі жарғы Мақсаты:Онсыз да бтрыңқылыққа ұшыраған қазақ даласында хандық басқаруды біржолата жою болатын. Орта жүздегі саяси өзгеріс:хандық билік таратылды және оның орнына «аға сұлтандар институті» деп аталатын басқару жүйесі енгізілді.Басқарудың округтік жүйесі енгізілді.Орта жіз әкімшілік жағынан ауыл,болыс,округ деп бөлінді. 1827ж. Орынбор қырғыздары жөніндегі жарғы Мақсаты:Эсениннің қатысуы бойынша Орынбор қазақтарын басқару жөнундегі жарғы бойынша Кіші жүз жеріне үш хан тағайындау көзделді. Кіші жүз саяси өзгерістер:Кіші жүздегі ауыл старшындарынан бастап басқарушы сұлтандарға дейінгі барлық лауазымды тұлғаларды Орынбор губернаторының өзі тағайындайтын болды.Сайлау жүйесі жойылды.Түтін салығы енгізілді. 2-тапсырма Исатай Тайманұлы мен Махамбет Өтемісұлы ұлт-азаттық көтерілісі (1836-1838) Себептері:Жер тапшылығы;Каспий теңізі жағасындағы көлемі орасан зор жер тілімдері Ресей помощктері Юсупов пен Безбородиаға тиесілі болды. Салық көбейді. Жайық өзенінің оң жақ жағалауына өтуге қатаң тиым салынды. Барысы:Көтерілістің негізгі қозғаушы күші:Қазақ шаруалары.Басшылық етті Исатай Тайманұлы(1791-1838); Махамбет Өтемісұлы (1803-1846). 1836-1837 жылдары шағым мен өтініш беру арқылы Исатай Тайманұлы Жәңгір хан және оның төңірегіндегі жандайшаптарды қалың көпшіліктің көз алдында әшкерелемек болды. Сипаты, бағыты: 1837ж қарашаның 15-де Исатайдың 3000 астам қолы подполковник Гекке мен Жәңгірдің біріккен әскерімен Тастөбе түбінде шайқасты.Исатай тобының Тастөбе түбіндегі жеңілісі көтерілістің кейінгі барысына әсер етті.Исатайдың басына 500 сом оны қолға түсіргенге 1000 сом тігілді. 1838 жылы шілде айында Қиыл және Ақбұлақ өздерінің бойында көтерісшілер мен жазалаушылар арасында шешуші шайқас өтті. Исатай Тайманұлы қаза тапты.Көтерісшілер тарапынан 80-ден астам өлді. Нәтежиесі: Жәңгір хан көтерісшілердің кейбір талаптарын орындауға мәжбүр болды. Атап айтқанда халықтан жиналатын алым-салық төлемін едәуір жеңілдетіп, Патша үкіметіне наразылық білдірген старшындардың пікірімен санасу керектігін түсінді. 9 апта СӨЖ Қарқаралы петициясының саяси маңызы 1905 ж маусымында Қарқаралы қаласына жақын жердегі Қоянды жәрмеңкесінде қазақ халқының атынан император ll Николайға арналған Петиция ұйымдастырылды. 1905 жылдың 17қазанында манифест жариялап, демокраиялық бостандықтарды беруге уәде берді және мемлекеттік думаны шақыруға рұқсат берді. жүктеу/скачать 420,7 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|