Тақырбы: Ашытқы клеткаларының экспрессиялау жүйелері. Метилотрофтық ашытқы клеткаларын экспрессия жүйесінде пайдалану

ГЕНДІК ИНЖЕНЕРИЯ НЕГІЗДЕРІ Тақырыбы: Ашытқы клеткаларының экспрессиялау жүйелері. Метилотрофтық ашытқы клеткаларын экспрессия жүйесінде пайдалану.

Орындаған:Жаппар Аяулым

Тексерген:Байрон Лаура

Кіріспе

Кіріспе

Эукариоттык векторлардын көбісі қайықша түрінде құрастырылған. Ондай векторларда трансляция иницияциясының және селективтік маркерлік гендерінің сайттарды екі түрлі болады.Сайттардың біреу Е.сол 1 де, ал екіншіс эукариоттык клеткаларда жұмыс істей алады. Ашытқы клеткаларынын жасанды хромосомалары (АС)Бундай векторларды ДНК үлкен фрагменттерін 100 мын ж,нартык клондау үшин пайдаланады. Клеткаларда жеке хромосомалар түрінде болады. Өте тұракты. УАС арқасында адамның геномдык ДНК сынын карталарын жасады, эртурли организмдердің геномдыкбиблиотекасын (жиынтык) дайындады. Төменде УАС пен E.Coliплазмидасы негізінде құрастырылған қайықтық вектордың жұмыс істеу тәсілі көрсетілген.

Негізгі бөлім

Негізгі бөлім

ДНК фрагменті бар құрылым (рекомбинаттык ДНК) URA , TRP (гендер жоқ) ашытқы клеткасына енгенде, клеткалар дақылданы өседі, өйткені рекомбинаттык ДНК да URA*, TRP * болады. Трансформацияланбаған клеткалар өспейді. УАС-тың артықшылынына қарамастан, бұл векторды белоктарды өндірістік жағдайда синтездеуде әзірше қолданған жоқ

Ашытқы клеткаларының плазмидтық векторлары.

Ашытқы клеткаларының плазмидтық векторлары.

Бұл векторларды белоктарды синтездеуде кең қолданылуда.Супероксиддисмутаза ферментін ендірістік жағдайда алу процесі жақсы меңгерілген.Кейбір тотығу-тотықсыздану реакцияларында, әсіресе лейко-циттерде, оттегі супероксид-анионга айналады. Бұл күшті еркін радикал, клеткаларда көбейсе, оларды бүлдіреді. Цитоплазмада CU/Zn - супероксиддисмутаза (CU/Zn - SoD) супероксиданионмен сутегі ионынын қосылу реакциясын катализдеп, Н,О, түзейді.Хирургиялық операциялар кезінде кейбір ағзаларды қанмен қамтамасыз етуді тоқтатады. Қайтадан қан жүргенде, ағзаларда супероксид-анион көбейеді. Сондықтан қанның жүруін қалпына келтірер алдында тиісті ағзаға CU / Zn - SoD енгізу қажет.Ашытқы клеткалары интрондарды бөліп алып тастауға қабілетсіз. Сондықтан CU / Zn - SoD тын К-ДНК пайдаланады.

Қайыктык вектор (Е.Со мен ашыткы клеткалар плазмидалары)CU/Zn - SOD K-ДНК сына ие. APDt, GAPDp - промотор және транскрипция терминациясы мен полиаденилдеу сигналы (глицеральдегидфосфатдегидроге-наза генінен). 2мкм -2 микрометрлік ашытқы клеткасының плаздмидасы, бұл ашытқы клеткасында репликацияны қамтамасыз етеді.

Қайыктык вектор (Е.Со мен ашыткы клеткалар плазмидалары)CU/Zn - SOD K-ДНК сына ие. APDt, GAPDp - промотор және транскрипция терминациясы мен полиаденилдеу сигналы (глицеральдегидфосфатдегидроге-наза генінен). 2мкм -2 микрометрлік ашытқы клеткасының плаздмидасы, бұл ашытқы клеткасында репликацияны қамтамасыз етеді.

МЕТИЛОТРОФТЫҚ АШЫТҚЫ КЛЕТКАЛАРЫН(P.PASTORIS) ЭКСПРЕССИЯ ЖҮЙЕСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ

МЕТИЛОТРОФТЫҚ АШЫТҚЫ КЛЕТКАЛАРЫН(P.PASTORIS) ЭКСПРЕССИЯ ЖҮЙЕСІНДЕ ПАЙДАЛАНУ

Көміртегі және энергия көзі есебінде p.pastoris метанолды пайдаланады. P.pastoris клеткаларын өндірістік биореакторларда қолданады. Метанолды коректік ортаға қосқанда клеткаларда алко-гольоксидаза ферменті көп синтезделеді, барлық белоктардың 30% құрайды. Метанол жоқта алкогольоксидаза (AOX) синтезделмейді.Рекомбинаттык ДНК жасау үшін интеграциялайтын вектор құрастырылады. Клондалатын генді алкогольоксидаза 1 геннің промоторы (АОХр) және сол геннің терминация-полиаденилдену сигналының(AOXIt) арасына орналастырады. Бұл геннінпромоторынын активтігі метанол көмегімен реттеледі. Интеграциялайтын вектор көмегімен гепатит В вирусының беткі антигенін өндіру іске асты. Интергациялайтын векторда PBR322 плазмиданың Ori Е жэне селективтік маркерлік ген-Атр'бар. Векторда хромосоманың белгілі сайтымен (гомологиялык белік) интеграция жасауға мүмкіндік беретін фрагмент 3' AOXI болады. Оның үстіне векторға аминкышқылы гистидинді синтездеуге қатысатын гистилинолдег идрогеназа (HIS4) ферментінің гені енгізілген.

Интеграциялаудың басқаша түрі

• Интеграциялаудың басқаша түрі
• Мысал ретінде буканың лизоцимін алуға болады. Бұл фермент табиғатта көз жасында, сілекейде, жұмыртқада т.б болады.Ферменттің катализдік әсері нәтижесінде бактериялардың сыртқы қабыты бұзылады. Күйіс қайыратын жануарлардың қарынының шырышты қабырында болады.Лизоцимді•жемге қoccа,жануарлардың ас қорытуы жақсарады.Лизоцим генін P.pastoris-тін хромосомасына интеграциялау жолымен экспрессиялайды. Ол үшін интеграциялық векторда АОХ мен AOXIt арасына лизоцимнін К-ДНК-сын оргаластырады. Интеграциялау мақсатында P.pastoris хромосомасында HIS4генінін ақаулы түрін таңдайды. Интеграция нәтижесінде лизоцим гені активтілігі (HIS4) және ақаулы (HIS4) гендерімен кемкеріледі.

Пайдаланылған әдебиеттер

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Бияшев К.Б., Бияшев Б.К., Киркимбаева Ж.С., Макбуз А.Ж. Основы промышленной биотехнологии. Учебное пособие. – Алматы, Нур-Принт, 2015, - 164 с. ISBN 978-601-241-184-4.

2. Әлмағамбетов Қ.Х., Мұхамеджанов Қ.М., Махамбетов К.О., Досмағамбетов М.Ө., Биотехнология. – Алматы, ТехноЭрудит, 2018, – 316 б. ISBN 978-601-06-1542-7.

3. Жайлибаева Г.К., Махатаева Ж.Б., Исабекова М.С., Турпанова Р.М. Основы биотехнологии. Курс лекций. – Алматы, Нур-Принт, 2020. – 57 с. ISBN 978-601-263-304-7.

жүктеу/скачать 2,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: