Тобы: Тх-19-11 Тексерген: Игисенова А. Р. Алматы 2020
жүктеу/скачать 120,78 Kb.
|
|
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АЛМАТЫ ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ БОӨЖ №11 Тақырыбы: Қазіргі заманғы адамның өміріндегі өнердің рөлі Орындаған: Райымбекова С.С. Тобы: Тх-19-11 Тексерген: Игисенова А.Р. Алматы 2020 Өнердің қызметін, қоғамдық сананың, адам танымының айрықша формасы ретіндегі ерекшелігін айқындайтын белгілі бір анықтама беру немесе оның адам өміріндегі маңызы мен мәнін анықтау жайлы тартыстар бүкіл мәдениет тарихында тоқталған жоқ. Өнер жайлы: “табиғатқа еліктеу”, “Құдайды тану”, “шындықты бейнелеу”, “сезім тілі”, т.б. анықтамалар берілді. Көптеген теорияшылар өнердің күрделілігі мен санқырлылығына сай оның мән-маңызын тек танымдық немесе идеялдық, яки эстетикалық деп біржақты қарастырушылар да болды. Осындай көзқарастарға қанағаттанбай өнертанушылар өнердің бойында таным да, шындықты көре білу де, жасампаздық та, көркем бейне де, рәміз сияқты көптеген мәселелер келісті үйлесімде, тығыз қарым-қатынаста деген тоқтамға келді. Өнер жеке тұлғаның жан-жақты дамып жетілуіне, оның эмоционалды күйіне, интеллектуалды өсуіне ықпал етіп, адамзаттың қордаланған сан ғасырлық мәдени тәжірибесінен, даналығынан сусындауға мүмкіндік береді. Өнер туындысы адам сезіміне қозғау салумен бірге, баяндалған оқиғаны басынан өткізгендей тебіреніске, кейіпкердің қуанышына сүйінген, қайғысына күйінген толғанысқа әкеледі, эстетикалық ләззәтқа бөлейді. Ол ерекше көркем образды рәміздер жүйесі арқылы, айрықша көркем тіл ретінде көрініп, адамдардың санасына жол табады. Адамның көркем шығармашылдық әрекеті сан алуан қалыпта дамып, ол өнердің түрлері, тектері, жанрлары ретінде таратылады. Өнер теориясы бойынша көркем шығармаға негіз болған матерялдық арқауына байланысты өнер түрлерінің негізгі үш тобы туындайды: мекендік немесе пластикалдық (кескіндеме, мүсін, графика, көркем фото, архитектура, т.б.) яғни, көркем бейнені кеңістікте түзетін өнер түрлері, мезгілдік (сөз және музыка өнері), яғни көркем бейнелерді уақыт кеңістігінде құратын өнер түрлері. мекенді-мезгілдік (би, актерлік өнер және осыған негізделген аралас түрлер – театр, кино, телевизия, эстрада, цирк, т.б.), яғни көркем бейнені белгілі бір уақыт кеңістікте түзетін өнер түрлері. Сөз өнері іштей – жазба әдебиет, ауыз әдебиеті болып бөлінсе, музыкылдық өнер – вокалдық, аспаптық музыка түрлеріне бөлінеді. Сахналық өнер – драмалық, музыкалдық, қуыршақ, эстрада, цирк, т.б. болып жіктеледі. Ауыз әдебиеті – эпос, лирика, драма сияқты тектерге бөлінуімен қатар, бейнелеу өнері – портрет, пейзаж, натюрморт, сахна өнері, комедия, трагедия, водевил, т.б. жанрларға бөлінеді. Би де сол секілді гимнастика, халықтық, заманауи би деп бөлінеді. Өнер, жалпы алғанда, әлемді игерудің тарихи қалыптасқан көркем әдісі ретінде өзіне тән ерекшеліктер мен өзіндік сипатқа ие. Өнердің эстетикалық қызметі арқылы танымдық табиғаты мен тәрбиелік сипаты айқындалады. Әрбір тарихи кезеңнің, сондай-ақ әрбір халықтың өзіне тән эстетикалдық талап, талғамдары болады. “Өнер алды – қызыл тіл” деген қазақ мәдениетінде сөз өнерінің орны ерекше болған. Бұны да осы секілді халқымыздан мұра болып қалған мақал-мәтелдерден көруге болады. Қазақ фольклорының шағын жанрлары – мақал-мәтел, жұмбақ, лирикалдық ән-өлеңдер, билер институты тудырған шешендік сөздер табиғатының эстетикалдық сипаты басым. Халық музыкасында қалыптасқан әншілік, күйшілік дәстүрлердің де өзіндік болмысы анық. Кең тынысты лирикалдық әндер арқылы халық өзінің ішкі сезімдерін сыртқа шығарған болса, күмбірлеген күй арқылы өздерінің эстетикалдық әр филосиялдық ой-толғамдарын жеткізіп отырған. Осы белгісіне орай өнерді әрі эстетикалдық, әрі этникалдық құбылыс ретінде қарастыруға да болады. Халық мұрасы тұсында оның этникалдық арқауы басым болса, кәсіби өнерге келгенде эстетикалдық сипаты үстем. Өнер туындылары арқылы өмір шындығын көрсетудің әр түрлі тарихи кезеңдерге тән өзіндік көріністері бар. Соларды саралай отырып, адамзат баласының көркем қиялмен ойлау жүйесінің даму, жетілу жолдарын аңғарамыз. Қандай күрделі және болжап болмайтын жағдайда да өмір әрқашан бар сәттер мен оқиғалар, олар оны безендіреді жасайды тамаша. Біз тырысамыз ұмтылуға, жақсылыққа, неге онда жақсы. Өмір сүру, сүю, айналысуға нәрсе пайдалы және өзі және қоғам үшін - бұл керемет. Өнердің адам өміріндегі рөлі, сонымен қатар немаловажна, және өмірдің өзі. Барлық, бұл бізді қоршап, бұл - өзінше бір өнер. ежелгі заманда біздің ата-бабаларымыз тырысты бейнелеп қабырғаларында, кусочках тері, тастағы қандай да бір суреттер, оқиғалар, өз өмірі, шайқас, аң аулау. Сол кезде олар білмепті олардың әрекеттері араласып көптеген жаңа білімді болашақта адамзат үшін. Олардың мүсіндер, заттар тұрмыс құралдарын, қару-жарақ, киім-кешек үлкен мәнге ие, соның арқасында осы табыстарға жете білеміз даму тарихын, ата-бабаларымыз. Сонда олар ұғымдар болған жоқ, және барлық, олар - бұл өнер, және онда, бұл өнердің адам өміріндегі рөлі өте зор. жеке тұлғаны Қалыптастыру, мәдени даму, адамгершілік ықпал етеді әр түрлі бағыттар өнер (мәні, олардың ішінде көрсету үшін үйрету, нақты және тамаша әлем). Көмегімен өнер, музыка, поэзия кәсіпқойлар мен әуесқойлар біз білу эстетикалық қабылдау біздің әлем. Сондықтан, өнердің адам өміріндегі рөлі ғана ашылған! Суретшілер, мүсіншілер, ақындар, музыканттар және әрбір адам, ол беруге тырысады өз шығармашылығымен қабылдау және өз пайымы нәрсе сериковна өкінішке орай, жоқ, бұл бізді қоршап, маңызды орын алады мәдени дамуы адамзат. Тіпті кішкентай бала жасап, өзінің алғашқы сурет, аппликацию немесе ұсақ-түйек, қандай да бір дәрежеде прикоснулся әлемге өнер. Жоғары жастағы, жасөспірім, қалыптасады, оның дәмі таңдау киім стилін, артықшылық, музыкаға деген кітаптарында және оның қабылдау. Дүниетаным мен эстетикалық талғам сапқа дәйектілігі тікелей қарым-қатынас өнер туындылары, бірақ тек жеке баға әсер етеді және таңдау талғамын қалыптастыру. Сондықтан жиі тап дүниесін өнер және осы жауһарларыменөнердің адам өміріндегі Рөлі соншалықты зор, - деп, бір күні меңгеріп әдетке бара мұражайлар мен көркем галереялар, әрі қарай қызықты кітаптар, поэзия, тәлімгерлік сезу рухани және тарихи әлемге танысуға жаңа және қызықты адамдармен, танып-білуге көркем туындылары, басқа халықтардың танысуға, олардың тарихы мен мәдениеті. Бұл түрлендіреді және жарқын бояулар біздің өмірімізге ықпал етеді, өмір сүруге деген құштарлығының жақсы, қызықты. Айналамыздағы көптеген рухани байлығы мен рөлі өнер қазіргі әлемде орын алады. Прикоснувшись тамашаға, адам тырысады мынадай өзгерістер енгізілсін: өз өмірін көбірек әдемі заттар, кемелдікке ұмтылады, өзінің дене және сөйлеу, дұрыс мінез-құлық және қарым-қатынас басқа адамдармен. Зерттеп және әңгімесінде өнермен, ынтасы туады өзіне ойлап табу деп жүрді, әрдайым жасау және ойлап. Өнер басым ғана емес, суреттерде және скульптурах, ол барлық жерде бар: аспаздық, дизайнда пәтер, жиһаз, ыдыс-аяққа, қандай да бір мелочах және басқа да көптеген, барлық, бұл бізді қоршап. Бала кезінен қалыптастыру кезінде талғамы мен қалауын себебі де түсінікті мәні өнердің адам өміріндегі. Ол ешқашан, ол әрқашан болды, бар және болады зерттеу үшін қызықты және танымдық адамзат. Тек арқасында өнерге біз бөлісуге адамдар өз сезімін, тәжірибесі мен тарихында өз ізімді қалдыру. Ең бастысы - тілек жасау, құрметпен барлық және алға қойылатын мақсатқа!Сонда болашақ әрқашан толығымен сіздің қолыңызда! Және өмір айналады мұнан тамаша және көңілдірек. Әдебиеттер тізімі: Қ.Ш. Мұхамеджан. Философия. Семинар сабақтарға және өзіндік жұмысқа әдістемелік нұсқау. Алматы АЭЖБИ 2007 Философия науки: учебное пособие А.И Липкна — Москва: Эксмо 2007—608c Философия : Жоғарғы оқу орынарындары студенттеріне арналған оқулық// құрастырған Т. "Қазақ Энциклопедиясы" жүктеу/скачать 120,78 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|