Түзету жұмыстары барысында қолданылатын әдістер мен тәсілдер тақырыпты немесе мәселені анық және нақты тұжырымдау
жүктеу/скачать 17,1 Kb.
|
|
Түзету жұмыстары барысында қолданылатын әдістер мен тәсілдер» тақырыпты немесе мәселені анық және нақты тұжырымдау. Педагогика ғылымының кез келген саласы сияқты олигофренопедагогика бір-бірімен тығыз байланысты бөліктерді қамтиды: дидактика (оқыту теориясы), тәрбие теориясы және мектеп ғылымы. Дидактика дамуында ауытқуы бар балаларды оқыту мен әлеуметтік және еңбекке бейімдеуге дайындау мәселелерін қамтиды. Дидактика келесі мәселелерді шешеді: — Біз кімді және не үшін оқытуымыз керек? -Не үйрету керек? -Қалай оқыту керек? Бұл сұрақтардың барлығына олигофрениялық балалардың ерекшеліктері тұрғысынан жауап беру керек. Олигофренопедагогиканың классикалық теориясына сәйкес кемтар балаларды интеллектуалдық дамуға оқыту оқушыларға белгілі бір жалпы білім беретін білім, білік және дағдыларды беру, оларды өз бетінше өмірге және тиісті еңбек мүмкіндіктеріне дайындаумен байланысты. Бірақ бұл анықтамада жеке тұлғаның ерекшеліктері ескерілмейді – тұлға іс-әрекетте, тәжірибеде, пайымдаулар мен әрекеттерде көрінетін соматикалық құрылымды, жүйке жүйесінің түрін, танымдық, ерікті және эмоционалдық процестерді, қажеттіліктер мен бағытты біріктіреді. Бұл анықтама дамуында кемістігі бар балаға да қатысты, бір ерекшелігі: олигофрениялық балалардың дамуындағы биологиялық кемістік мұндай балалардың тұлғасын қалыпты дамып келе жатқан баламен салыстырғанда бұрынғыдан да ерекше етеді. Сондықтан ақыл-ойы кем балалардың бойына іскерлік, дағды, білімді сіңірумен қатар, олардың әлеуметтік және психикалық дамуына көңіл бөлу, әрбір осындай баланың тұлғалық ерекшеліктеріне бейімдеу қажет. Арнайы мектептегі оқу процесінің маңызды аспектісі оқу мотивтері болып табылады. Мотивация келесідей болуы мүмкін: - позитивті – білімге құштарлық, жақсы баға алуға немесе мақұлдауға ұмтылу (ата-анадан, мұғалімдерден, құрбыларынан). Бұл жағдайда мұғалімнің міндеті - мотивтерді дамыту және нығайту; - теріс - мектеп және оқу іс-әрекетіне теріс көзқарас әсіресе жалпы білім беретін мектепте оқитын және сыныптастарының, кейде мұғалімдердің келемеждеуіне төзетін балаларда жиі дамиды. Теріс мотивацияны бейтараптандыру керек, содан кейін оң мотивацияны дамыту керек; - бейтарап – бейтарап мотивациямен, оқушы білім алуға немқұрайлы қараса, бала мамандықты игеруге ұмтылмайды және т.б.. Бұл жағдайда дефектолог-педагог те балада оң мотивацияны дамытуға, оқуға қатысты жағымды стереотиптерді қалыптастыруға көмектесуі керек. ; - әртүрлі мотивтерді біріктіру, яғни күрделі - мұндай мотивация да түзетуді қажет етеді. Позитивті мотивацияға баса назар аудару керек. Позитивті мотивацияны экскурсия, сабақтан және сабақтан тыс жұмыстарға белсенді қатысу, проблемалық жағдаяттарды модельдеу сияқты әрекеттер арқылы дамытуға болады. Түзету мектебінде оқыту принциптері іс жүзінде кәдімгі дидактикалық принциптерден ерекшеленбейді, бірақ психикалық дамуы тежелген балаларды оқытудың ерекшеліктері оларға өзіндік түзетулер енгізеді. Оқыту – оқытудан (яғни мұғалімнің белсенді қызметі) және оқудан (оқушының психикалық қасиеттері көрінетін және қалыптасатын белсенді танымдық процесс) тұратын екі жақты процесс. Арнайы мектепте оқытудың негізгі принциптеріне мыналар жатады (Ақыл-ойы кем балаларды оқыту. Б.П. Пузанов, Н.П. Коняева, т.б.; Б.П. Пузанов редакциясы. М., 2001. Б. 60- 71): 1. Дамыта оқыту принципі баланың жеке тұлғасын дамытуға, яғни арнайы жасалған педагогикалық жағдайларда әлеуетті физикалық және ақыл-ой мүмкіндіктерін дамытуға бағытталған. Олигофрениялық баланың дамуын қамтамасыз ету үшін арнайы мектеп келесі жағдайларды жасайды : - ұзақ пропедевтикалық кезеңді қамтамасыз етеді, яғни студенттерді кәсіптік, еңбек және жалпы білім беру дағдыларының жүйесін меңгеруге дайындау. Балалар ұжымдық мінез-құлық дағдыларын және өзіне-өзі қызмет көрсету дағдыларын дамытады; - еңбекке баулу және тәрбиелеу - материалдық қол әрекеті ақыл-ойы кем баланың түсінуіне анағұрлым қолжетімді, сондықтан ол баланы күрделі ұғымдар мен білімді меңгеруге біртіндеп дайындауға мүмкіндік береді. 2. Тәрбиелік оқыту принципі ақыл-ойы кем баланың бойында қажетті моральдық-еріктік қасиеттердің қалыптасуына ықпал етеді, ол сайып келгенде мінезінің қалыптасуына әкеледі. Бұл принцип оқытудың келесі бағыттарын қамтиды: - дүние туралы ғылыми түсінікті, әлемдік тәртіптің заңдылықтарын, дүниетанымын қалыптастыру; - баланың оң бағыттағы адамгершілік қасиеттерін - табандылыққа, еңбекқорлыққа, тәртіпке тәрбиелеу; - психикалық дамуды коррекциялау оқыту мазмұнының бейімділіктермен, қажеттіліктермен және қызығушылықтармен байланысын қамтиды, яғни оқыту тұлғаға бағытталған. Бұл фокус олигофрениялық балалармен жұмыс істеу кезінде қажет, олар жоғарыда айтылғандай, қарапайым балаларға қарағанда жеке көзқарасты қажет етеді; - әрбір сабақ түзету-тәрбие жұмысына кіреді, яғни тек жалпы оқу материалын түсіндіруге бағытталған сабақтар жоқ. Оқу тұлғаның дамуымен тығыз байланысты. жүктеу/скачать 17,1 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|