Қысым және температура
Қысым кен орындарын игеру үшін өте маңызды фактор болып табылады. Жер қойнауындағы қысым жыныстың және оны қанықтыратын сұйықтықтардың қысымымен байланысты болады. Жыныстың қалыңдығы неғұрлым көп болса, қысым соғұрлым көп.
Жер қойнауындағы қабаттық гидростатикалық қысымның шамасын формуланы пайдалана отырып анықтауға болады:
, (1)
мұнда
pпл – қабаттық гидростатикалық қысым;
Н – тереңдік;
ρж – сұйықтықтың тығыздығы.
Су тығыздығы 1 г/см3 тең болғанда, pпл = 0.1 Н.
Мұнай кәсіпшілігі практикасында қысым градиенті деп аталады:
, (2)
мұнда
gradР – қысым градиенті;
pпл - қабаттық қысым;
Нпл – ұңғымада қабаттың жату тереңдігі.
Кейде қысым градиенті 0.12 кгс/см2∙м асатын және үлкен мәндерге жететін (0.23-0.24 кгс/см2∙м) аномальды жоғары қабаттық қысым байқалады.
Тереңдеген сайын температура геотермиялық сатыға және геотермиялық градиентке сәйкес жоғарылайды. Геотермиялық саты деп температура 1 0С-қа көтерілуі үшін тұрақты температура белдеуінен тереңдеу қажет тереңдікті айтады. мына формула бойынша есептеледі:
, (3)
мұнда G – геотермиялық саты, м/0С;
Н – ұңғыма тереңдігі, м;
h – тұрақты температурасы бар қабаттың тереңдігі, м;
Т-Н тереңдіктегі температура, 0С;
t-жинау орнындағы орташа жылдық ауа температурасы, 0С.
Ұзындығы бірлігіне температураның көтерілуі геотермиялық градиент деп аталады. Осылайша, геотермиялық саты және градиент кері шамалар болып табылады.
Қабаттық температураға мұнайдың тұтқырлығы, демек, суландыру процестерінің қарқындылығы және мұнай бергіштікті арттыру әдістерін қолдану мүмкіндігіне байланысты.
3. Қабаттың мұнай бергіштігіне әсер ететін факторлар
Көмірсутектер шоғырларын әзірлеу процесіне әсер ететін негізгі факторлар геологиялық және технологиялық факторлар болып табылады.
Игерудің тиімділігін анықтайтын геологиялық факторларға шоғырлардың геологиялық біртектілігі (өнімді қабаттың тиімді қалыңдығы, құмдылығы, бөлшектенуі және олардың өзгергіштігі), қабаттың физикалық-химиялық сипаттамаларының өзгергіштігі (кеуектілігі, өткізгіштігі) жатады.
Технологиялық факторлар: игеру жүйесі (өндіруші және айдау ұңғымаларының саны, олардың орналасу жүйесі), кен шоғырларын игеруге енгізу қарқыны, мұнай алу қарқыны – мұнай алу коэффициентіне елеулі әсер етеді.
Мұнай өндірудің ағымдағы және соңғы коэффициенті бар.
Мұнай өндірудің ағымдағы коэффициенті деп қабаттан алынған мұнай мөлшерінің оның бастапқы қорларына қазіргі уақытта қазу қатынасы түсініледі.
Мұнай өндірудің соңғы коэффициенті-болжамды мұнай өндіру санының оның бастапқы қорларына қатынасы.
Ағымдағы
Достарыңызбен бөлісу: |
