Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

296

қалса,  ол  студент  пе,  оқытушы  ма, 

мейлі Х.Досмұхамедов оларға дереу 

ем  жасап,  құлан  таза  айықтырып 

жіберетін. Ол кісіні атағанда «доктор» 

деген  анықтауышты  аты-жөніне  қо- 

сып  айту  дағдысы  зиялылар  ара- 

сында  қалыптасқандықтан,  біздер, 

шәкірттері де бұл дәстүрді әрдайым 

бұзбауға тырысатын едік». 

Қазақстанның  өзінде  жоғары  оқу 

орындарының  болмауы,  арнаулы  бі- 

лім беретін мектептердің аздығы пе- 

дагогикалық  кадрлар  даярлау  ісіне 

айтарлықтай  қиындықтар  туғызды. 

Республика жағдайында сол жылда- 

ры педагогикалық жоғары оқу орын- 

дарын  ұйымдастыруда  мәдени  және 

материалдық  жағдай  да  жоқтың  қа- 

сы еді.

Міне,  осындай  кезде  Қазақ  респуб- 

ликасында  жоғары  оқу  орнын  ашу 

ауадай  қажет  болды.  Бұл  мәселе, 

республика  құрылған  күнінен  бас- 

тап,  түрлі  ұйымдар  мен  мекемелер- 

де талқыланып тұратын. Әсіресе, пе- 

дагогикалық  білім  беру  саласында 

жоғары оқу орнын ұйымдастыру қа- 

жеттілігі  ерекше  сезілген  еді.  Рес- 

публика үкіметі жоғары педагогика- 

лық  оқу  орнын  ашу  туралы  мәселе 

алғаш  қойылғаннан  бастап,  Халел 

Досмұхамедов мұның басы-қасында 

болып,  оны  ұйымдастыруда  орасан 

еңбек сіңірді.

Ол  педологияны  халқымыздың  ру- 

хани мұрасымен де (фольклор, салт-

дәстүр, т.б.) сәтті ұштастырып, қазақ 

топырағында  бұрын-соңды  өріс  ал- 

маған білім саласымен қазақ студент- 

терін  молынан  сусындатады.  Ол 

мұнда  педология  кабинетін  тұңғыш 

ұйымдастырады. Мәселен, 1929 жыл- 

ғы  14  қаңтарда  университеттегі  пе- 

дология  кабинеті  үшін  көптеген  құ- 

рал-жабдықтарды  жинастырғаны 

туралы  мәлімет  архив  деректерінде 

сақталған. Мұнда антропометриялық 

зерттеу құралдары, спирометр, эсте- 

зиометр, хронометр, ересектерге жә- 

не  балаларды  зерттеуге  арналған 

динамометр,  сол  сияқты  адамның 

педагогикалық, физиологиялық, пси- 

хикалық  дамуын  зерттеудің  мате- 

риалдары, тестілер, микроскоп, секун- 

домер,  әр  түрлі  плакаттар  мен  диа- 

позитивтер  мен  слайдтар.  Кафедра- 

да  педология  пәнінің  оқу  бағдар- 

ламасы мен әдістемелік материалдар 

мұғалімдер  үшін  «Педология»  пәні 

90  сағат  көлемінде  оқытылып,  бі- 

рінші курста – «Жас ерекшелік педо- 

логиясы» оқылыпты. Бұларды Х.Дос- 

мұхамедовтен басқа оның ассистент- 

тері  Кеплер  және  Капин  жүргізген. 

Бағдарламаның  «Педологияға  кіріс- 

пе»  бөлімінде  баланың  анатомия- 

лық,  физиологиялық  ерекшеліктері- 

мен,  адам  гигиенасымен  таныстыру 

мақсаты көзделген.

Мұның мазмұнында берілетін негіз- 

гі  түсінік  –  ағза  мен  ортаның  өзара 

қатынасы, жоғары жүйке қызметінің 

заңдылықтары,  шартты  рефлекстер 

және т.б. мәселелерді қамтиды. Бағ- 

дарламада  эксперименттік  психоло- 

гияның  тәжірибе  сабақтары  да  қа- 

растырылған.  Мұнда  жеке  адамның 

тұлғасы,  оның  мінез-құлық  ерек- 

шеліктері,  тұлға  мен  ортаның  өзара 

қатынастары,  оның  жеке  дара  пси- 

хологиялық  ерекшеліктері  баяндал- 

ған  (1-кестені  қараңыз).  Ал  екінші 

курста  оқытылатын  «Педология  не- 

гіздері»  пәні  қазіргі  психология  жә- 

не  рефлексология  ғылымдарының 

келелі мәселелерін оқу үрдісінде жү- 

жүктеу/скачать 11,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: