Қ. ЖҰбанов және тіл тарихының кейбір мәселелері. Аңдатпа
жүктеу/скачать 33,84 Kb.
|
мақала (копия)
| Қорытынды.
Академик Қ. Жұбановтың: «Я не сомневаюсь, что в недалеком будущем будет установлена генеология основных аффиксов и служебных слов и будут найдены слова к которым восходят те или служебные элементы...» [1] – деген пікірін дыбыстаным мәселесіне де қатысты деп түсінуге болады. Дегенмен, қазіргі тіл білімі ғана емес, тарихи грамматикаларымыздың өзінде әліге дейін тіл дыбысы дегенді тек дараланған тіл дыбыстары ретінде ғана танып, түсініп келеміз. Ежелгі тіл дыбыстарының дауысты // дауыссыз сыңарлардың табиғи тұтастығынан тұратын мағыналы тілдік бірлік болғандығын ескерместен, қазірде бұларды дауысты және дауыссыз сыңарларға ажырата қарап, солардың әрқайсысынан өз алдына алуан түрлі «мағыналар» іздеумен айналысамыз. Яғни бүтін денені екі бөліп тастап, солардың әрқайсысынан жан іздегенге ұқсаймыз. Әліге дейін дыбыстық еліктеу теориясының шырмауынан шыға алмаумен келеміз. Егер тіл еліктеуден пайда болған болса, онда ол саналы әрекет жемісі болмас еді. Әуелі еліктеуден тіл пайда болып, сонан соң оған мағына енген деген баланың алдауындай ертегіге сенетін халден арыла алмай келе жатқанымыз шынында да бекер емес. Сондықтанда тіл дыбыстарының табиғатын тануда академик Қ.Жұбановтың жоғарыда ұстанған бағытын онан әрі жалғастырар еңбектер аса қажет. Ғалымның артында қалған мол мұрасын игеру бағытында оның тіл дыбыстарының жаратылыс табиғаты туралы аталмыш пікірлері аса маңызды қағидалар ретінде қарастырылуы қажет деп білеміз. Әдебиеттер 1. Жұбанов Қ. Қазақ тілі жөніндегі зертеулер, Алматы, 1966. 2. Джунисбеков А. Гласные казахского языка. Алматы, 1972. 3. Мырзабеков С. Қазақ тілінің фонетикасы. Алматы, 1993. 4. Сағындықұлы Б. Қазақ тілі лексикасы дамуының этимологиялық негіздері. Алматы, 1994. Исламтану мамандығы не үшін керек? Осыдан санаулы жылдар бұрын Исламтану мамандығы туралы халықтың арасында жалпы түсінік жоқ болатын. Исламтанушы деген кім? Исламтану нені зерттейді? Исламтану мамандығы не үшін керек?- деген сұрақтарға кез келген адам жауап бере алмайтын еді. Ал қазір ше? Қазір исламтанушы мамандардың саны көбейіп келе жатыр. Қоғамдағы кейбір мәселелермен күресу үшін исламтанушылардың керек екенін де халық түсінуде. Көпшіліктің түсінігінде “Исламтанушы” деген тек мешіт, медресселердегі имамдар деп қарайды. Ал шындығында исламтанушы тек діннің тарихын зерттемейді. Осыған сай университет қабырғасындағы оқыту жүйесі де тек құран жаттатумен шектелмек емес. Тек Қазақстан емес әлемдік маңызы бар деп саналатын сұрақтардың жауабын исламтанушылардың қатысуынсыз шешу мүмкін емес. Қандай мәселе дейсіз ғой?! Бір мысал болсын деп діни экстремизм мен терроризмді алсақ болады. Екі ақ ауыз сөз жазықсыздардың жанын қиғандарды сипаттауға жеткілікті. Оның салдарымен бүкіл әлем күресуде. Қазақстан зайырлы мемлекет болғанымен қазіргі кезде ислам дінін ұстанушылардың саны көбеюде. Сонымен бірге діни білім алуға қызығушылар күн санап артып келеді. Бұл әрине қуантарлық. Бірақ... Ислам дінінің көптеген теріс бағыттарға бөлініп кеткен ұстанушылардан тұруы қауіптілік туындатуда. Бұл адамдар арасындағы және мемлекет ішіндегі тұрақсыздыққа алып келеді. Дінге енді ғана бет бұрған адамның ненің дұрыс ненің бұрыс екенін білместен бір мәліметке сене салуы қалыпты нәрсе. Ал қазіргі интернет заманында мәлімет табу оңай болып кеткен. Бірақ оның бәрі сенімді, дұрыс деп айта алмаймыз. Әртүрлі тыйым салынған сайттардың бар екендігінен хабары жоқ адамдар қаншама. Осы мәселелердің шешімі ешқандай бұрмаланусыз діни білім алуда және саясатты оқуда болып тұр. Алайда бұл білім адамдардың бәріне бірдей қолжетімді болмағандықтан сол саладағы мамандардың сапалы білім алулары мен халықтың арасында сол білімдерімен жұмыс жасауы маңызды. Біз оқып жатқан Әл-Фараби атындағы ҚазҰу де исламтану мамандығының ашылғанына биыл 4 жыл болды. Оқыту жүйесі ғылыми жүйеге сүйеніп жасалынған. Яғни әртүрлі діни мәселелерге талдау жасау сабақтың негізі болып табылады. Университет қабырғасынан сапалы білім алған мамандар қоғамдағы мәселелермен оңай күресіп алдын алу шараларын жасай алады. Сондықтан осы салада жұмыс жасаушылардың мойнына үлкен жауапкершілік артылмақ. Аталған мамандықтың маңыздылығы күннен күнге артпаса кемімейді. жүктеу/скачать 33,84 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|