0 сынып 10. В. Қазақстан Ұлы Отан соғысынан кейінгі жылдарда
ж. қазақтар және орыстардың
жүктеу/скачать 203,6 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Семей, Торғай, Жезқазған
| 1970 ж. қазақтар және орыстардың кенеттену деңгейі айрықша болды, ал 1926 ж. бұл айырмашылық 10 есе көп болды. Осы айырмашылықтың кенет қысқаруына республиканың индустрияландыруы, ауыл шаруашылық ұжымдастыру, КСРО-дағы мәдени төңкерісі көмектесті. Орыс, татар, корейліктер басымдылық бойынша қала этностары болып қалды, ал қазақтар, немістер, өзбектер, әзербайжандар –ауыл этностары болып қалды.
Толығымен, 1951-1970 жж. КСРО басқа республикаларынан Қазақстанға көші-қон процесінің басыла бастауы байқалды. 1951-1970 жж. 100 мың биіктіктен ол теріс көші-қон өсуге дейін өзгерді. 1955-1959 және 1962 жж. қазақтардың басқа республикалардан, сонымен қатар Қытайдан қайта оралуы бір уақытта жүрді. 1970-1990 жж. көші-қон көбеюдің теріс республикаралық өсуі байқалды. 1970 ж. көші-қон жылыстауы 35 мың адамды, 1988 ж. 95 мың адамды құрды. Қазақстандағы олар үшін сәтсіз саяси процестер нәтижесінде Ресейге орыстардың жылыстауымен 1985-1988 жж. республикаралық жоғалтулардың өсуі күшейді. 1983-1987 жж. Қазақстандағы халықаралық эмиграциясы аз санды болды. 1988 ж. КСРО-дан эмиграцияға шектеуі түсіріле басталды. 1988 ж. Қазақстаннан 23,5 мың адам қоныс аударды, бұл процесс 1990 ж. да жалғасты және 92,3 мың адамға дейін жетті. Эмигранттардың негізгі бөлігін немістер, еврейлер, гректер құрды. 1989-1990 жж. мемлекетаралық теріс көші-қон көбеюінің қысқаруы 1989 ж. 46,8 мыңнан 1990 ж. 38,6 мыңға дейін байқалды. 1988-1990 жж. Қазақстаннан мемлекетаралық көші-қон бойынша шығатындар арасында орыстар саны 53-55%, украиндықтар -9-12, немістер 6-8, қазақтар 6-9% болды, ал 1990 ж. республикаға келгендер арасында орыстар саны 48%, украиндықтар -8, немістер – 5, қазақтар – 20% құрды. Осылай 1990 ж. республикааралық көші-қон бойынша орыстар саны 17,7, украиндықтар саны – 4,1 мыңға қысқарды, қазақтар саны 16,6 мың адамға өсті. Қазақ этностарын жинастыру процесі күшейді. 1989 ж. бастап Өзбекстан (әсіресе Қарақалпақстаннан), Ресей, Түрікменстаннан Қазақстанға қазақтардың қайта оралу процесі қайта жалғасты. 1991 ж. бастап, тұрғындар көші-қонында жаңа кезеңі басталды. Бұл Қазақстаннан келген қазақтар емес тұрғындар жылыстауының өсуімен, Өзбекстан (соның ішінде Қарақалпақстан), Түрікменстан және Ресей елдерінен қазақтардың көші-қон ағынының өсуімен сипатталады. 1991 ж. Қазақстанның ТМД елдерімен көші-қон айырмасы 10 мың адамды құрды, ал Қазақстанның солтүстігі мен шығысы барлық ТМД елдерінен орыстарды жинады. 1991 ж. Монғолиядан қазақтардың келуі байқалды – 12,5 мың адам, олар сол жерде мәңгілікке қалуды көздеді. Барлығы Монғолиядан 1991-1992 жж. ішінде 41 мың қазақтар келді. Шығыс еуропа елдерінің жұмыс мамандары Қазақстаннан шығады, бірақ ҚХР-нан қытайлықтар жұмыс істеуге келеді (ауыл және сауда жұмысшылары). 1991 ж. Қазақстанның этномиграциялық нәтижесі біздің есептеулер бойынша (барлық таяу және қиыр шетелдерімен) қазақтар плюс 41,0 мың адам, орыстар бойынша минус 24,0 мың адам болды. Қазақстанның оңтүстік және батыс облыстарынан, тек солтүстік облыстарына орыстардың келуі айқын, сонымен қатар Семей, Торғай, Жезқазған облысынан орыс тілді тұрғындардың жылыстауы байқалды. жүктеу/скачать 203,6 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|