Бизнес  компанияның  PR  бөлімі,  жұртшылықпен  байланыс  бөлімінің

№№1-12(92-103), қаңтар-желтоқсан, январь-декабрь, January-December, 2015    ISSN 2307-0250 
Žas ġalymdar žaršysy – Vestnik molodyh učenyh – Messenger of young scientist 
______________________________________________________________
 
 
 
54 
PR технологиялары тұтынушыларға (инвесторлар мен акционерлерге), серіктестерге 
компанияның  жаңа  саясатын,  ұстанымдарын  түсіндіріп,  клиенттердің  бұрынғы 
белсенділіктерін одан әрі арттыруға ықпал етіп, өзінің жаңа мүдделерін таныстыруы 
тиіс [23]. 
Сонымен,  бизнестегі  инвесторлармен  байланыстың  негізгі  міндеттері: 
компания  мен  инвесторлардың  өзара  әрекеттесу  жоспарын  құрып,  оны  іске  асыру; 
бәсекеге қабілеттілікке жан-жақты талдау  жасау;  акционерлердің оңтайлы құрамын 
анықтау  және  оны  қалыптастыру;  инвесторларға  компаниядағы  өзгерістер  туралы 
ақпаратты әзірлеу;  анализ жасаушылар, делдалдар мен инвесторлар  үшін компания 
мен  ондағы  жаңалықтар  туралы  ақпараттық  материалдарды  дайындау;  ұжымдық 
сайттың қоғаммен байланысқа қатысты бөлімін ұдайы бақылауда ұстау; мониторинг 
жасау;  қор  биржасының  өкілдерімен  қарым-қатынасты  қолдау;  кіріс  пен 
инвесторларды жинау бойынша есеп беретін шараларды ұйымдастыру және т.б. 
Бизнестегі  жұртшылықпен  байланыс  бөлімі,  PR  мен  жарнаманың 
айырмашылығы,  MICE,  медиажоспарлау,  ұжымдық  басылым.  Америкадағы 
1813  жылдың  «Міндетті  бастапқы  білім  алу»  туралы  заңына  сәйкес,  әрбір 
америкалық  жазып,  оқи  алуға  міндеттелді.  Осы  заң  қабылданғаннан  кейін  екі 
жылдың  ішінде  сауатты  адамдардың  саны  айтарлықтай  арта  түсті.  Бір-бірімен 
бәсекеге  түсетін  газеттер  мен  журналдардың  саны  артты.  Барлық  қызықты 
жаңалықтар  мен  оқиғалар  туралы  ақпараттар  жинайтын  баспасөз  агенттері  пайда 
бола  бастады.  Кейін  олар  оқырманға  қызықты  оқиғаларды  ойлап  таба  бастады  [2]. 
Осылайша жұртшылықпен байланыс агенттіктері пайда болып, дами бастады. 
6 кесте – Жұртшылықпен байланыс бөлімінің үлгісі 
Бизнес саласындағы жұртшылықпен байланыс бөлімі басшысының міндеттері: 
-  ҚБ  саласындағы  сыртқы  және  ішкі  саясат  тұжырымдамаларын  әзірлеу;  -  ҚБ 
саласындағы  бағдарламаларды  құруға  жетекшілік  ету;  -  Ұйым  туралы 
PR-менеджер 
Хатшы 
 PR-менеджердің көмекшісі 
Хатшы 
 
Суретке 
түсіруші 
 
Іскери 
сапарларды 
ұйымдас-
тырушы 
Ұжымдық 
басылым 
редакторы 
Баспа мен 
жарияла-
нымға 
жауапты 
адам 
 
Баспасөз 
атташесі 
Хатшы 
Хатшы 

№№1-12(92-103), қаңтар-желтоқсан, январь-декабрь, January-December, 2015    ISSN 2307-0250 
Žas ġalymdar žaršysy – Vestnik molodyh učenyh – Messenger of young scientist 
______________________________________________________________
 
 
 
55 
экономикалық,  қоғамдық-саяси,  әлеуметтік  ақпараттарды  жинақтап,  талдау  жасау 
қызметін  үйлестіру;  -  Түрлі  қоғам  топтары  мен  БАҚ-пен  басшылықтың  екі  жақты 
тұрақты  әрі  тиімді  байланысын  қамтамасыз  ету;  -  Компания  қызметі  туралы 
ақпараттық-жарнамалық  материалдарды  таратумен  қамтамасыз  ету;  -  Компания 
абыройына  әсер  ететін  қоғамдық  пікірдің  негізгі  факторларына  зерттеу  жүргізуге 
жетекшілік  ету;  -  Ұжымдық  басылым,  ұйымның  ресми  веб-ресурсы  мен  өзге  де 
ақпараттық  материалдардың  тұжырымдамасын  бекіту;  -  ҚБ  саласындағы  ұйым 
саясатын  жүзеге  асыруға  бағытталатын  шығындардың  (бюджет)  қаржы  жоспарын 
әзірлеу;  -  ҚБ  бөлімінің  қызметкерлері  мен  ҚБ  менеджерлерінің  жұмыстарына 
басшылық  ету;  -  Тауарлар  мен  қызметтерді  алға  жылжытуға  байланысты 
дайындалатын ақпараттық-жарнамалық қолдаулар мен маркетингтік жұмыстарға  ат 
салысу;  -  Ұйымның  бөлімшелері  арасындағы  ақпараттық  байланыстардың  тиімді 
болуына  ықпал  ету;  -  Компанияның  оң  әлеуметтік-психологиялық  климатын 
қалыптастыруға қатысу [2]. 
Қоғаммен  байланыс  маманының  атқаратын  міндеттері:  -  Компанияның  ҚБ-қа 
қатысты  барлық  жұмыстарын  орындау;  -  Ұйымның  ҚБ  саласындағы  барлық  ішкі 
және  сыртқы  саясатының  жоспарын  құруға  қатысу;  -  БАҚ  өкілдері  мен 
жұртшылықпен  үздіксіз  байланыста  болу,  оларды  басшылықтың  ресми  шешімдері 
мен  талаптарымен  таныстыру;  -  Ресми  сұранымдарға  жауап  әзірлеп  қою  және 
компания қызметі туралы ақпараттық материалдарды уақытылы таратып тұру; - БАҚ 
пен  жұртшылықтың  қатысуымен  өткізілетін,  ақпараттық-жарнамалық  сипаттағы 
баспасөз  конференцияларына,  брифингтер  мен  PR-науқандарға  қатысу;  -  Баспасөз 
парақшаларын  және  БАҚ  өкілдеріне  арналған  өзге  де  ақпараттық  материалдарды 
әзірлеу; - Электронды және баспа БАҚ-тарына мониторинг жасау; - Ішкі қолданулар 
үшін  ақпараттық-сараптамалық  материалдарды  әзірлеуге  қатысу;  -  Ұжымдық 
басылым  мен  ұйымның  ресми  веб-ресурсына  мәтіндерді  әзірлеу;  -  Әлеуметтік 
зерттеулерге қажетті тапсырмаларды әзірлеуге және ұйыммен өткізілген ақпараттық-
жарнамалық сипаттағы шаралардың қорытындысы бойынша қорытынды есептемені 
құруға  қатысу;  -  Мұрағатқа  өткізу  үшін  қажетті  ақпараттық  материалдарды 
жинақтауға,  сақтауға  қатысу;  -  Басшылық  шешімін  орындау  және  жариялауға 
болатын  жұмыстар  болса,  уақытылы  жұмыстың  барысы  мен  нәтижесі  туралы 
ақпаратты тарату. 
Әр  компанияның  өз  ұжымдық  мәдениеті  болады.  Ұжымдық  мәдениет 
элементтері:  корпорация  миссияларының  декларациясы;  ұжымдық  рух;  басшылық 
пен  көшбасшылық  стилі;  тілдесудегі  іскери  этикет;  қызметкерлерді  ынталандыру, 
фирмалық  стиль,  әлеуметтік  серіктестік,  сапа  мәдениеті.  Егер  сіздің  компанияңыз 
туралы  адамдар  білсе  –  бұл  жарнама,  егер  сіздің  өніміңізді  тұтынса  немесе 
пайдаланса – бұл промоушн, егер сіздің компанияңыз туралы адамдар әңгіме өрбітсе 
– бұл Пиар. 
280 мың таралымнан тұратын The Mercury News америкалық газетін Кремний 
алқабының тұрғындары үш тілде – ағылшын, испан және вьетнам тілдерінде оқиды 
[2].  Газеттің  соншалықты  сұранысқа  ие  болуы  тиімді  жүргізілген  масс-медиа 
коммуникациясының нәтижесі. 
Газеттің атқарған 12 қағидасына тоқталып өтейік: 
1.  Егер  сіз  электронды  поштамен  хабарлама  жіберетін  болсаңыз,  ол  спамға 
ұқсамауы  тиіс.  Жадыңызда  болсын:  БАҚ  құралдарына  күніне  жүзден  аса  ақпарат 
келіп түседі. Маңызды жаңалық екені поштаның тақырыбынан-ақ аңғарылып тұруы 
керек. 
2. Хабарламаға jpeg. форматындағы фотосуретті бекітіп қойыңыз. 
 

№№1-12(92-103), қаңтар-желтоқсан, январь-декабрь, January-December, 2015    ISSN 2307-0250 
Žas ġalymdar žaršysy – Vestnik molodyh učenyh – Messenger of young scientist 
______________________________________________________________
 
 
 
56 
3. Қоңырау шалып, сіздің баспасөз парағыңыздың ашылып, оқылғандығына көз 
жеткізіңіз. 
4.  Хабарламаның  астында  міндетті  түрде  мекен-жай,  телефон  нөмірлері 
көрсетілуі тиіс. 
5. Жұмыс қаншалықты ерте атқарылса, соншалықты жемісті болады. 
6.  Журналистерге  жұмыс  телефонын,  ұялы  телефоныңыздың  нөмерін,  тіпті 
үйіңіздегі  телефонның  нөмерін  беріңіз.  Ақпараттың  жариялануы  журналистке  ғана 
емес, сізге де зор пайда тигізетінін естен шығармаңыз. 
7.  Журналистердің  сұхбат  аламын  деп  ниет  білдірген  адамдарымен  байланыс 
орнатып беріңіз. 
8.  Компанияңыздың  веб-парақшасы  қаншалықты  оңай  әрі  ақпаратқа  толы 
болса, тұтынушылармен де жұмыс істеу қиындық туғызбайды. Бастысы  уақытында 
сайтты жаңартып отыру. 
9. Кәсіби сленг қолданбауға тырысыңыз. 
10. «Заманауи үрдістен» қалып қоймаңыз. 
11. «Ерекше адамдарды» табыңыз. 
12. Бұрыс ақпарат кеткен жағдайда бекем болыңыз [8]. 
Пиар  классигі  Сэм  Блэктің  айтуынша,  ұжымдық  басылымның  міндеттері:  - 
Қызметкерлерді  компанияның  болашақ  жоспарларымен,  мақсаттарымен,  оның 
міндеттерімен,  саясатымен  таныстыру;  -  Компанияның  күрделі  және  дағдарыстық 
жағдайларын  қызметкерлерге  ескерту;  -  Қызметкерлерді  сәттілікпен,  табыспен 
шабыттандыру,  жұмысқа  уәждеу;  -  Жағымды  имиджді  сақтау,  қызметкерлер 
арасындағы  ішкі  жағымсыз  имиджді  ретке  келтіру;  -  Қызметкерлердің  біліктілігін 
арттыру жобалары. 
Ұжымдық басылым қандай жағдайда болуы шарт: - Қызметкерлер саны – 400-
ден  астам  болған  кезде;  -  Компания  филиалдарының  саны  –  3-тен  көп  болғанда;  - 
Әртүрлі департаменттер немесе компания ішілік бағыттар  – 5-тен жоғары болғанда 
ұжымдық басылым болғаны дұрыс. 
Ұжымдық  басылымның  айдарлары:  -  Басшы  сөзі  –  компания  басшысының 
компания  жетістіктері  туралы,  даму  мәселелері,  нарық  үрдісі  туралы  сөздері, 
ұжымды құттықтаулары және т.б.; - Жаңалықтар айдары – компанияның кез-келген 
жаңалықтары  (жұмыс  жүргізудің  жаңа  тәсілдері,  өндіріс  технологиялары, 
ақпараттық  жүйелер  және  т.б.);  -  Компания  шығаратын  жаңа  өнімдер  мен 
қызметтерді  сипаттау;  -  Шаралар  айдары  –  компания  өткізген  шараларды  сипаттау 
(шеберлік сыныптары, баспаcөз конференциялары және т.б.); - Жаңа қызметкерлерді 
таныстыру;  -  Компаниядағы  адамдар,  жеке  бөлімшелердің  қызметтерімен 
таныстыру;  -  Тарих  айдары,  мұнда  белгілі  бір  күннің  өткен  жылдарында  қандай 
айтарлық  оқиға  болғандығы  туралы  жазылады  (мысалы,  тура  осы  күні  1999  жылы 
компанияда  осындай  ерекше  күн  болды);  -  Зерттеулер  мен  ғылыми  әзірлемелер;  - 
Басқа  газеттер  мен  журналдардағы  пайдалы  мақалаларды  көшіріп  жариялау;  - 
Нарыққа 
шолу 
(сарапшылардың 
бағалаулары, 
компания 
мамандарының 
сараптамалық  көзқарастары);  -  Компанияның  әлеуметтік  өмірі  (қайырымдылық, 
демеушілік, жебеушілік); - Сұрақ-жауап айдары; - Ойын-сауық айдары [9]. 
Бизнес  компаниядағы  PR  менеджерінің  қызметтері:  -  PR  маманы  жоспардағы 
және  тұрақты  жұмыстарын  жүргізеді;  -  Ұйым  мен  жұртшылық  арасындағы  өзара 
байланыс  жұмыстарымен  айналысады;  -  Ұйым  туралы  пікірлердің  бақылауын 
(мониторингін) жүргізеді, ұйым ішінде де, сыртқы пікірлерді де есепке алады; - PR 
маманы  саясатты,  биліктегі  жаңалықтарды  бақылап  отырады,  олардың 
жұртшылыққа,  ұйымға  тигізер  әсерлері  туралы  түсіндіру  жұмыстарын  жүргізеді;  - 

№№1-12(92-103), қаңтар-желтоқсан, январь-декабрь, January-December, 2015    ISSN 2307-0250 
Žas ġalymdar žaršysy – Vestnik molodyh učenyh – Messenger of young scientist 
______________________________________________________________
 
 
 
57 
Аудитория  мен  мақсатты  аудитория  арасындағы  екі  жақты  қарым-қатынасты 
орнатады. 
Медиажоспар  құру  арқылы  компания  қоғам  алдындағы,  БАҚ  алдындағы 
жариялылығын  қамтамасыз  етеді.  Белгілі  бір  сарапшылардан  сұхбат  алу,  ұйым 
басшылығының  атынан  мақала  жариялау,  бағдарламаға  қатысу,  сессияларға  барып 
баяндама  оқу  деген  секілді  жұмыстарды  алдын-ала  жоспарлап,  бекітіп  қояды  [10]. 
Әдетте  медиажоспар  бір  жылда  бір  рет  жазылады.  Сондай-ақ,  осы  жоспар  аясында 
MICE  (Meeting-Incentive-Conferences-Events)  жұмыстары  жүргізіледі.  Meetings  – 
компания  басшысының  іскери  кездесулерін  ұйымдастыру;  Incentive  –  қозғау  салу, 
ынталандыру  жұмыстары.  Бұл  компания  қызметкерлерін,  серіктестерді  немесе 
тұтынушыларды  демалысқа,  сапарға  апарудан  тұрады.  Conference  –  тақырыптық 
ұжымдық конференцияларды ұйымдастыру бойынша қызметтер жиынтығы. Events / 
Exhibitions  –  халықаралық  салалық  көрмелерге  экспонент  ретінде  немесе  компания 
тауарлары  мен  қызметтеріне  назар  аудартушы  қонақ  ретінде  қатысу  не  болмаса 
серіктестерді іздестіру. 
МІСЕ  мақсаттары:  қызметкерлерді  ынталандыру;  кәсіби  коммуникацияны 
дамыту;  қызметкерлер  құрамын,  серіктестерді  және  тұтынушыларды  оқыту; 
компания  мен  бренд  пиары,  олардың  құндылықтарын  көрсете  білу.  МІСЕ 
индустриясының  ерекшелігі:  маусымды  емес,  болжау  жұмыстары,  шараларды 
жоспарлау, табыс түсімі  жоғары клиентке бағытталу [11]. Көп компаниялар:  «Бізге 
пиардың  қажеті  жоқ,  жарнама  бізді  танымал  етеді,  барлық  мәселені  жарнама 
шешеді»,  - деген қате  түсінікте. Сол себептен, дағдарыс жағдайы орын алған сәтте 
немесе белгілі бір шара өткізер кезде кімге жүгінерлерін білмей, әбігерге салынады. 
Жарнама мен паблик рилейшнздің жеті айырмашылығын атап өтуге болады: 
1.  БАҚ-та  насихаттау/жариялауға  келгенде  жарнама  ылғи  да  ақылы  болады. 
Компания  уақыт  пен  жарнама  алаңына  ақы  төлейді.  Ал  PR  қызметі  бұл  жағдайда 
компания  үшін  тегін  жарнама  алуды  көздейді.  Мұнда  PR  құралдар  баспасөз 
парақтары,  конференциялар  және  т.б.  PR  маманы  БАҚ-тың  өз  компаниясының 
қызметі туралы тегін ақпарат таратуына қол жеткізуі тиіс. 
2. Материалдарды бақылауда ұстау мәселесіне келгенде жарнамада бұқаралық 
ақпарат  құралдарына  жариялайтын  барлық  материалдарыңызды  қадағалап  тұруға 
компанияның  құқығы  болады,  өзгерістер  енгіземін  десеңіз  де,  өз  еркіңізде,  себебі 
жарнамаға  үлкен  көлемдегі  қаражатты  компания  төлейді.  Ал  PR-да  сіздің 
компанияңыз  туралы  ақпарат  жариялана  ма,  жоқ  па,  сіз  қадағалай  алмайсыз,  тіпті 
ақпарат шыққан күннің өзінде қандай формадағы ақпарат таратылатынын қадағалай 
алмайсыз.  БАҚ-қа  сіз  жіберген  ақпарат  қызығушылық  тудырмаса,  сіз  жариялаңыз 
деп талап қоя алмайсыз. 
3.  Материалдардың  насихатталу  ұзақтығы  –  бұл  жағдайда  сіз  жарнаманың 
уақыты  мен  жарнама  алаңына  қаржы  бөлгендіктен  оның  ұзақтығын  да,  көрсетілу 
уақытын да қадағалай аласыз. Ол теледидар, радио, баспа жарнамасы болса да, сіздің 
бюджетіңізге байланысты жұртшылыққа таратылады. Ал паблик рилейшнзде сіздің 
компанияңыз туралы ақпарат бір рет қана таратылады. Ешқандай бұқаралық ақпарат 
құралы сіз жіберген баспасөз парағын екінші рет жарияламайды. 
4.  Тұтынушылардың  ақпараттық  материалдарға  деген  көзқарастары  қашан  да 
әртүрлі. Бірақ кез-келген тұтынушы жарнаманың тапсырыс берушінің ақы төлеуінің 
арқасында оның тауарының жарнамаланып тұрғанын сезеді. Бірден ойына олардың 
өз  тауарларын  өткізгісі  келіп  тұрғаны  келеді.  Ал  PR-да  тұтынушы  тәуелсіз 
ақпараттарды  оқи  отырып,  өздігінен  сенімге  кіріп,  оның  жай  ғана  ақпарат  екенін 
түсініп, жақсы көзқараста болады. 

№№1-12(92-103), қаңтар-желтоқсан, январь-декабрь, January-December, 2015    ISSN 2307-0250 
Žas ġalymdar žaršysy – Vestnik molodyh učenyh – Messenger of young scientist 
______________________________________________________________
 
 
 
58 
5.  Ақпараттың  креативтілігіне  тоқталсақ,  жарнаманың  өзі  креативтен  тұрады. 
Сізге  жарнама  хабары  үшін  жаңа  идеялар  ойлап  табудың  қажеті  шамалы.  PR-да 
ақпаратыңыз  креативті  болудан  бұрын  өте  өзекті  әрі  маңызды  болуы  тиіс.  Сіз 
қажетті мәліметті қажетті уақытта тарата білуіңіз қажет. 
6.  Аудиторияға  бөлетін  болсақ,  жарнамада  мақсатты  аудиторияның  басым 
бөлігі  –  тауарлардың  тұтынушылары.  Ал  PR-да  аудитория  ішкі  жұртшылықпен 
шектеліп  қалмаған,  мұнда  сіз  БАҚ-пен,  билік  құрылымдарымен  және  сыртқы 
мақсатты аудиториямен байланыс орнатасыз. 
7.  Жарнамада  ақпаратты  тарату  түрі  тұтынушыда  «Бар  да,  сатып  ал», 
«Хабарлас  та,  тауарды  жеңілдікпен  ал!»,  «Дәл  қазір  сатып  алыңыз!»  деген  секілді 
түрлі  әрекеттерге  шақырса,  PR-да  мүлдем  коммерциялық  жолдау  болмауы  керек, 
онда  бұл  материалыңыз  жарнамаға  айналып,  ешқандай  БАҚ  сіздің  мәліметіңізді 
жарияламай  қояды.  Барлық  мәтіндер  қатаң  түрде  іскери  немесе  публицистикалық 
стильде жазылады. 
Пиартанушы  Фрэнк  Джефкинстің  айтуынша:  «Егер  жарнама  негізінен 
коммерциялық компанияларға қажет болса, PR барлығына қажет». Жарнама – сіздің 
өзіңіз туралы: «Мен жақсымын», - деп айтуыңыз болса, ал PR – жұрттың сіз туралы: 
«Ол  жақсы»,  -  деп  айтуы.  Тек  жарнаманың  арқасында  танылып  жүрген 
компанияларға  серіктестермен  жұмыс  істеу  үшін  міндетті  түрде  PR маманы  қажет. 
Олай  болмаған  жағдайда  сіздің  компанияңызбен  жұмыс  істеу  түгілі,  бір  істі 
ортақтасып қолға алу қиынға соғады. Сол себепті де, жеке бір PR бөлімі болмаса да, 
ұйымда PR-ға жауапты бір-екі адам қызмет етуі керек. 
Сондай-ақ,  PR  қызметтерді  ішкі  және  сыртқы  деп  бөледі.  Олар  да  белгілі  бір 
жинақталған  бағыттарға  сәйкес  іске  асырылады:  -  Ішкі  PR:  фирма  жұмысының 
тиімділігіне  қол  жеткізу  (ұйымдастыру,  құрылымы).  Мұнда  PR  мамандарының 
әрекет ету объектісі – компания мен оның қызметкерлері болып саналады; - Сыртқы 
PR:  фирмадан  тыс  байланыстар  (ұйымдар),  мұнда  PR  маманының  әрекет  ету 
объектісі қызметтер мен тауарлардың тұтынушылары болып табылады. 
PR негізгі 3 қызметті атқарады: 
1.  PR  науқаны  жүргізіліп  жатқан  ұйымның  қызығушылықтары  мен  онымен 
жұртшылықтың  қанағаттануы  мақсатында  қоғамдық  пікір  мен  олардың  өзін-өзі 
ұстауларын  бақылауда  ұстау.  Бұл  қызмет  жиі  сынға  түседі,  себебі,  бұл  жағдайда 
ұйым  жұртшылықты  өзінің  құрбаны  ретінде  қарастырады.  Мұнда  ұйымға  қажетті 
бағытта  адамдардың  санасы  мен  өзін-өзі  ұстауларына  қарап  қоғамдық  пікірді 
бұрмалау жұмыстары жүргізіледі. 
2.  Жұртшылыққа  әрекет  ету.  Ұйым  қоғамда  орын  алған  жағдайларды, 
мәселелерді есепке алып, қоғам қамын ойлағандай әрекеттер жасай бастайды. 
3.  Ұйыммен  тікелей  байланыстағы  өзге  ұйымдармен  (сонымен  қатар, 
қызметкерлермен,  тұтынушылармен,  жеткізушілермен,  өндірістік  қызметкерлер 
тобымен) өзара тиімді  қарым-қатынаста болу  деңгейіне қол жеткізу.  Ол үшін бірге 
атқарылған нәтижелі жұмыстардың саны көп болуы керек [12]. 
Бұл  қызмет  Сэм  Блэктің  ымыраға  келу  моделінің  негізі  болып  табылады.  С. 
Блэк  ол  моделді  өте  пайдалы  әрі  жемісті  деп  санады.  Себебі  мақсатты  аудитория 
ұйымның өзара байланысқа түсетін серіктесінің қызметін атқарады. Сондай-ақ, Сэм 
Блэк  өз  сөзінде:  «Бұқаралық  ақпарат  құралдарымен  немесе  баспасөз  қызметімен 
байланысыңыз  қандай  болса,  жұртшылыққа  деген  қарым-қатынас  та  сондай 
деңгейде болмақ», - деп айтып өткен болатын. 
PR  маманының  міндеті  –  коммуникация  моделін  қателеспей  құру.  Мақсатты 
топтарды ажырата білу, сәйкесінше қажетті тақырыпта жұмыстар атқару. Мақсатты 
топтарды:  элита,  кедей  топ,  бай  топ,  жұмыскерлер,  қызметкерлер,  зейнеткерлер, 

№№1-12(92-103), қаңтар-желтоқсан, январь-декабрь, January-December, 2015    ISSN 2307-0250 
Žas ġalymdar žaršysy – Vestnik molodyh učenyh – Messenger of young scientist 
______________________________________________________________
 
 
 
59 
студенттер,  діндар  адамдар,  спортшылар,  кәсіпкерлер,  шенеуніктер  деген  секілді 
топтарға бөліп қарастыру. 
Бизнес  компанияда  сонымен  қатар  баспасөз  киті  де  болу  керек.  Қазіргі  таңда 
баспасөз  конференцияларын  өткізу  барысында  ұйымдастырушылар  тек  баспасөз 
парақтарын  таратумен  шектеліп  қалмайды.  Журналистерге  баспасөз  киттері 
ұсынылады.  Әдетте  оның  ішіне  фирма  логотипімен  безендірілген  папка,  баспасөз 
релизі,  баспасөз  конференциясының  бағдарламасы,  деректер  парағы  (компания 
дамуының  негізгі  кезеңдері  мен  жетістіктері);  шарада  сөз  сөйлейтіндер  туралы 
шағын  мәлімет  пен  олардың  фотосуреттері  немесе  толық  аты-жөндері  мен 
қызметтері  жазылған  деректер  кіреді.  Сондай-ақ,  өз  фирмаңыздың  беделін  кішкене 
болса  да,  арттырғыңыз  келсе,  фирмалық  белгісі  бар  блокнот  пен  қаламды  қосып 
таратуыңызға болады [14]. 
Баспасөз  конференциясын  өткізген  кезде  презентация  да  қонақтарға 
көрсетіледі  (белгілі  бір  өнім  немесе  қызметті  таныстырған  кезде  өткізіледі).  Сэм 
Блэк  бір  сөзінде  айтып  өткендей:  «Презентациямен  қонақтарды  таныстырған  кезде 
көпшілікті  бір  нәрсемен  болса  да  таңқалдырмау  –  шараны  өзгелерден  ерекше  деп 
айтуға тұрмайтындығын көрсетеді», - деп айтқан. 
Компанияда бэкграунд деген құжаттың болғаны жөн. Ол  – оқиғаның бастауы, 
тәжірибе – бұл ұйымның өзіндік бір өмірбаяны жазылған құжат. Оның ішінде шағын 
түрде  компания  туралы  негізгі  деректер  сипатталады.  Тоқталып  өтсек:  негізі 
қаланған  жылы,  инвесторлар,  қызмет  ету  салалары,  бәсекелестерден  негізгі 
артықшылықтары,  жетістіктері,  қызметкерлерінің  саны,  кеңселерінің  орналасу 
жағдайы, соңғы жылдың қаржылық нәтижесі және т.б. деректер көрсетіледі. 
Сондай-ақ,  әр  ұйымның  өз  баспасөз  папкасы  болуы  керек.  Оның  ішіне: 
бэкграунд,  басшылардың  өмірбаяндары,  ұжымдық  буклет,  жылдық  есептеме, 
өнімдердің сипаттамасы, кейстер (пайдалы мысалдар), факт-парақша, соңғы 2-3 айда 
жазылған  баспасөз  парақтары,  фотосуреттер  немесе  компания  өнімдерінің 
фотосуреттері басылған CD диск болуы тиіс. 
Қорыта  айтқанда,  бұл  жұмыста  бизнес  компаниядағы  PR  мамандарының 
қоғаммен  (тұтынушылармен,  БАҚ-пен)  жұмыс  істеудегі  тұрақты  қызметін, 
бизнестегі  PR  жобасы  мен  PR  науқандарын,  олардың  маңызы  мен  қызметтерін, 
бизнестегі  паблик  рилейшнз  тәсілдерін,  компанияның  жұртшылықпен  өзара 
әрекетін,  арнайы  шараларды  ұйымдастыруды,  сонымен  қоса,  бизнес  компанияның 
PR  бөлімі,  жұртшылықпен  байланыс  бөлімінің  негізгі  міндеттері  және 
инвесторлармен, 
акционерлермен 
байланысты, 
PR 
мен 
жарнаманың 
айырмашылығын,  компаниялардың  жіберетін  қателіктерін,  MICE,  медиажоспарлау, 
ұжымдық басылым туралы мәліметтерді қарастырылды. 
Егер бизнес компаниялар осы жұмыста ұсынылған ережелер мен қағидаларды 
берік  ұстанса,  оның  нарықтағы  орны  мен  танымалдығы  да  арта  түсетіндігі  анық. 
Компаниядағы  ішкі  пиар,  яғни  ұжыммен  жұмыс  істеу,  фирмалық  басылымдардың 
болуы  ішкі  ортаның  сенімін,  қарым-қатынасын  нығайта  түседі,  ал  сыртқы  пиар 
серіктестермен,  инвесторлармен,  акционерлермен,  ықтимал  тұтынушылар  мен 
клиенттермен  байланысты  жеңілдетеді.  Сондай-ақ  жұмыста  паблик  рилейшнздің 
артықшылықтары мен өзектілігі анық көрсетілді. 
 

жүктеу/скачать 4,57 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: