№1 (37) 017 бас редактор
жүктеу/скачать 4,34 Mb. Pdf көрінісі
|
| ҰЛТТЫҚ ТӘРБИЕ
Бұл үрдерістің барысындағы ең ма ңыз - дысы мұғалімнің қарым-қатынас шығар ма- шылығы болып табылады. Бірдей тапсыр ма- ны, бірдей әңгімені мұғалім әр түрлі ырғақ- пен, әр түрлі көңіл-күймен беріп, өт кізе ала ды. Педагогикалық қарым-қатынас тың ма ңыз- ды лығын ескере отырып «Сынып қа кіретін педагогқа бірнеше ереже» ұсыныбақшымыз: • Мұғалім балалармен қарым-қатынасы ту ралы алдын ала ойлап, оны ойша құруы керек. • Педагогикалық қарым-қатынас құру кезінде педагогикалық мақсатты ғана көздеп қоймай, баланың мүддесін де ескеруі тиіс. • Педагогикалық іс-әрекетте қарым- қатынас жасаудың барлық түрлерін қолдану керек (ақпарат алмасу, өзара әрекеттестікті ұйымдастыру, баланың тұлғалық қасиеттерін аша білу, оған ықпал ету және т.б.). • Қарым-қатынас жасау арқылы шешетін мәселені айқын және нақты тұжырымдап алу. • Қарым-қатынас жасаудың стратегиясы мен әдіс, жолдарын ойластырып алып, бала- ның санасы мен мінез-құлқына ықпал ететін әдістерді таңдап отыруы керек. • Тәрбиеленушілермен қарым-қатыста тілдесуді «тік», жоғарыдан төменге қарай емес (педагог баладан биік), керісінше, «көлденең» (педагог пен оқушы бірдей) дәрежесінде ұйымдастырған жөн. • Балалармен қарым-қатынас жасауда олардың көңіл-күйін түсінуге талпыну керек, сыныптағы климаттың кішкентай болса да өзгерістеріне назар аударып тұрған дұрыс. • Тілдесу кезінде мұғалім өзін еркін ұста уы тиіс, ешқандай бөгеліп қалушылық, бейберекет қозғалыс, бос күлкі болмау керек; • Кейбір оқушыларға деген келеңсіз ойларын қарым-қатынас барысында көрсет- пеу ге тырысу керек. • Мұғалімнің сөзі бір балаға немесе балалар тобына нақты бағытталуы қажет. • Қарым-қатынас «билік» түрінде құрыл мауы тиіс. Ең кішкентай сәбидің де қарым-қатынаста өз еркіндігіне талпынатыны әрқашан есте болғаны жөн. • Балалар ұжымындағы психологиялық атмосфераны тани білуі баламен қарым- қатынасқа көмегін тигізеді. • Оқушыларды ести және тыңдай алу керек. • Оқуышалардың мұғаліммен тікелей қарым-қатынасы кезінде олардың көңіл-күйін сезе білуі тиіс. • Балалар арасында теке-тірестер орын алуы әбден мүмкін екенін және мұғалім өзінің педагогикалық дәрменсіздігі арқылы оны ушықтырып алуға болатынын ұмытпағаны абзал. • Баланың қателігін айту кезінде әдеп- тілік танытқаны дұрыс. • «Қиын» мәселелерден аулақ болу үшін «неге?», «не үшін?» деген сұрақтан бастағаны жөн. • Қарым-қатынас барысында бастама- шыл болғаны дұрыс. • Қарым-қатынас кезінде әсіресе қыздар- ға көңіл бөлінуі қажет. Олар мейлінше нәзік, әрі эмоцияға жақын. • Балармен қарым-қатынас кезінде бір қалыпта (тура жоспар бойынша) әрекет жасау- дан аулақ болуы керек. • Кейбір балаларға деген жеккөрініш сезімінен аулақ болып, оны жеңе білуі мұғалім- нің педагогикалық шеберлігін білдіреді. • Констурктивті бастамасыз жасалған жұмыс (тек қана сынау) еш нәтиже бермейді. • Балаларға жиі күлімсіреу қажет. Күлкі балалармен тілдесуге, қарым-қатынас жасауға көмектеседі. • Оқушының «жүзіне қарап оқи алу». • Оқушылармен ерекшеліктеріне орай байланыс жасай алу. • Балаларды жиі қолдап, мадақтап, мақтап отыру. • Оқушы мұғалімінің өзіне қалай қарай- тын дығын білуі тиіс. Баланың тәртібіне берген баға оның мұғалімге деген қарым-қатынасын қалыптастырады. • Әр әңгімеге дайындалып, әңгімелесу стратегиясын құру керек. • Балалардың өсіп келе жатқаны және олар дың алғашқы тәртібі өзгеріп отыратыны әрқашан есте болғаны жөн. |