1. Анатомия пәніжәнемаңызы. Клиникадажәне медицина практикасында анатомия пәнініңмаңызы. Анатомиялықтексерістердіңшараларыжәнеәдістері. Адам анатомиясы
Аталық без, testis (грек, orchis, s. didymis)
жүктеу/скачать 0,58 Mb.
|
| Аталық без, testis (грек, orchis, s. didymis), - қосаталыкжынысбезі. Аталықбездіңқызметі: аталықжыныс жасушалары - сперматозоидтардытүзужәнеқан мен лимфағааталықжынысгормондарынбөлу. Сондыктанаталық без ішкіжәнесыртқы секреция бездерініңекеуіне де жатады.
Аталық без қабықтарына тоқталсақ: 1) Тері(cutis)-адам денесінің терісінің жалғасы. Жұқа,қоңыр және жақсы созылмалы келеді, тері мен май бездеріне бай және өзіне тән иісі болады; 2) Етті қабық(tunica dartos)- теріастында жатады және теріасты шелмайдың ұқсас туындысы. Құрамында эластикалық талшықтар мен бірыңғайсалалы бұлшықет тіні болады; -етті қабықтың арқасында ұма терісі біршама жиырыла алады және сыртқы орта температурасы төмендесе аталық безді қасағалық дөңеске тартады, ал жоғарыласа-едәуір созылмалы және аталық бездердің ұмаға түсуіне ықпал етеді,бұл процестер спертогенезге қажетті қолайлы температураны (33-35*C) тұрақты ұстап тұру үшін маңызы зор; 3) Сырткы шәует фасциясы (fascia spermatica externa) - іштің алдынғы кабырғасының беткей фасциясының жалғасы; 4) Аталық безді көтеретін бұлшықет фасциясы (fascia cremasterica) - эластикалы талшықтардан тұрады, беткей шап сақинасының (anulus inguinalis superficialis) жиегінен басталады, іштің меншікті фасциясынын жалғасы, дәлірек айтсақ-m.cremaster (атауы сол себепті берілген) жауып жататын аяқша аралык фасцияның (fascia intercruralis) жалғасы; 5) Аталық безді көтеретін бұлшыкет (m. сremaster) - жұқа көлденең жолақты бұлшықет талшыктарынан тұрады, іштің көлденең бұлшыұетінің (m. transversus abdominis) жалғасы; шап каналына (саnalis inguinalis) өтiп шәует шылбырының кұрамына кіреді және аталық безді тор тарізді жауып орналасады; ескеретін жағдай, m.сremaster көлденең жолақты бұлшықет талшықтарынан тұрғанымен, бірыңғайсалалы бұлшықет талшықтарымен бірге біздін еркімізге байланыссыз жиырылып аталық бездерді жоғары тартып көтереді. Ол сырткы температураның өзгеруіне байланысты; 6) Iшкі шаует фасциясы (fascia spermatica interna)-iштің көлденең фасциясының (fascia transversalis) жалғасы; ішкі шәует фасциясы аталық бездің қынапты қабығының (tunica vaginalis testis) париеталық табакшасымен бітісіп орналаскан және аталык бездің артқы жиегінде аталық без бен оның қосыалқысын жабатын висцералық жапырақшаға ауысады. айналады; 7) Аталық бездің қынапты қабығы (tunica vaginalis testis)- іш қуысы iшастардың жалғасы, яғни қынапты өсіндінің (рrocessus vaginalis) туындысы. 2 жапырақшадан тұрады: париеталық (lamina parietalis) және висцералық (lamna visceralis): -висцералық жапырақша аталық бездің ақ қабығымен бітісіп жатады және аталық без қосалқысына өтіп бітіседі, -аталық бездің артқы жиегінде висцералық жапырақша париеталық жапырақшаға ауысады, -париеталық жапырақша аталық безді айналдыра қоршап жатады және ішкі шәует фасциясымен(fascia spermatica interna) тығыз бітісіп орналасады, -париеталық және висцералық жапырақшалар аралығында- тұйық саңылау тәрізді сірлі қуыс(cavum vaginae) болады. -cірлі қуыс-қалыпты жағдайда сірлі сұйықтық бөледі, ал патологиялық жағдайда су жиналып аталық бездің шемені пайда болады. 8) Аталық бездің ақ қабығы (tunica albuginea)- аталық безді сыртынан қаптап жататын және ұманың қынапты қабығының висцералық жапырақшасымен бітісіп орналасатын фиброзды қабық.. Кабық астында аталық без заты - аталық без тіні (паренхимасы), parenchyma testis, орналаскан. Ак қабықтын артқы шетінің ішкі бетінен аталық без паренхимасына дәнекер тіннің өсіндісі - аталық без орталығы, mediastinum testis, енеді. Одан паренхиманы аталық без үлесшелеріне, lobuli testis, бөлетін жұқа дәнекер тінді аталық без қалкашықтары, septula testis, тарайды. 141.Аталық бездіңшәуетшығаружолдары, бөлімдері, қызметі. жүктеу/скачать 0,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|