Caecum (гр ек ш е typhlon, о с ы д а н с о қ ы р іш е к т ің қ а б ы н у ы - typhlitis), соқыр іш ек тоқ іш ектің басталатын жерінен оған жіңішке ішек күятын жерге дейінгі бірінші бөлігі болып табылады ; тік шамасы 6 см -д ей .көлденең шамасы 7-7,5 см-дей қап тәрізді. Caecum оң жақ мықын шүңқырында lig. Inguinale-нің латералды жартысынан жоғары орналасқан; кейде жоғары, тіпті бауыр астында орналасады (ұрықтық орналасу қалпының сақталуы). Caecum-нің алдыңғы беті тікелей іштің алдыңғы қабырғасына жанасып жатады немесе одан үлкен шарбымен бөлінеді, caecum-нің артқы жағында m. iliopsoas жатады. Caecum-нің медиалды артқы бетінен, жі- ңішке ішек құятын жерінен 2,5-3,5 см төменде кұрттәрізді өсінді, appendix vermiformis, шығады (218-сурет). Құрттәрізді өсіндінің ұзындығы мен орналасу қалпы көп өзгеріп отырады, орташа ұзындығы 8,6 см-ге тең, алайда 2% жағдайда ол 3 см-ге дейін қысқарады; құрттәрізді өсіндінің болмауы өте сирек байқалады. Құрттәрізді өсіндінің орналасу қалпына келетін бол- сақ, ол ең алдымен соқыр ішектің орнымен тығыз байланысты. Әдетте, ол соқыр ішек сияқты оң жақ мықын шұңқырында жатады, алайда соқыр ішектің орналасу қалпына қарай жоғары да, томен де жатуы мүмкін. Қалыпты орналасқан сокыр ішекте құрттәрізді өсіндінің төрт түрлі орналасу қалпын ажыратады: 1. Томен деген калыитагы (е н ж и і к е з д е с е т ін і, 4 0 - 4 5 % ж а ғ д а й д а ). Егер күрттәрізді өсін ді үзы н бод са , онда оны ң шеті кіші ж ам бас астауы куы сы на ксліп, кейде кабыну кезін де несепкуыкпен және тік іш екпен жабысып кетеді. 2. Латералды калып (25% ж ағдайда). 3. Мсдиалды кальш (17-20% ж ағдайда). 4. Сокы р іш ектін арткы жағында жогары лаған калыпта (13% ж ағдай да). Бүл жағдай да күрттәрізді өсінді ішастардын арткы жағында орналасады .
Өсіндінің орналасу калпынын әр алуан түрлерінің барлығында да оныц орталы к бөлігі, яғни ө сін д ін ің сокы р іш ектен шығатын жері түрақты . А п п ен д и ц и т болған кезде ауы рсы ну нүктесі сыртқы ж ән е кіндікті алды ңгы ж оғарғы мыкын кы лканымен косатын сызыктың ортаңғы ж ә н е сыртқы l/3 -нің ш екарасы нда н ем есе дәл ір ек айтқанда, осы сы зы қта оң ж ак 1/3-і ортаңгы үш тен бірден бөлетін нүктеде, екі алды ңғы косаты н сы зы қта іш б етін е проекцияланады .
Қарт адам дарда күрттәрізді өсіндінің қуысы ішінара н ем есе түтас бітелуі м үм кін. Қ үр ттәр ізді өсін ді соқы р іш ектің куы сы на тесікпен, ostium appcnd icis verm iform is, аш ылады . С окы р іш сктің екі бөлім ге: м енш ікті соқы р іш екке ж ән е тарлау бөлік қүрттәрізді өсін д іге бөлін уі адам нан баска а д ам т әр ізд і майм ы лдарда к езд еседі (к ем ір уш іл ер де де сокы р іш сктің ш еті ккүры лы сы ж ағы нан күрттәрізді ө сін д іге үксайды ).
А п п сн д и к ст ің ш ырыш ты кабығы folliculi lym phatici aggregati appcnd icis verm oform is - түр ін дегі лим ф а тініне бірш ам а бай да, кейбір авторлар оны ң кы зм етін осы м ен байланы сты рады (ауру туды раты н м и к р о б т а р д ы т ү т ы п , ж о я т ы н “ іш ек б а д а м ш а с ы ” , а п п е н д и ц и т т ің ж и іл іг і осы м ен т ү сін д ір іл ед і). Қ үр тт әр ізді ө сін д ін ің кабы рғасы ішек кабырғасы сиякты кабаттардан түрады . О сы кездегі деректер бойы нш а ап п ен д и к стің лим ф алы к түзіл істер і л и м ф ап оэз бен и м м ун оген езд е м аңы зды рөл атқарады , бүл оны им м унды қ ж ү й ен ің ағзасы деп карауға негіз болады . С окы р іш ек пен қ үр ттәр ізді өсін ді ж ан-ж ағы нан іш астарм ен ж абы лған. Қ ү р тт әр ізд і ө сін д ін ің ш аж ы ркайы , mesoappendix, әд ет т е оны ң ең ш етін е дей ін созы лады . 6% ж ағдайда соқы р іш ектің арткы беті іш астарм ен ж абы лм айды , бүл кезде іш ек арткы іш кабы рғасы нан д ә н е к е р тін қабаты м ен бөл ін ген , ал к үр ттәр ізді өсін ді іш астар іш інде орналасады
96.Жиек ішектің бөлімдері және қызметі, ішастарға қатынасы.