1. Асқорыту оның маңызы. Асқорыту жүйесінің қызметі. Ас қорыту типтері. Ас қорыту, оның маңызы



бет4/20
Дата13.12.2022
өлшемі2,35 Mb.
#56882
түріҚұрамы
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20
Қарынның функциялары:
1.Сөл бөлу
2.Қарын еттерінің жиырылунан-моторика
3.Асты сіңіру
4.Сыртқа шығару
5.Эндокриндік-гастроинтестиналдық гормондардың бөлінуі (ГИГ)
6.Қорғаныштық (тұз қышқылы)


Қарын сөлінің құрамы
Н2О-99,0-99,5% Құрғаққалдық-1,0-0,5%



Органикалық заттар

Бейорганикалық заттар




Әрекеті

Хлоридтер,суоьфаттар,фосфаттар,
Бикарбонаттар,натрийдің,калийдің, калцийдің,магнийдің.

Рн 1,5-2 ортпдп белок гтдролизі

-пепсин А

Оптимум әсері рН 3,2-3,5 ортада

-гастриксин (пепсин С)

Дәнекер ұлпа белоктарын ыдыратады

-пепсин В (парапепсин немесе желатиназа)

Са++ иондарының қатысымен сүт казоиногеннің казеинге айналдырады.

-ренин (пепсин Д немесе химозин)

Эмульсияланған майларды (сүт майы) глицерин мен май

-қарын липазасы

Антибактериялық әсер

2. Лизоцим (мурамидаза)

1.Қарынның кілегей қабатын механикалық және химимялық (НСІ әсері) әсерлерден қорғайды.
2. В12 витамині су сіңу үшін қажет

3. Кастла факторы-гастромукопротеид (муцин)









Қарынсөліндегітұзқышқылыныңмаңызы.
Тұз қышқылы:
1.Пепсиногенді пепсинге айналдырады
2.Айналасын қышқылдандырып пепсиннің әсерін күшейтеді
3.Белоктарды қопсытып жұмсартып, олардың ішіне фермент енуін жеңілдетеді 4.Микробтарды жояды( бактерицидтік әсер)
5.Қарынның моторикасын күшейтеді
6.Қарындағы астың 12 елі ішеке өтуіне септігін тигізеді
7.Сүтті ірітеді
8.Қарынмен ұйқы бездерінің сөл бөлінуін ретейді, гастрин мен секретин гормондардың бөлінуін күшейтеді
9.Энтерокиназа ферментінің әсерін күшейтеді

4.Он екі елі ішектегі ас қорыту. Ұйқы безі сөлінің құрамы мен қасиеттері.


Жіңішке ішек адам бойынан 4-5 есе ұзын және 3 бөлімнен тұрады:


1) 12-елі ішек,
2) аш ішек,
3) мықын ішек.
Астың ішектегі қорытылуы қуыстық және ммембраналық қорыту түрінде өтеді.
12-елі ішектегі қоректік заттардың гидролизі ұйқы безі, ішек сөлдерінде болатын ферменттер мен өттің әсерінен жүреді .
Он екі елі ішек ас қорыту жолының аса маңызды бөлігі. Оның ұзын дығы 25-30 см. Мұнда екі үлкен бездерден сөл құйылып, асты қорытуға қатысады. Олар бауырдың өті мен ұйқы безінің сөлі. Сонымен қатар, он екі елі ішектің өз бездері де ішек сөлін өндіреді.
Он екі елі ішекке келіп түсісімен асқа 3 түрлі сөл ( ұйқы безінің , он екі елі ішектің шырыны және өт ) әсер етеді . Бұлардың ішінде ең үрделісі ұйқы безінің сөлі : оның құрамында органикалық қоректік аптарды ( белок , май , көмірсу ) ыдырататын ферменттер бар . Өтте ас корытатын ферменттер жоқ , бірақ күрделі қоректік заттарды гидролиздеу үшін өт қажет . Онсыз ұйқы безі ферменттері әсер ете алмай ды , етсе де өте әлсіз болады , әсіресе май ыдырамай , майдың ішектен лимфаға өтуі тоқтап қалады . Сондықтан өт ас қорыту сөлдері қатарына жатқызылған . Он екі елі ішектің шырышты қабығында бруннер бездері бар , олар өз сөлін шығарып отырады . Он екі елі ішек сөлі сәл сілтілі ( рН – 7,2-8,0 ) , құрамында пепсин ферменті бар . Ондағы пепсин химусқа сіңген қарын сөлі пепсинімен бірлесіп , ішекте біраз уақыт белоктарды ыдыратуы мүмкін . Реакциясы сілтілі ұйқы безі сөлі мен мол мөлшерде өт келіп құйылысымен пепсиндердің әсері токтайды . Асқорытуда он екі елі ішек сөлінің айтарлықтай мәні жоқ , бірақ науқастанған жағдайда , әсіресе қарын сөлінде тұз қышқылы көбейіп кетсе , пепсиндердің әсері күшейіп , ұйқы безі ферменттерін ыдыра туы , мұның салдарынан ішекте ас қорытылуы нашарлап кетуі мүмкін .
Он екі елі ішек сөлінің болiнуi кезеген жүйке әсерінен күшейе түседі , бұл сол шығуын қан арқылы әсер ететін заттар секретин мен глюкогон де күшейтеді .


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   20




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет