Дубосеково разъезі түбінде 28-панфиловшы жауынгерлер жаудың 50 танкісінің шабуылына қарсы түрды. Саяси жетекші В. Г. Клочковтың жауынгерлерді ерлікке жігерлендіріп: “Ресей жері кең байтақ, бірақ шегінер жер жоқ, артымызда Мәскеу!”- деген создері бүкіл майданға тарап кетті. 28 жауынгер - орыстар, қазақтар, украиндар, қырғыздар - 4 сағат бойы өршелене жасалған жау танктерінің тынымсыз шабуылына ерлікпен тойтарыс берді. Бәрі қаза тапты, бірақ жауды өткізбеді.Мәскеуді қорғау тарихына панфиловшылар дивизиясы бөлімдерінің саяси жетекшілері П. В. Вихров, М. Ғабдуллин, автоматшылар Т. Тоқтаров, Р. Аманкелдиевөздерінің ерліктерімен мәңгі өшпес із қалдырды. 316-дивизия жауынгерлерінің ерлігі мен қаһармандығы жоғары бағаланды. 1941 жылы 17 қарашада оған құрметті 8-ші ҰЛАН дивизиясы атағы берілді. Қазақстанда құрылған дивизиялар Ұлы Отан соғысы майдандарына 1942 жылы кіргізілді. Ақтөбеде 312-ші дивизия Малоярославль түбінде жаудын үш-торт дивизиясынақарсы күресті. Шымкент қаласында құрылған 102-ші дивизия Украинаның солтүстік-шығысында қорғаныс шебін үстап тұрды.
Ұлы Отан соғысы барысында Сталинград шайқасыболды. Шайқасқа қатысқандардың арасында Қазақстанда жасақталған 38-атқыштар дивизиясы бар еді. Оның құрамына 62-армия, 57-армия, 64-армия,81-атқыштар дивизиясы болды.Сталинград түбіндегі жеңістен кейін 1943 ж. жазында қызыл әскер бөлімдері бірнеше жүздеген шықырым ілгері жылжып, Белгөрөд-Орел шебіне шықты. Мұнда сөл жылдың шілде. Курск түбегінде шайқас жүрді. Курск шайқасына қатысқан әскери қазақстандық 72-ші , 8-ші атқыштар дивизиялары да болды. 1944 жылдын күзі - 1945 жылдың көктемінде қазақстандықтар Еуропа халықтарын немістік езгіден азат ету ісіне де үлкен үлес қосты. Орталық және Оңтүстік-Шығыс Еуропа елдерін азат ету жорығында ерекше козге түскен Қызыл Армия бөлімшелері қазақстандық 72-ші және 73-ші гвардиялық атқыштар дивизиялары ерлікпен шайқасты. Варшава-Берлин бағытында І-ші Белорус майданының құрамында 27-ші Қызыл Тулы Новгородтық гвардиялық атқыштар дивизиясы шабуылға шығып, 1945 жылғы 23 ақпанда Познань қаласын азат етті.Соғыс аяқталар кезінде сақталған барлық қазақстандық 12 дивизия қүрметтіәскери атаққа ие болды. Қазақстандықтар партизандық қозғалысқа белсене қатысты. Толық емес мәліметтерге қарағанда, Украинаның партизандық қүрамалары мен отрядтарында - 1500, Ленинград облысында - 220, Смоленск жерінде - 270-тен астам Қазақ жігіттері соғысқан. Белорусяда 65 партизандық бригадалар мен отрядтарда 1500-ден аса қазақстандықтар болған. Партизан қозғалысына қатысқан даңқты қазақ, А. Жүмағалиев, 3. Хүсайынов, Қ.Қайсенов, Ә. Шәріпов, Т. Жанкелдин т. б. Жапонияның 1945 жылғы қыркүйектің басында жеңілуімен Кеңестер Одағының Ұлы Отан соғысы және 2-дүние жүзілік соғыс аяқталды. Ұлы Отан соғысы майдандарында 96638 қазақстандықтар Кеңес Одағының орден,500-ге жуық қазақстандықтарға Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Олардың 99-қазақсолдаттары– Ә.Молдағұлова мен Мәншүк Мометова бар. Кенес Одағының Батыры атағы ұшқыштар Т. Бегилдинов.Ф. Павлов, С. Д. Луганскийге екі реттен берілді. 110 қазақстандықтар Даңқ орденінің үш дәрежесіне ие болды. Ұлы Отан соғысында 603 мыңдай Қазақстан азаматтары қаза тапты.
