1. Бактериялардың морофлогиялық негізгі топтары. Анықтамасы. Мысалдар. Сфера пішінді

Іш сүзегі - сальмонелла тифі (Salmonella enterica serotype typhi) бактериялары қоздыратын өткір циклді ішек-антропонды инфекция. Ішектің төменгі бөлігінің лимфа жүйесінің ерекше зақымдануына соқтырады. Қоздырғыштың таралу механизмі

фекальды-оральды – нәжіс-ауыз арқылы, алиментарлы – тағам-су арқылы тарайды. Жұқтыру жолы негізінен су болып табылады, бірақ тамақ (айран, қаймақ, сүт, йогурт, тартылған ет және т.б.) және тұрмыстық жолмен де берілуі мүмкін. Иммунитеті әлсіз, антибиотикті қабылдап жүрген адамдар, емшектегі балалар жиі ауырады.

Сальмонеллалар өте ұсақ келеді, грам теріс. Ұшынан жұмырлана келген таяқшаларды байқай аламыз. Бұлар жағындыда шашырай ор-қан. Споралар түзе алмайды, микрокапсулаға ие және перитрихтар.

Бактерия қоздырғышы ауызға түсіп, аш ішекке келеді, оның лимфа түйіндерінде көбейеді де, қанға түсіп, бактериемия дамиды. Қанға түсуі арқылы ағзада таралады. Көкбауырға, бауырға, бүйрекке, сүйек кемігіне, яғни паренхиматозды мүшелерге де таралады. Ал көбеюі макрофагтар мен өт қабында жүреді.

Зерттеу барысында жеделдетілген, бактериологилық, серологиялық тәсілдер арқылы анықтайды. Зерттеу материалы қылып қан, зәр, құсық, нәжіс, асқазанның шайындысын қолданады . Диагноз қоюдың басты тәсілі - қоздырғыштың бөлінген дақылының тіршілік идентификациялаумен бітетін, фаговарын анықтай алатын бактер-лық әдіс саналады. Ал, ИФТ, Vi-антигенін анықтау жеделдетілген әдістерге жатады.

Емдеу барысында антибиотиктер тағайындалады. Атап өтсем, ципрофлаксациин, доксициклин, котримоксазол. Бұған қоса, иммундық терапия мен фагпен емдеуді де жүргізуге болады.

Сақтану үшін санитарлық-гигиеналық ережелерді қатаң сақтау жүргізілуі шарт. Бұған қоса, эпид-лық жағдайы төмен аумақтарда вакцинация жүргізіледі. Іш сүзекті химиялық және Vi-антигенмен байытылған іш сүзекті спиртті вакцина салу үрдістері өткізіледі. Инфекцияның ошағында жедел алдын алу барысында іш сүзекті бактериофаг таблетка немесе сұйық түрінде қолданылады. Таблетканың қышқылға тұрақты қабықшасы бар.