1-билет Қазақстан аумағындағы тас ғасырының археологиялық ескерткіштері
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Тəуелсіздік бəрінен қымбат» атты мақаласының тарихи
жүктеу/скачать 238,45 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 27. Əбілқайыр хан мемлекеті.
- 57. Еуропалық саяхатшылар Қазақ даласы туралы.
| 86. Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Тəуелсіздік бəрінен қымбат» атты мақаласының тарихи
маңызы. 27-билет 27. Əбілқайыр хан мемлекеті. ХҮ ғ. 20-жылдарында Қазақстанның орталық, батыс жəне солтүстік-батыс аймақтарында тəуелсіз феодалдық иеліктер пайда болды. 1428 жылы Шайбан ұрпағы Əбілқайыр (1428-1468) осы аймақтардағы билікті қолына алды. Ол Сырдария бойындағы қалалар мен Хорезм үшін Темір ұрпақтарымен ұзақ соғысты. Шығыс Дешті-Қыпшақтың бытыраңқы тайпаларының басын қосып «Көшпелі өзбектер мемлекетін» құрды. Əбілқайыр хандығының территориясы батысында Жайықтан бастап, шығысында Балқаш көліне дейін, оңтүстігінде Сырдарияның төменгі жағы мен Арал өңірінен солтүстігінде Тобылдың орта ағысы мен Ертіске дейінгі ұлан байтақ жерді алып жатты. Астанасы – алғашқыда Тура, 1431 жылдан Орда-Базар, 1446 жылдан Сығанақ. Халқы – өзбектер деп аталған түрік тайпалары (қыпшақтар, қоңыраттар, наймандар, маңғыттар, қарлұқтар, қаңлылар, үйсіндер т.б.). Елді 40 жыл билесе де, Əбілқайыр хан мемлекетінің ішкі саяси жағдайын тұрақты ете алмады. Мемлекет бір орталықтанбасқарылмай бірнеше иеліктерге бөлініп, оларды Шыңғыс əулетінің билеушілері басқарып, олардың арасында билік үшін толассыз соғыстар тоқтамады. 57. Еуропалық саяхатшылар Қазақ даласы туралы. Арабшах (1388-1450 жж.) слайд — араб тарихшысы жəне əдебиетші. Оның еңбектерінде «Аджаиб əл-Макдур фи науаиб ахбар Тимир» («Тимурдың шапқыншылығы келтірген таңқаларлық салдары») Қазақстан тарихы бойынша бірқатар құнды мəліметтер бар. Абу Дулаф ( X ғасырда өмір сүрген) — араб ақыны, саяхатшы. Оның «Рисалах» («жазбаша жазбалар») кітабында мұсылман елдеріне саяхат туралы тарих үшін маңызды оғыздар, қимақтар, қарлұқтар, тоғыз-оғыздар, қырғыздар туралы мəліметтер келтіріледі. Əбілғазы (1603-1663 жж.) — Хивин ханы, тарихшы. Оның «Ше — жире-и Түрк» («Түркі шежіресі» — «Түрік сөзбе — сөз ағашы») жəне «Шежи-ре-и тарахима» («түрікмен шежіресі») еңбектерінде қазақтардың слайд тарихы туралы құнды мəліметтер бар. Баласағұни Юсуф Хас Хажип ( 1021-1075 жж.)-ортаазиялық ақын, ойшыл-ғалым. Оның түркі тілінде жазылған «құ — тадғу білік» («Благодатное знание») еңбегі түркі тілдес туралы презентация халықтардың тарихы, қоғамдық-саяси өмірі, əдет-ғұрыптары мен ортағасырлық салт-дəстүрлері, діни нанымдары туралы көптеген мəліметтерді қамтиды. Бартольд Василий Владимирович (1869-1930 жж.) — көрнекті орыс шығыстанушы, академик. Өз еңбектерінде ол Орта Азия мен Қазақстан мəліметтері халықтарының саяхатшыларының ежелгі заманнан бері бай өзіндік тарихы мен мəдениеті болғанын презентация ғылыми негіздеп, дəлелдеп берді. Орта Азия мен Қазақстан тарихы бойынша Бартольдтың еңбектері əлемдік шығыстанудағы алғашқы болып табылды. Гардизи (XI ғасырда өмір сүрген) — парсы ғалымы. Оның «Зайн-əл-ах — бар» («баяндау сұлулығы») еңбегі Қазақстан тарихын зерттеу үшін зор маңызға ие. Онда түркі тайпаларының тарихына арналған бөлек тарау бар. жүктеу/скачать 238,45 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|