Импульстің сақталу заңы.
Р – импульс,
Тұйық жүйенің импульсі уақыт өтуімен өзгермейді:
Механикалық жұмыс. Жұмыс деп әсерлесуші денелердің бір-бірімен энергия алмасуының сандық өлшемін айтады.
6 - сурет
Түзу сызықты қозғалыс кезінде күш тұрақты және орын ауыстыру бойымен бағытталған жағдайда жұмыс күшімен оның түскен нүктесінің орын ауыстыруының көбейтіндісіне пропорционал, яғни
Мына сурет арқылы , және шамаларының бағыты туралы түсінік береді.
7 - сурет
болса онда,
F – денеге түсірілген күш, S – орын ауыстыру, - күш бағытымен орын ауыстыру арасындағы бұрыш.
7 - сурет бойынша жұмыс шамасын 1-2 траектария арасында элементар жұмыс :
Сонда жұмыс шамасы сан жағынан F – күштің, күш түсірілген нүктенің S – орын ауыстыруының және күш бағытымен орын ауыстыру арасындағы бұрышы косинусының көбейтіндісіне тең болады. Жұмыс – скалярлық шама.
Егер күш бағыты мен орын ауыстыруының арасындағы бұрыш сүйір () болса, онда .
Егер күш бағыты мен дененің орын ауыстыруының арасындағы бұрыш доғал болса, . Бұл жағдайда күш теріс жұмыс жасамайды, керісінше жұмыс түсірілген күшке қарсы істелінеді.
Егер күш пен орын ауыстыру арасындағы бұрыш болса, , яғни А=0 жұмыс жасалмайды.
Жұмыстың өлшем бірлігі – , 1Н күштің 1м жолда жасаған жұмысы 1Дж=1Н·м
Қуат
Механизмнің уақыт бірлігінде істейтін жұмысын қуат деп атайды.
мұндағы dA – жұмыс, dt – уақыт, яғни қуат – жұмыстың уақыт бойынша алынған туындысы.
Егер қозғалтқыштың (двигательдің) жұмыс істеуі кезінде қуаты тұрақты болса, оның қозғалысы бір қалыпты болады, ендеше қуат:
күш векторының жылдамдық векторына скалярлық көбейтіндісін береді.
Қуаттың өлшем бірлігі - , 1Вт – 1с –та 1 Дж жұмыстың жасалуы, 1Вт=1Дж/с.
Энергия.
Табиғатта жұмыс істеу салдарынан материя қозғалысының формасы бір түрден екінші түрге өзгеріп отырады. Осы өзгеріс кезінде жұмыс жасалынады, бұл жұмыс - энергия деп аталады. Сондықтан, неғұрлым жұмыс көбірек жасалынса, соғұрлым энергия көп болады.
Достарыңызбен бөлісу: |
