Тұрақты тоқ заңдары. Ом заңы, өткізгіш кедергісі.Тарамдалған тізбектер.Кирхгоф заңдары.Тоқтың жұмысы мен қуаты. Джоуль-Ленц заңы
Электр тоғы деп зарядталған бөлшектердің бағытталған ретті қозғалысын айтады.
Уақыт бірлігінде тасымалданатын заряд тоқ күші деп аталады да, тоқтың негізгі сандық сипаттамасы болады. Егер dt уақытта өткізгіштің көлденең қимасынан dq заряд тасымалданса, онда тоқ күші мынаған тең:
Егер тоқ күші уақыт бойынша өзгермесе, онда тоқ тұрақты делінеді. Тоқ күші - скалярлық шама. Тоқ тығыздығы мынадай формуламен анықталады:
Егер өткізгіштегі заряд саны және заряды болса, онда бірлік уақыт ішінде көлделең қима арқылы өтетін зарядтар шамасы:
Тоқ күші:
Ал өткізгіштегі тоқ тығыздығы:
Кез келген тұйық контур арқылы өтсе, онда:
Ом заңы. Өткізгіштің кедергісі
Өткізгіштегі тоқ өткізгіш ұштарындағы кернеуге тура пропорционал болады
(1)
Мұндағы R- өткізгіштің кедергісі.
Өткізгіш кедергісінің материалына, өлшемдеріне байланыстылығы мына формуламен өрнектеледі:
-өткізгіштің меншікті кедергісі, l - өткізгіштің ұзындығы, S-көлденең қимасының ауданы.
Көлденең қимасының ауданы dS, ұзындығы dl цилиндр пішінде өткізгішке түсірілген кернеу ал өтетін тоқ болады, ал осы цилиндр пішінде өткізгіш кедергісі:
Осы мәндерді (1) формуласына қойсақ, онда:
бұдан
болып шығады. Мұндағы - өткізгіштің меншікті өтімділік коэффициенті деп аталады
Өткізгіш кедергісінің температураға байланыстылығы мынадай теңдеумен өрнектеледі:
мұнда 0 - 00С температурасындағы меншікті кедергі, -кедергінің температуралық коэффициенті делінеді. Абсолюттік температура бойынша меншікті кедергі:
Кирхгофтың 1-ші заңы былай оқылады:
Түйіндердегі тоқтардың алгебралық қосындысы нольге тең болады:
Түйін деп екіден көп өткізгіштер түйісетін нүктені айтады. О нүктесі түйін. Түйінге келген тоқты оң деп, ал шыққан тоқты теріс деп келісейік. Сонда О нүктесі үшін (түйін) Кирхгоф заңы:
I1 + I2 - I3=0
болып шығады.
Достарыңызбен бөлісу: | 
