Жаңа тақырыпты меңгеру. Анықтама. Кез келген жағдайда, тек қана бір сандық мәнді қабылдайтын шаманы абсолют тұрақты шама деп атаймыз.
Анықтама. Беріген жағдайда ғана тұрақты, толық анықталған сандық мәнді сақтайтын тұрақты шаманы параметрдеп атайды.
Анықтама. Әртүрлі сандық мәндер қабылдайтын шаманы айнымалы шама деп атаймыз.
Мысал: Квадраттың қабырғасы а см. Оның периметр Р табу. Мұндағы, a=2, 5,7.
Шешуі: егер a=2 болса, P=4a=8 см.
a=5 болса, P=20 см.
a=7 болса, P=28 см.
мұндағы а-тәуелсіз айнымалы.
Р-тәуелді айнымалы немесе функция. Тәуелсіз айнымалы аргумент деп аталады.
Тәуелді айнымалы осы аргументтің функциясы немесе функция.
Тәуелсіз айнымалының әрбір мәніне тәуелді айнымалының бір ғана мәні сәйкес келетін тәуелділікті функционалдық тәуелділік немесе функция деп атаймыз.
Анықтама. Х жиынында х-тің мәніне Ужиынының нақты бір у мәнін сәйкес қоятын ереже немесе заңдылық функция деп аталады.
Функцияны белгілейді, мұндағы х-тәуелсіз айнымалы немесе функцияның аргументі; у-тәуелді айнымалы немесе функция.
1.Функцияның анықтау облысы-D (f(x)).
2.Функцияның мәндерінің жиыны -Е(f(x)).
Енді функцияның берілу тәсілдеріне тоқталайық:
1) кестелік тәсілдің ерекшелігі- аргументтің мәндеріне сәйкес функцияның мәндері қатар беріледі.
2)графиктік тәсілдің ерекшелігі- көрнекілігінде.
3) аналитикалық тәсіл функцияны толық зерттеуге ыңғайлы.
Түсіндірмелі - иллюстративті әдіс бойынша «Функция графиктерін қарапайым түрлендіру» тақырыбына шолу жасау және мысалдар арқылы түсіндіру. Негізгі математика курсында - y=ax+b сызықтық функцияның графигі – түзу, - y=ax2+bx+c квадраттық функцияның графигі – парабола, - y=k/x кері тәуелділіктің графигі – гипербола екені көрсетіліп, фигураларды түрлендіру түрлері қарастырылды. Енді осылардың негізінде y=kf(ax+b)+d (мұндағы k, a,b, d – нөлден өзгеше сандар) функциясының графигін қарапайым түрлендірулер қолдану арқылы салу жолын қарастырайық. о блысында анықталған y=f(x) функциясының графигі қисық сызық болcын. Бұл графикке төмендегідей түрлендірулер қолдануға болады. І.y=f(x)+d функциясының графигі y=f(x) функциясының графигін Оу ордината осінің бойымен, егер d>0 болса, онда d бірлікке жоғары, ал d<0 болса, онда d бірлікке төмен параллель көшіру арқылы салынады. 1-мысал, а) ә) функцияларының графигін салайық.
ІІ . y=kf(x) функциясының графигін салу үшін y=f(x) функциясының графигін Оу осінің бойыменболғанда,есе созу,болғанда–ға сығу (қысу) керек.