№1 дәріс. Ежелгi Шығыс халқы, тiлi, шаруашылығы, діні, орналасуы

«Өзара жауласушы патшалықтар» кезеңі - Қытай тарихының б.з.д. V ғасырынан бастап б.з.д. 221-ге дейінгі кезең. Бұл кезең көктем мен күз (Чуньцю) кезеңінде өтеді және Чжоу әулетінің басқару бөлігі болып саналады, алайда Чжоу әулеті б.з.д. 256 жылы, Цинь империясы құрылғаннан 25 жыл бұрын және осы кезең аяқталғаннан кейін өмір сүруін тоқтатты. Бұл кезең бірінші кезекте «жауласушы паташалықтар стратегиясы» деп аталды. Изочжуаньға қарағанда хроника аз, сондықтан осы кезең туралы «көктем мен күзге» қарағанда аз белгілі. Егер патшалықтың алдыңғы кезеңінде Чжоу үйінің ресми үстемдігін мойындап «өркениетті елдердің» «варварлық» ортадан қорғауында сөз сөйлесе, осы кезеңде Чжоу орталық патшалығы соншалықты әлсіреп, назардан тыс қалған.

Чжаньго кезеңінің басталуына байланысты тарихшылар арасында екі пікір бар. Кейбіреулер Чуньцю мен Цзочжуань жылнамаларының тоқтау кезеңін жйне Конфуций өлген кезеңі бастапқы күн деп санайды-б.з.д. 475 жыл, басқалары б.з.д. 475 жылдан-Цзинь күшті патшалығының үш бөлікке:Хань, Чжао, Вэй түпкілікті ыдырауын есептейді.

Чжаньго кезеңінде үлкен патшалықтар кіші патшалықтарды басып алып Чжоу-ды қалыптастырды. Егер ежелгі Қытайда көктем мен күз кезеңінде кем дегенде 148 мемлекет болса, көп жылдық жаулап алу соғыстарынан кейін он есе аз қалды. Чжаньго кезеңі әлеуметтік, саяси және экономикалық салалардағы түбегейлі өзгерістермен, және бұған реакция ретінде ойшыл дәстүрінің қарқынды жарылысымен сипатталады. Түбегейлі өзгерістер арасында: урбанизация деңгейінің жоғарылауын, темір еңбек құралдарының пайда болуы мен енгізілуін, соның салдарынан шаруалар мен қолөнершілердің еңбек өнімділігінің жоғарылауын, армия құрамындағы өзгерістерді атап өткен жөн. Осы кезеңдегі философиялық мектептер:

1.конфуций

2.легизм

3.даосизм

4.инь ян цзя

5.бин-цзя

6.нун-цзя

Цзинь патшалығы көктем мен күзгі кезеңде Қытайдағы ең күшті патшалық болды, бірақ кезең соңына қарай оның күші әлсіреді, патшалықты «алты рудың алты министрлері» басқара бастады. Б.з.б. 498 жылы жойылғаннан кейін Фань мен Чжунхан кландарының көтерілістерінен соң күшінде төрт ру:1.Чжи; 2.Вэй; 3.Чжао; 4.Хань болды.

жүктеу/скачать 109,06 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: