1. дәріс Ойлау мәдениетінің пайда болуы. Философияның пәні мен әдісі


дәрісБолмыс.Онтология және метафизика



бет12/55
Дата19.10.2023
өлшемі460,45 Kb.
#119477
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   55
Байланысты:
Ойлау мəдениеті Ойлау-emirsaba.org

4.дәрісБолмыс.Онтология және метафизика.
1.Онтология – болмыстуралыілім
2.Философияның негізгіұғымдары
3.Виртуалды шындықтыфилософиялықзерделеупәніретіндеталдау
Пайдаланылғанәдебиет
1.Онтология – болмыстуралыілім

Онтология (гр. ontos – болмыс, logos – ілім) – философия ғылымыныңсаласы; әлемдегізаттардыңфундаменталдымәні (мысалы, саналылар бар ма) табиғатынайкындауменайналысатынфилософияның (жәнеметафизиканың) бөлімі.

Онтология терминіналғашенгізген (1613) немісфилософтарыР.Гоклениус пен Х.Вольф. Бұлфилософтардыңпікірінше Онтология адамныңшынайыдүниеменбайланысынтүйсікпенемесматериалдыболмыстанбөлектұратынақыл-парасат, абстракциялық рух арқылытаниды. Олар Онтология бүкілдүниенің (оныңішінде субстанция, кеңістік пен уақыт, т.б.) негізі мен мәнінболмыстағыалуантүрліқұбылыстардыңсебебін, дамуынтүсіндіретінбірден-бірғылымдепсанады.

Кант Онтологиянымағынасыз метафизикадепесептеп, оны өзініңтрансцендентальдіфилософиясыменауыстырды. Гегельдіңпікірібойынша Онтология – “мәнніңабстрактылыанықтамаларытуралыілім” ғана. ГегельденкейінфилософиядаОнтологиялықілімдерсиреккездесті. 20 ғ-да неокантшылдықтан бас тартып, метафизикаға бет бұрубарысында Онтология қайтажанданды: Г.Якобиде, әсіресе, Н.Гартманда Онтология – болмыстыңнақтылыпәндікфилософиясы, М.Хайдеггер мен К.Ясперсте іргелі Онтология мағынасындақолданылды. Онтология “болу” дегенқасиеткеие, барлықнәрселердіңмәнінашуғанегізделетінболмысмәселесінқарастырады. Оладамзатбаласыныңруханирәміздерінөнбойынақорытаотырып, адам болмысынсуреттеудіңәртүрлітеориялықформаларынбереді. Онтология болмыстыңмәнділігінигерумен, әлемгедеген адами қатынастыңмәнділігінжәнеондағы адам орныныңмаңызынтануменшұғылданады.

Болмыс – тарихиқалыптасқанкеңмағыналы, тереңауқымдыфилософиялықұғым. Әрзамандаөмірсүргенойшылдарбұлұғымдыкөбінесежүйеліфилософиялықтолғаныстардыңбастапқынегізідепқараған. Осы уақытқадейін де болмыстуралыбұлкөзқарасөзмәнінсақтапкеледі. Болмыстуралыфилософиялықмәселенітүсінуүшінеңалдыменоныңадамзаттыңшынайыөміріндеқандайтүбегейліорыналатынынұғынуқажет.
Болмыстыңнегізгітүрлері:
Заттар (денелер), процестерболмысы:
А) біріншітабиғат;
Б) екіншітабиғат.
Адам болмысы:
А) заттардүниесіндегі адам болмысы;
Б) адамныңөзіндікболмысы.
Руханиболмыс:
А) жеке адамныңруханиболмысы;
Б) қоғамныңруханиболмысы.
Әлеуметтікболмыс:
А) қоғамдағыжәнетарихпроцесіндегіжекеленген адам болмысы;
Б) қоғамболмысы.




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   55




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет