1. Әкімшілік процесс ұғымы және құрылымы
Тақырып 12. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізудің субъектілері мен қатысушылары
жүктеу/скачать 252,21 Kb.
|
| Тақырып 12. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізудің субъектілері мен қатысушылары
§1. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша өндіріс субъектілері жүйесінің жалпы сипаттамасы §2. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуді жүргізетін адамдардың (органдардың) әкімшілік-іс жүргізу мәртебесі §3. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуге қатысушылардың әкімшілік-іс жүргізу мәртебесі. §1. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша өндіріс субъектілері жүйесінің жалпы сипаттамасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізуде қаралған әрбір сатыда іс жүргізуді жүргізетін лауазымды адамдар (органдар) және оның қатысушылары орталық орынды алады. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу барысында туындайтын әкімшілік-іс жүргізу қатынастарының субъектілік құрамын сипаттау үшін оқу әдебиетінде "іс жүргізуге қатысушылар" Не "іс жүргізу субъектілері"терминдері пайдаланылады. Осы терминдердің арақатынасын және оларды пайдаланудың негізділігін анықтау үшін мынаны ескеру қажет. Мысалы, егер әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді құқықтық қатынастардың ерекше жиынтығы ретінде қарайтын болса, онда құқық субъектілігіне ие адам әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуге қатысушы болып табылады, ол оған әкімшілік іс жүргізу құқығының нормаларымен реттелген белгілі бір құқықтық қатынастарға қатысуға мүмкіндік береді, яғни ол құқық субъектісі ғана бола алады. Сонымен қатар, егер әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді құқық қолдану қызметінің бір түрі ретінде қарайтын болса, онда бұл жағдайда құқық қолдану қызметінің субъектісі осы іс жүргізуді жүргізетін орган (лауазымды адам) болады. Билік тарапы өндіріске тартатын, істің нәтижесіне мүдделі де, мүдделі емес де барлық басқа адамдар осы құқық қолдану қызметіне қатысушылар болып табылады. Сондықтан да заң шығарушы жеке тарау (ҚР ӘҚБтК) шеңберінде іс жүргізуге қатысушылардың әкімшілік-іс жүргізу мәртебесін, ал ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексінің түрлі тарауларында құқық қолдану қызметі субъектілерінің құзыретін іс жүргізу сатысына және істердің ведомстволық бағыныстылығына қарай бекітті. "әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізу субъектілері" термині субъектілердің екі тобы үшін жалпылама болып табылады: 1. іс жүргізуді жүргізетін билік тарабын білдіретін лауазымды адамдардың (органдардың); 2. іс бойынша іс жүргізуге қатысатын адамдар. Субъектілердің бірінші тобы әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізудің әрбір сатысында билік тарабын білдіретін лауазымды тұлғаларды (органдарды) қамтиды. Іс бойынша іс жүргізуде маңызды рөлді әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді мәні бойынша қарауға және іс бойынша шешім шығаруға уәкілетті лауазымды тұлғалар (органдар), яғни әкімшілік юрисдикция субъектілері атқарады. Екінші топ өндіріске тартылған (оған қатысушы), яғни өндіріске қатысушылар болып табылады. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуге қатысушылардың құқықтық мәртебесі ҚР ӘҚБтК-нің 38-тарауында белгіленген. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуге заңда белгіленген тәртіппен және нысанда белгілі бір іс жүргізу функцияларын жүзеге асыратын, олардың нақты мазмұны олардың іс жүргізудегі орнына, сондай-ақ олардың атқаратын міндеттері мен функцияларына байланысты субъектілер қатысушылар болып табылады. Жоғарыда айтылғандарды ескере отырып, аталған қатысушылар тобын шартты түрде мынадай санаттарға бөлуге болады (кіші топтар)): а) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу мүдделері қозғалатын адамдар - өзіне қатысты әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан адам және белгілі бір жағдайларда азаматтар да, лауазымды және заңды тұлғалар да бола алатын жәбірленуші; б) басқа тұлғалардың мүдделерін қорғайтын немесе білдіретін тұлғалар - жеке тұлғаның заңды өкілдері, заңды тұлғаның заңды өкілдері, қорғаушы және ҚР Президенті жанындағы Кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілетті өкіл; в) іс жүргізу функцияларын орындайтын және іс жүргізуді жүзеге асыруға, объективті ақиқатты анықтауға жәрдемдесетін адамдар - куә, куә, маман, сарапшы, аудармашы. Олардың бірі (куәлар, сарапшылар) деректерді уәкілетті органға немесе лауазымды адамға хабарлайды. Басқалары (аудармашылар, куәгерлер, мамандар) - дәлелдемелерді бекіту не әкімшілік іс жүргізудің қажетті жағдайларын қамтамасыз ету үшін қажет; г) азаматтар мен заңды тұлғалардың да, іс жүргізуді жүргізетін лауазымды адамдардың да заңдылықты сақтауын қамтамасыз ететін және бұл ретте істе қызметтік мүддесі жоқ адам - прокурор. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізу субъектілерінің жалпы сипаттамасы осындай, бұл олардың әрқайсысының осы іс жүргізудегі әкімшілік-іс жүргізу жағдайын келесі параграфтарда дәйекті және жан-жақты ашуға мүмкіндік береді. жүктеу/скачать 252,21 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|