1. Фармакологияның пәні, мақсаттары мен міндеттері, оның жалпы медициналық білім беру жүйесіндегі маңызы
Дәрілік заттардың ағзадағы тікелей және рефлекторлық әсері
жүктеу/скачать 58,16 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 25. локализация және әсер ету механизмі
| 24. Дәрілік заттардың ағзадағы тікелей және рефлекторлық әсері
Дәрілік заттар ағзаға тікелей және рефлекторлық әсер етуі мүмкін. Міне, олар қалай ерекшеленеді: 1. ** Тікелей әрекет**: - Дәрілік заттардың тікелей әсері препараттың ағзадағы белоктар, рецепторлар немесе ферменттер сияқты белгілі бір "мақсатпен" тікелей әрекеттесетінін білдіреді. Бұл өзара әрекеттесу организмдегі биохимиялық процестерді өзгертеді және қажетті емдік әсерлерді тудырады. - Мысал: микробқа қарсы заттар (антибиотиктер) бактериялармен тікелей әрекеттесіп, олардың өсуі мен көбеюін тежейді. 2. ** Рефлекторлық әрекет**: - Дәрілік заттардың рефлекторлық әсері жүйке жүйесіне әсер етуге негізделген, жүйке импульстарын ынталандыруға немесе басуға жауап ретінде дененің реакциясын тудырады. Бұл әрекет органдар мен тіндерге әсер етіп, олардың қызметінде өзгерістер тудыруы мүмкін. - Мысал: ауырсынуға қарсы (анальгетикалық) препараттар жүйке жолдарына әсер ету және ауырсынуды қабылдауды өзгерту арқылы ауырсынуды азайтуы мүмкін. Кейде дәрі-дәрмектер дененің әртүрлі аспектілеріне әсер ете отырып, бір уақытта тікелей және рефлекторлық әсерге ие болуы мүмкін. Әрбір дәрі-дәрмектің әсер ету механизмін және оның қажетті емдік мақсаттарға жету үшін ағзадағы белгілі бір "мақсатпен" қалай әрекеттесетінін түсіну маңызды. Бұл білім дәрігерлерге дәрі-дәрмектерді дұрыс тағайындауға және пациенттерге оларды дұрыс қолдануға көмектеседі. 25. локализация және әсер ету механизмі Дәрілік заттардың локализациясы мен әсер ету механизмі өте әртүрлі болуы мүмкін және олар дәрі түріне, оның фармакологиялық қасиеттеріне және мақсатты органдарға немесе дене жүйелеріне байланысты. Төменде дәрілердің кейбір түрлерінің локализациясы мен әсер ету механизмдерінің мысалдары келтірілген: 1. ** Антибиотиктер**: - *Локализация*: антибиотиктер әдетте бактерияларға әсер етеді, олардың өсуі мен көбеюін тежейді. Патогендік микроорганизмдер орналасқан инфекция орындарында локализацияланған. - *Әсер ету механизмі*: антибиотиктердің әртүрлі кластары бактерияларды (бактерицидтік) өлтіруі немесе бактериялардың жасушалық құрылымдарына немесе ферменттеріне әсер ету арқылы олардың өсуін (бактериостатикалық) тежеуі мүмкін. 2. ** Антисептиктер және дезинфекциялық құралдар**: - *Локализация*: антисептиктер мен дезинфекциялау құралдары терідегі немесе шырышты қабаттардағы микроорганизмдерді жою үшін қолданылады. - *Әсер ету механизмі*: олар әдетте микроорганизмдердің жасушалары мен ақуыздарын жою арқылы бактерияларды, саңырауқұлақтар мен вирустарды өлтіреді. 3. ** Рецепторлардың антагонистері**: - *Локализация*: рецепторлардың антагонистері дененің жасушалары мен тіндеріндегі рецепторларға әсер етеді. - *Әсер ету механизмі*: олар белгілі бір молекулалардың (нейротрансмиттерлер, гормондар) рецепторлармен өзара әрекеттесуін блоктайды, бұл физиологиялық жауаптардың өзгеруіне әкеледі. 4. ** Арна антагонистері**: - *Локализация*: жасушалардың иондық арналарына әсер етеді, мысалы, жүрек пен тамырлардағы кальций арналары. - *Әсер ету механизмі*: жасушалардың мембраналары арқылы иондық ағындарды блоктау немесе модуляциялау, органдардың электрлік белсенділігі мен қызметіне әсер ету. 5. ** Гормоналды препараттар**: - *Локализация*: гормондар өндірілетін және реттелетін эндокриндік жүйеге әсер етеді. - *Әсер ету механизмі*: метаболизмді, өсуді және дамуды реттей отырып, табиғи гормондардың әсерін еліктей немесе блоктай алады. 6. ** Орталық әсер ететін дәрілер**: - *Локализация*: орталық жүйке жүйесіне (ОЖЖ) әсер етеді. - *Әсер ету механизмі*: ми белсенділігі мен нейротрансмиттерлерге әсер ету арқылы ОЖЖ-дегі нейрондық белсенділікті модуляциялай алады. 7. ** Қабынуға қарсы препараттар**: - *Локализация*: органдар мен тіндердегі қабыну процестеріне әсер етеді. - *Әсер ету механизмі*: иммундық реакцияларды беру және ауырсынуды азайту арқылы қабынуды азайтады. Дәрілік заттардың локализациясы мен әсер ету механизмі әртүрлі және олар емдеудің нақты мақсаттары мен аурудың ерекшеліктеріне сәйкес таңдалады. Дәрігердің ұсыныстарына сәйкес дәрі-дәрмектерді қолдану және ұсынылған дозадан аспау маңызды. жүктеу/скачать 58,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|