5.Лейкоциттер.Лейкоцитарлы формула.Лейкоцит түрлерінің функциялары.
Лейкоциттер- қанның түссіз ядролы, амеба тәрізді қозғалғыш жасушалары.
•Көлемі: Адамның 1 мм3 қанында 4–9 мың әр түрлі топқа жататын (лимфоцит, моноцит және т. б.) лейкоциттер болады.
Лейкоциттер құрылыс ерекшелігіне сәйкес 2 топқа бөлінеді: түйіршікті және түйіршіксіз.Түйіршікті лейкоциттердің цитоплазмасында ұсақ түйіршікті түзілістер болады.
➢ Түйіршікті лейкоциттерге
нейтрофилдер (45–75%),
эозинофилдер (1–5%)
базофилдер (0–1%) жатады.
➢ Түйіршіксіз лейкоциттерге
лимфоциттер (18–30%),
моноциттер (2–9%)
•Түзілуі: лейкоциттер сүйек кемігінің майында, лимфа түйіндерінде, айырша безде және көкбауырда түзіледі.
•Тіршілік ету ұзақтығы 2–5 тәулік.
•Эритроциттер сияқты лейкоциттер де көкбауыр мен бауырда жойылады
•Қызметі: Лейкоциттер амеба тәрізді «жалған аяқтарының» көмегімен қозғалады. Пішіндерін жіңішке жіп тәрізді созып өзгертеді. Лейкоциттер қылтамырлардың (капилляр) қабырғаларынан өтіп, қан ағынынан шығып, жасушалар мен ұлпалардың аралықтарына оңай енеді. Бактериялар цитоплазмаға енген соң лизосоманың көмегімен олар ериді. Лейкоциттердің өздері де бұзылады.
Лейкоциттер қызметі денеде қорғаныс, деструктивті, регенеративті, ферментативті функциялардыорындайды.
Қорғаныс қасиеттері агранулоциттердің бактерицидтік және антитоксикалық әсерімен, қанның ұюы мен фибринолиз процестеріне қатысумен байланысты.
Шеткергі қандағы лейкоциттердің пайызы лейкоциттік формула деп аталады, оның әртүрлі бағыттарға ауысуы организмде болатын патологиялық процестерді көрсетеді. Оң жаққа жылжу бар-нейтрофильді лейкоциттердің ескі түрлерінің ұлғаюымен бірге қызыл сүйек кемігінің функциясының төмендеуі. Солға жылжу қызыл сүйек кемігінің функциясының артуының салдары болып табылады, қандағы лейкоциттердің жас түрлерінің саны артады. Әдетте, лейкоциттердің жас және ескі формалары арасындағы қатынас 0,065 құрайды және регенерация индексі деп аталады. Бірқатар физиологиялық сипаттамалардың болуына байланысты лейкоциттер көптеген функцияларды орындай алады. Ең маңызды қасиеттер-амебоидты ұтқырлық, көші-қон (зақымдалмаған тамырлардың қабырғасына ену мүмкіндігі), фагоцитоз.
Достарыңызбен бөлісу: |