8. Кіші қанайналым шеңбері тамырлары, жалпы сипаттама, олардың өкпеде таралу заңдылықтары. Кіші қанайналым шеңбері өкпе сабауымен оң жақ қарыншадан басталады. Өкпе сабауы аорта доғасының астында, оң жақ және сол жақ өкпе артерияларға бөлініп, веналық қанды өкпелерге өткізеді. Өкпелерде газ алмасу процесі өтеді. Кіші қанайналым шеңбері 4 өкпе венасымен солжақ жүрекшеде аяқталады. Қызметі: өкпеде веналық қанды артериялық қанға айналдыру.
Кіші қанайналым шеңберінің қантамырлары:
1)Өкпе сабауы, truncus pulmonalis веналық қанды оң жақ қарыншадан өкпелерге тасымалдайтын қантамыры. Өрлемелі аортаның алдында және сол жақ жағында орналасады. Өкпе сабауының қарыншадан басталатын деңгейі-сол жақ 3-ші қабыртқа шеміршегінің төске бекитін жері. Осыдан 5-6 см көтерілген кейін, аорта доғасының астында, 4-5 кеуде омыртқалар тұсында 2 соңғы тармақтарына- оңжақ өкпе артериясы және солжақ өкпе артериясына бөлінеді. Олар өздеріне сәйкес өкпеге барады.
2) Өкпе веналарыvv.pulmonales артериялық қанды өкпелерден солжақ жүрекшеге тасымалдайтын қантамыр. Әр өкпеден екі-екіден оң және сол жақ 4 өкпе венасы шығады. Олар көлденең бағытталып,сол жақ жүрекшенің жоғарғы қабырғасына жеке-жеке тесіктерімен ашылады, оң жақтағы жүрекшенің оңжақ жоғарғы жиегі, ал солжақтағы- солжақ жоғарғы жиегі маңында жалғасады. Өкпе веналарының қақпақшалары болмайды. Оң өкпенің жоғарғы үлесінде 2-3 артериялық тармақ, 2-3 веналық тармақтар, 1 бронх кездеседі. Төменгі қуысында 2 артериялық, веналық, бронхтық тармақтары бар.\
Сол өкпенің жоғарғы қуысында 3-4 артерия, 2-3 вена және 2 бронх кездеседі, төменгі үлесінде 3 артерия,вена, 2 бронх бар.
9. Үлкен қанайналым шеңберлерінің тамырлары, жалпы сипаттама, Қолқа, оның бөлімдері: өрлемелі, қолқа доғасы, тармақтары. Үлкен қанайналым шеңбері сол жақ қарыншадан аортадан басталады. Үлкен қанайналым шеңбері жоғарғы және төменгі қуыс веналармен оңжақ жүрекшеде аяқталады. Үлкен қанайналым шеңбері қызметі: оттегі мен қоректік заттарды тасымалдау, газ және зат алмасу процестерінің жүруі, веналық қанды жүрекке әкелу.
Үлкен қанайналым шеңберінің қантамырлары:
Аорта, aorta жүректің сол қарыншасынан басталып, қанды бүкіл денеге таратады. 3 бөлікке бөлінеді: 1) өрлемелі аорта, aorta ascendens 2)аорта доғасы, arcus aortae, 3) төмендемелі аорта.
Жоғарғы қуыс вена, v.cava.superior өрлемелі аортаның оңжақ жағында және сәл артына таман орналасқан. Веналық қанды жинайтын аймақтары- бас, мойын, қол, кеуде және іштің бел бөлімі.Жоғарғы қуыс венаның алдыңғы қабырғасы кеуденің алдыңғы қабырғасынан оңжақ өкпемен бөлінген.
Төменгі қуыс вена, v.cava inferior. Аяқ, жамбас және іштен веналық қанды жинайды.Басталатын бөлімі аортаның оңжақ жағында орналасады.
